Çocukların Eline Silah Verenler Yargılanıyor

Sierra Leone'de kurulan Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, 11 yıl süren iç savaşta çocukların asker olarak kullanılmasının "savaş suçu" oluşturduğunu belirtti.

2002'de sona eren iç savaş 50 binden fazla insanın ölümü; çok daha fazlasının sakat bırakılması ile sonuçlanmıştı.

Bu karar, bir uluslararası savaş suçları mahkemesinin, tarihte ilk defa, çocukların asker olarak kullanılması dolayısıyla mahkumiyet kararı vermesinin önünü açıyor.

Uluslararası Suçlar Mahkemesi (ICC) kuralları, Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Sözleşmesi ve çocukların silahlı çatışmalara sokulması üzerine ek protokol gibi uluslararası anlaşmalar "çocukların asker olarak kullanılmasını" yasaklıyor.

Sierra Leone'nin başkenti Freetown'da kurulan mahkemede yargılama bugün (Perşembe) başlıyor.

Devlet de, isyancılar da çocukları kullandı

Devrimci Birlik Cephesi'nin (RUF) 1991'de hükümete karşı ayaklanmasıyla başlayan ve 11 yıl süren iç savaş boyunca her iki taraf da çok sayıda çocuğu silahlandırarak asker olarak kullandı.

İç savaşın 2002'de bitmesi ve isyancı grupların silahsızlandırılması tamamlandıktan sonra BM ve Sierra Leone hükümeti ortak bir savaş suçları mahkemesi kurdu.

Mahkemede, Silahlı Güçler Devrim Konseyi (AFRC), RUF ve hükümet yanlısı Sivil Koruma Güçleri'nden (CDF) üçer kişi yargılanacak. Eski Liberya başkanı Charles Taylor da RUF'a destek vermekle suçlanıyor.

İki senede bir darbe

Eski bir İngiliz kolonisi olan Sierra Leone 1961'de bağımsızlığını kazandı. 20 yıl boyunca askeri darbeler ve tek parti yönetimiyle boğuşan ülke 1987'de ekonomik zorluklar yaşamaya başladı.

1991'de eski ordu mensubu Foday Sankoh'un liderliğini yaptığı RUF, Liberya sınırındaki kasabaları ele geçirerek Devlet Başkanı Momoh'a karşı ayaklandı.

Momoh, 1992'de isyancılarla mücadelenin yeterince sert yapılmadığına inanan ordu tarafından devrildi. Uluslararası baskı sebebiyle darbeciler seçimlere gitti.

1996'da başkan seçilen Ahmad Kabbah, bir yıl sonra ordu tarafından devrildi; anayasa rafa kaldırıldı, partiler kapatıldı.

Aynı yıl Birleşmiş Milletler ve Birleşik Krallık Sierra Leone'ye ambargo uyguladı fakat bir İngiliz şirketi olan Sandline ülkeye gizlice silah satmaya devam etti.

1998'de Batı Afrika ülkelerinin oluşturduğu Ecomog adlı silahlı güç, Sierra Leone'ye girerek isyancıları başkentten çıkardı. Yaşanan çatışmalarda, bir hafta içinde 5 bin kişi yaşamını yitirdi.

2000'de BM ve İngiliz birlikleri ülkeye müdahale etti. 2001'de 70 bin sivili silahsızlandırma çalışmaları başladı.

Çocuklar, savaşta ya da değil, ölüyor

Yaklaşık beş milyon kişinin yaşadığı Sierra Leone beş yaş altı çocuk ölümleri sıralamasında dünyanın en kötü ülkesi: her bin çocuktan 284'ü beş yaşına gelmeden ölüyor.

Ülkede ortalama yaşam beklentisi 34 sene. Nüfusun yarısından biraz fazlası temiz içme suyuna ulaşabiliyor. 42 bin çocuk AIDS yüzünden öksüz kalırken, 17 bin çocuk HIV/AIDS'le boğuşuyor. (EÜ/BB)

* Bu yazıyı Erhan Üstündağ BBC, Independent ve UNICEF'in web sitelerinden derleyerek Türkçeleştirdi.