Cinsiyetçi Yorumcuların Olimpiyatları

Günümüzden 116 sene önce Paris’te ikinci modern olimpiyat oyunları oynanıyordu ve kadınların sadece tenis, kroket* ve golf alanlarında yarışmalarına izin vardı.

Bir yüzyıl sonra, 2012 Londra Yaz Olimpiyatları’nda ilk kez tüm katılımcı ülkelerin takımlarında kadın atletleri vardı. Medya ve dünya, belli ki hala şok edici bir gerçek olan, kadınların spor yapması, bazılarının bu alanda çok iyi olmaları ve hatta madalyalar bile kazanmaları konusunu ele alırken belli aşamalar kaydetmiş gibi duruyorlardı. 

Çünkü yorumcu ve gazeteciler, oyunlarda,  erkek atletler ve başarılarından bahsederken, sürekli bunların toplumsal cinsiyetlerine değinme ihtiyacı hissetmiyor gibi gözüküyorlarken, konu kadınlara da tarafsız muamele yapmaya geldiğinde, bu mücadele çok gerçek oluyor.

Denver Üniversitesi hukuk fakültesinde profesör olan Nancy Leong, basit bir tweet ile temel bir problemi; medyanın olimpiyat haberlerini nasıl yaptığını şöyle özetliyor:

This headline is a metaphor for basically the entire world. pic.twitter.com/5WpQa04N0o

— Nancy Leong (@nancyleong) August 14, 2016

“Gerçekten de Rio Olimpiyatları, kadınların başarılarının önemini azaltmada ve daha da kötüsünü yaparak kadın atletleri belli bir standarda, imaja ve kadınların da atlet olabileceği ve her zaman ‘kadın atlet’ olarak nitelendirilmelerinin gerekmediği konseptini bütünüyle ıskalamış gibi gözüken, eski kafalı ve ataerkil basının önceden belirlenmiş hikayesine sığdırma konusunda bir ustalar sınıfı olmuş durumda”. 

İlginçtir ki, Michael Phelps’in, maçtan önce Güney Afrikalı bir rakibe sert sert baktığındaki öfkeli yüzü Internet’te hızla caps olmuş ve sonuçta Phelps’in maçtaki ciddiliğinin bir sembolü haline gelmişti. Kimse ona gülmesini söylemedi.

Öte yandan, bu haftasonu kendi gümüş madalyasını kazandıktan hemen sonra, Olimpiyat takım arkadaşı (ve sadece bronz madalya kazanan) erkek arkadaşı Qin Xai’dan evlenme teklifi alan Çin dalgıç He Zi ile ilgili BBC; dalgıcın evlenme teklifi almasını, kendi sporunda madalya kazanmasından “daha da güzel bir ödül” olarak nitelendirdi. İlginç ki kimse, erkek arkadaşı Xai’i için, evlenmenin Olimpiyat madalyası kazanmaktan daha büyük bir başarı olacağı şeklinde bir yorum yapmamıştı.

Ama bekleyin, dahası da var.

Mesela, kadın sporcu Corey Cogdell trap atıcılığında bronz madalya kazandığı zaman, Chicago Tribune Gazetesi’nde ismiyle yer almak yerine, profesyonel bir Amerikan futbolcunun karısı olarak tanımlandı. Aynı zamanda, NBC’in (Milli Yayıncılık Şirketi) yorumcuları, #FinalFive takımını (SonBeş - altın madalya kazanan Amerikalı kadınlar jimnastik takımı) AVM’de takılan bir genç kız grubuyla karşılaştırdı. Anlaşılan o ki, genç bir kadın olarak diğer genç kadınlarla takıldığınızda, akla gelen tek ihtimal, alışveriş yapıyor olmanız, Olimpiyat tarihi yazmanız değil.

Bu arada, genç kadınların AVM’de takılmasında kesinlikle yanlış bir şey yok. AVM’ler harikadır. Bir kadının AVM’ye gitmeyi, spor yapmaktan daha çok sevmesi, onu yargılamak için bir sebep değil.

Bu yüzden, öncelikle, kadınların toplum tarafından başarılı sayılması için uymaları beklenen değer hiyerarşisini bozmalıyız.

Wife of a Bears' lineman wins a bronze medal today in Rio Olympics https://t.co/kwZoGY0xAX pic.twitter.com/VZrjOvr80h

— Chicago Tribune (@chicagotribune) August 7, 2016

Sadece kadınlar gülle atmada, ilk Amerikalı kadın olarak altın madalya kazanan sporcu Michelle Carter’ı düşünün. Hedefi, kadınların tek yönlü olmaktan daha fazlasını yapabileceğinde ısrar etmekti. Kendisine “atış divası” diyen  Carter, rekor kırmaya ek olarak, aynı zamanda makyaj sanatçısı ve yarışlara makyajlı ve takma kırpık takarak çıkıyor. Neden? Çünkü öyle istiyor. (KT/DG)

* Kroket 1800’li yıllarda Fransa’da oynanmaya başlanan bir açık hava sporu. İkişer kişilik iki takım ya da iki kişi arasında, dört tahta topa uzun saplı tokmaklarla vurularak oynanıyor.

** Jennifer Gerson Uffalussy'nin bu makalesi Yahoo Style'da yayınlandı. Kathryn Christine Thornton tarafından bianet için türkçeye tercüme edildi.