Devlet Özür Dileme Kanunu Teklifi
HDP İstanbul Milletvekili Sebahat Tuncel "Türkiye'de yaşanan zorla kaybetmeler, toplu mezarlar gibi insanlık suçları" ile ilgili "Devlet Özür Dileme Kanun Teklifi" verdi
Tuncel teklifin Türkiye’de toplumsal barışın gerçekleşmesi için bir çerçeve yasa niteliğinde olduğunu belirtti.
“Yasa teklifimiz Türkiye’de devlet-toplum ilişkisinin güçlendirilmesi amacını açığa çıkarmaktadır.
“Ayrıca uygulamanın nasıl gerçekleşeceği belirlenmiş, yasa teklifinin yasalaşması durumunda uygulama aşamasının nasıl hayata geçirileceği ifade edilmiştir.
“Barışa giden yolun taşlarının döşenmesinde sadece yasalaştırma sürecinde değil, inşa sürecinde de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bazı yükümlülükler verilmiştir.”
Farklı kimlikler
Tuncel’in TBMM Başkanlığı'na sunduğu metinde yasa teklifinin “Türkiye’de belirli durumlarda ulusal yas ilan edilmesi yoluyla, ulus tahayyülünün daha kapsayıcı yani devlet toplum ilişkisinin daha yüksek bağlılık düzeyinde olmasını; aynı zamanda ulus içerisinde farklı kimliklerin birliktelik duygusunun gelişmesini öngördüğünü” de ifade edildi.
Yüzleşme için özür yetmez
Yasa teklifinin gerekçelerinde, “Uygun bir şekilde yapılan özür dileme dahi gerçek bir hesaplaşma ve yüzleşme için yeterli değildir. Dünya örnekleri göstermiştir ki gerçek bir hesaplaşma ve yüzleşmeyi içermeyen bir özür dileme hedefine ulaşmamakta, toplumsal barışa katkı sunmamaktadır” denildi.
Özür dilemenin bir yüzleşmeye dönüşebilmesi için kurulması gereken mekanizmalardan bahsedildi.
“Yüzleşme ve hesaplaşmanın gerçekleşmesi bir yandan hukuksal bazı reformların yapılmasını da getirmektedir. Bu hem mevcut hukukta insan hakları temelli yasal düzenlemelerin eksikliklerinden dolayı gerekliyken, bir yandan da sistematik olarak yaşanmış ihlallerin sosyal, tarihi, siyasi ve ekonomik olarak araştırılması ve gerçeğin ortaya konması için özel yasaların gerekliliğine de dayanmaktadır.”
Kullanılacak dil
Teklife göre, özür dileme metninin içeriğinde devletin yaşanan olaydan dolayı sorumluluğu üstlendiği açık bir şekilde belirtilirken, özür dileme özellikle yaşanan olaydaki mağdurları ve yakınları tarafından kabul edilebilir makul bir dille yapılır.
Özür dileme süreci
Teklide göre, özür metni önce Meclis'te cumhurbaşkanı tarafından, tüm siyasi parti grup başkanlarının ve gruplarının olduğu kamuoyuna açık bir oturumda okunacak.
Ertesi gün cumhurbaşkanı olayın yaşandığı yerde aynı metni okuyarak özür dileyecek.
Özür dileme resmi olarak yapıldıktan sonra en fazla bir yıl içinde TBMM'de yasa ile konuya özgü, cinsiyetlerin eşit temsil edildiği ve hakikatleri araştırma komisyonu kurulacak.
Komisyonda insan hakları örgütleri, olayı yaşayanlar ya da yakınları da temsil edilecek.
Özür dileme sonrasında mağdurların ve yakınlarının maddi ve manevi tazminatları sağlanacak.
Uluslararası sözleşmelere ve protokollere uygun olarak gerekli yasal düzenlemeler yapılacak.
Olayın yaşandığı gün "ulusal yas" olarak ilan edilecek. (YY)