Çatışma Bölgesinde Gazetecilere Can Güvenliği Rehberi

Gürcistan ile Güney Osetya bölgesinde meydana gelen çatışmaları takip etmek için bölgeye giden Kanaltürk ve NTV'den gazeteciler saldırıya maruz kaldılar.

Kanaltürk televizyonunun internet sitesinden duyurduğu habere göre, Güney Osetya’nın başkenti Tshinvali’nin 2 km içine giren basın aracına Osetyalı askerleri ateş açtı.

Açılan ateş sonucu araçta bulunan NTV ekibinden Hilmi Hacaloğlu ve Cumhur Çatkay yara almazken, Kanaltürk muhabiri Levent Öztürk ile kameraman Güray Ervin hafif şekilde yaralandı.

Hastanede tedavi altına alınan gazetecilerin durumunun iyi olduğu bildirildi. Öte yandan, NTV yayınlarına bağlanarak gelişmelerle ilgili bilgi aktaran muhabir Hilmi Hacaloğlu da sağlık durumlarının iyi olduğunu bildirdi.

Meslektaşlarımızın çatışma bölgesinde saldırıya maruz kalmalarının ardından "Gazetecinin can güvenliğine dair alınacak tedbirler nelerdir?" sorusunu IPS iletişim Vakfı'nın "Gazeteciler İçin Pratik Kılavuz"undan alıntılayarak cevaplıyoruz:

Habercilik kuruluşlarının halkı bilgilendirmek adına ödediği yüksel bedel önde gelen medya kuruluşlarının tehlikeli bölgelere gönderilen ekiplerin maddi güvenliğini sağlamak için usuller geliştirmelerinin başlıca nedenleri arasındadır. BBC'nin bu konudaki rehberi çoğu kuruluş ve gazeteci için de modeldir.

Yöneticinin sorumlulukları nelerdir?

Tehlikeli ortam listesinde yer alan bir bölgeye bir ya da daha çok sayıda kişinin gönderilmesi öncesinde yönetici aşağıdaki konuları içeren bir uyarı yazmak zorundadır:

• Görevin hedefi/maksadı
• Görev verilenlerin toplam sayısı (yardımcı personel/çevirmen vb dahil)
• Görevin süresi
• Gidilecek yer arasında ulaşım da dahil olacak şekilde düzenlenen (ya da önerilen) güzergah.
• Düzenlenen (ya da önerilen) yeme, içme ve barınma koşulları
• Alan çalışması için düzenlenen (ya da önerilen) ulaşım olanakları (mümkün olduğu durumlarda zırhlı araç dahil)
• Görev yerinde çalıştırılacaklar (tercüman, yardımcı vb)
• Yapılan dosya düzenlemeleri (ya da önerileri)
• Yöneticinin Risk Değerlendirme Formu'nu da doldurması gerekir. Formda şu konular yer alır:
  
  
  • Görevlendirmeden doğabilecek muhtemel risklerin ayrıntıları
  • Görevlendirmenin gazetecilik açısından taşıdığı değerin riskler göz önüne alınarak belirlendiğinin onaylanması
  • Görevlendirilecek her bir kişinin (BBC'nin öngördüğü) temel güvenlik eğitiminden geçmiş olduğunun onaylanması.
  • Görevlendirilecek her bir kişinin söz konusu riskler konusundan özel eğitimden geçmiş olduğunun onaylanması.
  • Görevlendirilecek her bir kişinin görev sırasında karşılaşabileceği şeyler ve güvenlik gerekçelerinin program gereksinimlerinden önde geldiği konusunda bilgilendirilmiş olduğunun onaylanması
  • Görevlendirilecek her bir kişinin görev alanında bulunabilecek her türlü komuta ve kontrol mekanizmasına riayet edeceğinin onaylanması.
• Tehlikeli bir ortamda göreve çıkmak için izin alınması belli ölçütlere göre gerçekleşir. Sözkonusu bölgede o anda çalışan toplam BBC görevlilerinin sayısı da bu ölçütler arasındadır. Böylece BBC ölçütleri göz önünde tutularak, bu alanda çalışan görevlilerinin sayısının mümkün olduğunca azaltılması gözetilir.
• Genellikle, tehlikeli ortamlara gönderilen gazetecilerin ve diğer görevlilerin bazı temel eğitim kurslarından geçmiş olmaları beklenir.

Yola çıkmadan önce:

Tıbbi muayene (genel muayene, kalp elektrosu, göğüs rontgeni) ağız ve diş muayenesi olun. Aşı yenileyin, AIDS, uyuşturucu, genel hijyen, sıtma, diş ve ağız hijyeni konularında bilgi edinin. Kan grubunuzu öğrenin ve kimlik kartınıza işleyin. İlk yardım kursu alın.

Yanınızda bulunması gerekli belgeler: Pasaport (en az altı ay geçerli), basın kartı, uluslararası aşı belgesi, kan grubu kaydı, uluslararası ehliyet, nakit dolar, yol ve şehir haritaları, planlanan güzergah üzerindeki resmi bağlantıların (diplomatik temsilcilik, uluslararası kuruluşlar) listesi.

Görev yerinde:

Sahada dolaşırken karşılaşabileceğiniz tehlikeler: Çatışma bölgelerinde dolaşmak her zaman tuzaklarla doludur ve titiz bir hazırlık gerektirir.

Göreve çıkmadan önce:

Arabanızı hazırlayın ve bakımını yapın ya da yaptırın: Depoyu doldurun, takımları ve önemli yedek parçaları yanınızda bulundurun. İçinde soğuktan koruyucu giysiler, uyku tulumu, ilk yardım takımı, su ve yiyecek bulunan bir acil durum çantası hazırlayın.  Pasaport, basın kartı, akreditasyon, milislerce kabul edilen Geçiş belgelerinizi hazırlayın. Güzergahı harita üzerinde inceleyin.  Yol kontrol ve ateşkes takvimlerini inceleyin.

Yol boyunca

Güzergahınızdan ve programımızdan sapmamaya gayret edin ve "karargah"ınız ya da gazeteci arkadaşlarınızla temas halinde olun.

Mümkünse, yolunuz üzerinde irtibat ve konaklama noktaları belirleyin.

Geceleri yolculuk yapmaktan kaçının.

Yabancıların paket ya da eşyalarını taşımayı kabul etmeyin.

Dikkati üzerinize çekecek cisimler, örneğin dürbün, karanlıkta parlayan sinyaller taşımayın, kamuflajlı ceketler giymeyin.
Askeri ya da insani yardım konvoyuyla yolculuk yapıyorsanız konvoy yöneticisinin emirlerine uyun.(EZÖ)

* Gazeteciler için Pratik Kılavuz'un tamamı bianet'ten temin edilebilir.