Egede 15 bin Bina Harap
Türkiye'de belediye sınırları içindeki yaklaşık 700 bin bina "harap, yıkılması planlananlar ve esaslı tamir ve tadilat gerektiren" yapılar kapsamına giriyor.
DİE'nin raporuna göre, Türkiye'de "yıkıldı, yıkılacak" denilen en fazla binası sayısı ise Ankara'da...
16 bin 535 binanın yıkılma tehlikesi altında bulunduğu Ankara'yı ise, 9 bin 932 bina ile İstanbul izliyor.
250 bine yakın binanın bulunduğu İzmir, 6 bin 485 harap bina ile üçüncü sırada yer alıyor.
3 bin 229 harap bina ise Manisa'da bulunuyor. Denizli'de de 3 bin 86 bina yıkılmak üzere. Aydın'da 2 binin üzerinde, Muğla'da ise binin üzerinde yıkılması gereken bina var.
Türkiye'de belediye sınırları içinde toplam 7 milyon 838 bin 675 adet bina bulunuyor.
Bu binaların 5 milyon 872 bin 808'i konut, 947 bin 931 adedi konut ve konut dışı karışık, 470 bin 524'ü ticari, 143 bin 209'u sanayi, 28 bin 820 adeti eğitim, 12 bin 931'i kültür, sosyal ve spor, 6 bin 600'ü sağlık, 33 bin 124'ü resmi daire, 26 bin 952'si dini, 291 bin 913'ü diğer amaçlarla kullanılıyor.
2000 yılında ülkedeki toplam konut sayısı da 16 milyon 235 bin 830 olarak belirlendi.
Binaların 2 milyon 134 bin 106'sı 1980-1989 yılları arasında, 2 milyon 361 bin 642'si de 1990-2000 yılları arasında tamamlandı.
Sayım sonuçlarının binaların fiziki durumuna ilişkin bölümündeki verilere göre, binaların 4 milyon 809 bin 135'inin herhangi bir tadilata ihtiyacı bulunmuyor.
2 milyon 223 bin 512'si basit tamir ve tadilat gerektirirken, 129 bin 627'si harap ve yıkılması planlananlar, 570 bin 101'i ise esaslı tamir ve tadilat gerektirenler grubuna giriyor. Böylece harap, yıkılması planlanan, esaslı tamir ve tadilat gerektiren bina sayısı 700 bine ulaşıyor.
Öte yandan depremin can kaybına yol açtığı Afyon'da ise 2000 yılındaki sayımda 2 bin 215 binanın harap durumda olduğu ve yıkılmalarının planlandığı, 8 bin 362 binanın da esaslı tamir ve tadil geçirmesi gerektiği belirlendi.
SİT ve yasa etkeni
İnşaat Mühendisleri Odası İzmir temsilcisi Muzaffer Tunçağ bu tür binaların iki nedenle yıkılamadığını söylüyor:
* İki tip bina var. Birincisi SİT nedeniyle yıkılamayan binalar. Bu tip binalar, Agora'da, eski İzmir'de ve Alsancak'ta daha çok.
* İkincisi mühendislik hizmeti görmemiş gecekondu tipi binalar. Heyelan bölgesinde, dere yataklarında. Örneğin, Poligon Deresi'ndeki yapılar. Bu binalar İmar Yasası'ndaki ve Afet Yasası'ndaki yetersizlikten dolayı yıkılamıyor.
* Binaların çoğu Tarihi Eser tesciline sahip. Koruma Kurulları yıktırmıyor. Sahipli oldukları için yıkılamıyor. Tehlikeli yapı durumuma girmedikleri için belediye de yıkamıyor.
* SİT alanındaki onarılması gereken yapıları onarmak lazım, diğerlerini ise hak sahiplerini mağdur etmeden yıkmak lazım. Bunlar tehlikeli yapılar. Deprem anında, sel anında can kaybına neden olabilir. Kentin, Coğrafya Bilgi Sistemi Haritası çıkartılmalı ki, biz nerelerde ne gibi yapılar var ayrıntılarıyla bilelim.(ÇM/NU)