* Fotoğraf: Anadolu Ajansı / Arşiv.
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) Diyarbakır Milletvekili Cengiz Çandar, 6 Şubat Maraş depremlerinde hasar gören ve 2015 yılında Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Dünya Kültür Mirası listesine eklenerek korumaya alınan tarihi Diyarbakır Surları'yla ilgili soru önergesi verdi.
Çandar soru önergesinde Surlar'ın restorasyonu ile ilgili halihazırda bir ihale bulunduğu halde, Bakanlığa bağlı Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından "Diyarbakır Surları Restorasyonu 9 Etap" adıyla bir ihale daha gerçekleştirildiğini söyledi. Çandar, söz konusu ihalenin davet edilen üç firma arasında pazarlık usulü ile gerçekleştirildiğini ve yüzde 1,6 gibi "kabulü mümkün olmayan" bir tenzilat oranına rağmen; Ankara Restorasyon İnşaat Taahhüt Limited Şirketi'ne verilerek, ciddi bir kamu zararı yaratıldığını belirtti.
Surların korunması ve onarımı için hâlâ bir adım atılmadığını söyleyen ve "Amed'in kalbi adeta kaderine terk edilmiştir," diyen Çandar'ın Kültür ve Turizm Bakanı Nuri Ersoy'a yönelttiği sorular şöyle:
- Tarihin en eski yapılarından olan, Dünya Kültür Mirası kabul edilen ve tarihi kentin kalbi sayılan Diyarbakır Surlarını korumak sorumluluğunuz altındadır. Sorumluluğunuzun gereği olarak, Diyarbakır Surları için derhal bir acil eylem planı başlatacak mısınız?
- Bakanlığınıza bağlı Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından yapılan ve kamuyu ciddi oranda zarara uğratan ihale bilginiz dahilinde mi gerçekleşmiştir? Kamu zararına yol açan ihale hakkında soruşturma başlatacak mısınız?
- Bakanlığınız, oluşan kamu zararını gidermek adına söz konusu ihaleyi iptal etme ve yeniden gerçekleştirme yoluna gidecek midir?
Diyarbakır Surları
* Fotoğraf: kulturportali.gov.tr.
Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir yapı.
İnşası ile ilgili farklı kaynaklar, değişik tarihler sunsa da ortak görüş 4. yüzyıl ortalarında inşa edildiği yönünde. Surların çevre uzunluğu yaklaşık 5 bin 800 metre.
Surlardaki ana girişler Dağ Kapı (Harput Kapısı), Urfa Kapı (Rum Kapısı), Mardin Kapı (Tell Kapı) ve Yeni Kapı'dır (Dicle-Irmak-Şat Kapı).
Yaklaşık 9 bin yıl önce inşa edilen surları 2000 yılında Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil eden UNESCO, 2015'te ise yapıyı Dünya Mirası olarak tescilledi.
Diyarbakır'ın tarihî yapılarından bir diğeri olan Keçi Burcu da aynı ilçede yer alıyor. Sur çatışmaları
2015-16 yıllarındaki çatışmalar sırasında surların ve burçlarının zarar gördüğü, 63 numaralı Fındık Burcu üzerine beton dökülerek bayrak direği ankraj edildiği, Mervaniler eseri olan Keçi Burcu'na portatif tuvalet yapıldığı, atık suyun doğrudan burç duvarlarına aktığı Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı Alan Yönetim Başkanlığı tarafından hazırlanan Hasar Tespit Raporu'nda belirtildi.
Sur duvarları ve tarihi kapıların bulunduğu alanlar, çatışmalar esnasında devlet tarafından güvenlik noktası olarak kullanıldı.
Asker ve polislerin ısınmak için yaktığı ateş, sur duvarlarında is oluşmasına neden oldu. Burçlar arasındaki boşluklara ise Bilim Kurulu'nun onayı alınmadan surların bütünlüğünü bozan beton bloklar yerleştirildi.
|
(TY)