Çocuklar Büyükler İçin Savaşa Zorlanıyor

"Hiç kimse hayata şiddet dolu gelmiyor. Afrika'da, Latin Amerika ya da Asya'daki hiçbir çocuk savaşların bir parçası olmak istemiyor. Ama yaşadıkları travma ve devamlı verilen uyuşturucularla artık şiddet bildikleri tek gerçek haline geliyor ve alışkanlığa dönüşüyor".

Çocukların silahlı çatışmalarda kullanılmasına karşı önlemlerin tartışılacağı iki günlük konferansta katılımcılara seslenen Sierra Leoneli eski bir çocuk asker, İsmail Beah böyle diyor.

Fransız hükümeti ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) işbirliğiyle düzenlenen "Çocukları Savaştan Kurtarın" başlıklı konferansa sorunun yaşandığı ve destek veren 55 ülkeden temsilciler katılıyor.

Dün başlayan ve iki gün sürecek konferansın sonunda çocukların asker olarak kullanılmasını sona erdirmek ve buna maruz kalanları tekrar topluma kazandırmak üzere bir dizi yeni önlem ve ilke belirlenecek.

1996'da ülkedeki iç savaşta askerken UNICEF destekli bir programla kurtulan ve şimdi 26 yaşında olan Baeh "Bir çocuğun asker olması kolay ama insanlığını geri kazanmak o kadar basit değil" diye ekliyor, "Ama mümkün."

"250 bin çocuk asker var"

Beah, devlet ve hükümet başkanlarından çocuk askerlerin rehabilitasyonu için oluşturulan programlara desteklerini arttırmalarını istedi.

Çocukların silahlı gruplarca asker olarak kullanılmasına son vermek üzere yapılması gerekenlerin konuşulduğu konferansı açan Fransız Dışişleri Bakanı Philippe Douste-Blazy, "Çocuk askerler için başka bir hayatın mümkün olduğunu göstermek zorundayız" dedi.

UNICEF Direktörü Ann M. Veneman da "Dünyada tahminen 250 bin çocuk silahlı mücadelelerde kullanılıyor. Asker olarak, ulak olarak; casus, taşıyıcı, aşçı olarak kullanılıyorlar ve çocukluklarını yaşayamadıkları gibi en temel haklarından mahrum kalıyorlar" diye ekledi.

Bunların yanında özellikle kız çocukları da çoğu zaman silahlı gruplarca seks kölesi olarak kullanılıyor.

Yaptırım eksikliği

Geçtiğimiz yüzyılda çocuk askerliğine karşı birçok BM kararı ve uluslararası hukuk standardı çıkmış olsa da, yasal boşluklar ve yaptırım eksikleri nedeniyle sorunun önlenmesinde beklenen ilerleme kaydedilemedi.

Çocukların savaşlarda kullanılması Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından suç kabul ediliyor. Mahkeme ilk kez 2002 yılında çocukların savaşta kullanılmasını "savaş suçu" olarak tanımladı ve geçen hafta ilk kez bir kişinin bu nedenden yargılanacağını duyurdu. Kongolu milis lideri Thomas Lubanga 1998-2003 arasındaki iç savaş sırasında çocukları asker olarak kullanmaktan yargıç önüne çıkacak.

Öte yandan, uyarı ve kınamalara rağmen çocuk asker kullanmaya devam eden ve olası yaptırımlar için durumu BM Güvenlik Konseyi'nde görüşülmeyi bekleyen altı ülke var. Beşi Afrika'da bulunan bu ülkeler şöyle: Birmanya, Burundi, Fildişi Sahili, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Somali ve Sudan.

Öte yandan BM'nin bu konuda yeterince duyarlı davranmadığını düşünenler de var.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) geçtiğimiz yıl Kasım ayında çocuk asker kullandığı BM raporlarınca belirlenen ülkelere Güvenlik Konseyi'nden bir yaptırım çıkmaması üzerine eleştirilerini yoğunlaştırmıştı.

Eski Genel Sekreter Kofi Annan'ın görevden ayrılmadan önce hazırladığı son raporda tüm dünyada 12 ülkeden 38 silahlı grup ve hükümetin çocukları askere aldığı ve çatışma alanında kullandığı yer almıştı.(EÜ)