BM Silah Ticareti Antlaşması İçin Çalışacak
Karara karşı oy kullanan tek ülke ABD. Aralarında İsrail, İran, Irak, Venezüella, Rusya, Çin, Pakistan ve Hindistan'ın da olduğu 24 ülkeyse çekimser oy kullandı.
Karar, BM Genel Kurulu'nun Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik (Birinci) Komitesi tarafından kabul edildikten sonra Genel Kurul'a sunulmuştu.
"Bir silah ticareti antlaşmasına doğru: Konvansiyonel silahların ithalatı, ihracatı ve transferine dair ortak uluslararası standartlar yerleştirmek" başlıklı karar, yeni BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon'un bu tür bir antlaşmanın kapsamı, elverişliliği ve taslak metni oluşturacak esasları üzerine BM üyesi ülkelerin görüşlerini almasını istiyor.
Karar aynı zamanda, Genel Sekreter'in antlaşma kapsamı, elverişliliği ve taslak metin esasları üzerine 2008'de çalışmaya başlayacak ve hükümet uzmanlarından oluşacak bir grubu toplamasını da öngörüyor.
Grubun çalışması, BM Genel Kurulu'nun Eylül 2008'deki oturumunda ele alınacak.
Silahlar Denetlensin bileşenleri olumlu karşıladı
Üç örgütün, Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), Hafif Silahlar Küresel Eylem Ağı (IANSA) ve Oxfam'in yürüttüğü Silahlar Denetlensin kampanyası, küresel silah ticaretinin ölümcül etkilerine karşı tek çözümün, Birleşmiş Milletler (BM) düzeyinde kabul edilecek, sıkı denetim ve yaptırımları içeren uluslararası bir Silah Ticareti Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi olduğunu söylüyor.
Örgütlerin temsilcileri, yaptıkları açıklamalarda "tarihi" diye niteledikleri kararı olumlu karşıladıklarını, gecikilen her günün binlerce kişinin yaşamının silahlı şiddetle mahvolması anlamına geldiğini söylediler.
ABD'de senatörlerden mektup: Hayır oyu vermekten vazgeçin
Bu arada, ABD'de 14 Demokrat Partili senatör Dışişleri Bakanlığı'na bir mektup göndererek ABD'nin silah ticareti antlaşmasıyla ilgili tutumunu değiştirmesini ve sürekli hayır demekten vazgeçmesini istedi.
ABD dünyanın en büyük silah ihracatçısı. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün rakamlarına göre, 2005'te dünyadaki toplam silah harcamalarının yüzde 48'ini ABD gerçekleştirdi. Dünya, silah harcamalarına bir yılda yaklaşık 1,1 trilyon dolar ayırıyor.
Dakikada bir kişi
Silahlar Denetlensin Kampanyası'nın küçük ve hafif silahlarla ilgili bazı verileri şöyle:
* Her yıl dünya çapında yarım milyon erkek, kadın ve çocuk silahlı şiddet nedeniyle ölüyor. Bu dakikada bir kişi demek.
* 2020'de, savaş ve şiddetten kaynaklanan ölüm ve yaralanmaların sayısı, sıtma ve kızamık gibi hastalıkların neden öldüğü ölümlerden fazla olacak.
* Silah sanayisi hiçbir düzenlemeye tabi olmadan çalışıyor. Yolsuzluk ve rüşvet yoğun.
* En çok kâr edenler, aynı zamanda BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri: ABD, Britanya, Fransa, Rusya ve Çin. Hep birlikte, kayıtlı konvansiyonel silah ihracatının yüzde 80'inden sorumlular.
* 2002'de, bu beş ülke, Afrika, Asya, Latin Amerika ve Ortadoğu ülkelerinin ürettiği değerin üçte ikisinden fazlasını silah satışıyla satın aldı.
* Dünyanın ilk 100'ü listesinde, artık Brezilya, Hindistan, İsrail, Singapur, Güney Afrika ve Güne Kore'deki silah şirketleri de yer alıyor.
* 2002 sonunda, yaklaşık 13 milyon kişi, kendi ülkeleri dışında koruma aradı. Nedeni şiddetli çatışmalar ve baskıydı. Çoğunluğunuysa kadınlar ve çocuklar oluşturuyordu.
* Küresel askeri harcamaların toplamının bu yıl sonunda 1 trilyon doları aşması bekleniyor. Bu rakam, uluslararası insani yardım harcamalarının yaklaşık 15 katı. Soğuk Savaş döneminde askeri harcamaların rekor düzeye ulaştığı 1987-88 yıllarında, küresel askeri harcamalar -bugünün fiyatlarıyla- bir trilyon dolar civarındaydı.
* Silah şirketleri, kendi köken ülkelerindeki ya da bölgelerindeki sınırlayıcı düzenlemelerin çevresinden dolanmak için silahları tam olarak satamadıkları zaman, parçalarını satıp monte edilmesini sağlıyor.
* Bir başka yöntem de, silahların köken ülkeden satılamadığı durumlarda, üretim için başka bir ülke bulmak ve ticareti o ülke üzerinden yapmak.
* Aralarında saldırı helikopterlerinin, muharebe kamyonlarının da bulunduğu silahlar, gelen parçaların monte edilmesi ve lisans verilmesi yoluyla Çin, Mısır, Hindistan, İsrail ve Türkiye gibi ülkelerde üretiliyor.
* Silah sanayisinin kullandığı teknoloji çoğu zaman evlerde bile yer alan teknolojiyle aynı; dolayısıyla neredeyse hiçbir düzenlemeye, denetime sahip değil. Örneğin, evdeki DVD çalarlarda bulunan sayısal işaret işlemcileri, aynı zamanda savaş uçaklarının roket sistemlerinde de kullanılıyor. Dolayısıyla, uçaklar için kullanılmak üzere satılmış bile olsa, bu teknoloji üzerinde hiçbir denetim yok. (TK)