Danıştay Loç'ta HES isteyen şirketin itirazını reddetti
Fotoğraf: kastamonugazetesi.com.tr
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Danıştay, OR-YA Enerji’nin Kastamonu Cide ilçesi Loç Vadisi'nde yapmayı planladığı Hidroelektrik Santral (HES) projesi için ret kararı verdi.
Kastamonu İdare Mahkemesi, OR-YA Enerji’nin HES projesine ilişkin “Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Olumlu” kararını iptal etmiş, şirket, mahkemenin kararının bozulması ve yürütmenin durdurulması istemiyle dava açmıştı.
Danıştay 6. Dairesi’nin oy birliğiyle verdiği kararında, “Temyiz edilen İdare Mahkemesi kararının yürütülmesinin durdurulmasını gerektirecek bir neden bulunmadığından, bu konudaki istemin reddine” ifadesine yer verildi.
Böylece “Çevresel Etki Değerlendirme Olumlu” kararının iptali üst mahkemece onanmış oldu.
Erdinç Ay: Artık buraya gelmesinler
Kararı bianet'e değerlendiren Loç Vadisi Karadibi köyünden Erdinç Ay, şirketin yaklaşık 11 yıldır iki kez Cide ÇED raporu yazdığını, raporların iki kez hem Kastamonu İdare Mahkemesi hem de Danıştay tarafından reddedildiğini, bölgeye gelen bilim insanlarının da projenin buraya uygun olmadığını söylediğini aktararak şirkete şöyle seslendi:
"Biz hasım değiliz. Artık bunu bir derbi mücadelesine çevirmesinler, bir kez daha ÇED raporu yazıp sunmasınlar, hırs yapmasınlar. Gözüken o ki Cide'de HES projesi milli parklara, ekolojik yapıya, Loç halkının bünyesine uygun değil. Bu yüzden artık gelmesinler.
"Kendileri zaten boru imalatıyla uğraşıyorlar aynı zamanda, boru yapmaya devam etsinler, inşaat sektörüne girdiler, ona devam etsinler ama artık bizim buraya gelmesinler."
"HES gitti, huzur geldi"
Danıştay’ın kararının ardından Loç Vadisi halkı da ortak bir açıklama yaptı. Açıklamada OR-YA Enerji ve diğer enerji şirketlerine çağrıda bulunan bölge halkı “Vadimize gelmeyin” dedi:
“16 Mart 2009’dan bugüne kadar Cide HES'in Küre Dağları Milli Parkı içinde bulunan Loç Vadisi Ekosistemine ve Sosyal hayata uygun olmadığını defalarca kez haykırarak söyledik. Bugüne kadar mahkemelerce atanmış farklı üniversitelerden 22 Bilirkişi/Bilim insanı yazdıkları raporlarla bunu belgeledi.
“İki kez Kastamonu İdare mahkemesi ve iki kez de Danıştay hâkimleri Cide HES'in hukuksuz olduğunu onadı. Artık yeter! İnsanların, devletin çalışan organlarının, hukuk adalet sisteminin bu kadar vaktini, nakdini almaya hiçbir şirketin hakkı yoktur.
“Bu kadar halk, bilim ve hukuk insanı Cide HES projesi yanlış ve hukuksuz diyor ise; başta OR-YA Enerji ve sırasını bekleyen diğer şirketler, Cide HES ile ilgili her rapora onay veren ÇED Genel Müdürlüğü bu yanlış işleyişe bir son vermelidir. Cide HES'in yanlış ve hukuksuz olduğunu 11 senede defalarca kez belgelerle ispat edilmiştir. Artık ‘Cide HES gitti, Huzur geldi’ demek istiyoruz.”
Ne olmuştu?
Cide Loç Vadisi halkı 232 kişi ile 15 Aralık 2009'da Kastamonu Bölge İdare Mahkemesi’ne HES’e karşı ÇED İptal ve Yürütmeyi durdurma davası açtı.
Halk, mahkeme sürecinde 28 gün boyunca oturma eylemi yaptı. İnşaat, 31 Aralık 2010'da Ruhsatsız ve İmarsız kaçak HES yaptığı için Kastamonu İl Özel İdaresi tarafından mühürlendi.
Köyden 117 kişiye ceza davası açıldı. Cide Asliye Ceza Mahkemesi’nde 2012’den beri sürüyor.
3 Ocak 2011'de Kastamonu Bölge İdare Mahkemesi, "geri dönülmesi mümkün olmaya tahribatlar yapıldığı" gerekçesi ile yürütmeyi durdurma kararı verdi.
11 Temmuz 2011'de Kastamonu İdare Mahkemesi ÇED İptal kararını açıkladı. Danıştay’ın bu kararı bozmasıyla HES çalışması yeniden başladı ancak bölgede yaşayanların tekrar iptal davası açması sonucunda, çevresel değerlerin ve ekolojik dengenin tahrip edileceği gerekçesiyle Danıştay 14. Daire Başkanlığı Cide HES’in ÇED raporunu Ağustos 2015’te iptal etti.
Orya enerji “2009/7” başlıklı bir tebliği gerekçe göstererek Çevre ve Şehircilik Bakanlığına Cide HES için 2016 sonunda yine başvurdu. 2017 Şubat’ta da ÇED dosyasını bakanlığa sundu.
Danıştay’ın 2016’da verdiği “HES yapılamaz” hükmüne karşı, 2016 yılında Loç Vadisini terk etmek zorunda kalan OR-YA Enerji “2009/7” başlıklı bir tebliği gerekçe göstererek, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ÇED başvurusunu yinelemiş ve süreci yeniden başlattı.
24 Ekim 2019’da bölgede 5. kez bilirkişi incelemesi yapıldı vKastamonu İdare Mahkemesi, bilirkişinin verdiği rapor doğrultusunda Cide HES projesi için verilen ÇED Olumlu kararını 18 Mart 2020’de iptal etti.
Bilirkişiden tarihi görüş
24 Ekim 2019’da bölgede yapılan 5. bilirkişi incelemesi sonrası açıklanan raporda şu ifadeler yer almıştı:
“Küre Dağları Milli Parkı tampon bölge sınırları içerisinde yapılması planlanan Cide HES projesinin havzadaki ekosistem bütünlüğünü bozacak nitelikte olumsuz etkileri olacağı, ekolojik dengenin bundan zarar göreceği, proje alanının Küre Dağları Milli Parkı mutlak zona olan yakınlığı ve etki alanında olması ile havzanın mansap ve memba kısımlarına da olumsuz etki ederek buralarda bulunan doğal ve kültürel kaynak değerlerine olumsuz etkilerinin olabilecek olması dikkate alınarak proje çalışmasının alandaki ekolojik dengeye olumsuz yönde etkileyeceği kanaatine varılmıştır.”
Neden önemli?
WWF tarafından Avrupa Ormanları’nın Türkiye’deki dokuz “Sıcak Nokta”sından biri kabul edilen Küre Dağları, doğal yapısını günümüze kadar taşıyabilmiş yaşlı ormanları, akarsu ekosistemleri, yaban hayatı ve biyolojik zenginlikleri ile bir doğa harikası.
Dünya Koruma İzleme Merkezi (WCMC) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) dünya üzerinde belirlediği “Mutlak Korunması Gereken Alanlar” arasında yer alan proje sahası, aynı zamanda tehlike altındaki “Karadeniz Nemli Karstik Orman” ekosistemlerinin en iyi örneklerinden biri. (TP)