Bir Ses Duydunuz mu?
Burukluk... Duyulmayacağını kendi içinde duyuran bir haberi, gazete köşelerinde kalmış bu haberi duydum; biz, birkaç kişi duyduk...
Başka şeyler de duyuyoruz... Ne yapıyoruz bu duyduklarımızı? Hiçbir şey... Belki en fazla kenara koyuyoruz. İleride lâzım olursa belki kullanmak üzere...
Oysa duymak gerekiyor; en az duyulanları belki de en fazla duymak gerekiyor... Manşetlere konu olanları değil, haberlerde birinci sırada yer alanları değil; en altlarda yer alanları kulakları dört açarak duymak ve dinlemek gerekiyor...
Çünkü iktidarların, gücün en sinsi saklandıkları yerler bu haberlerde, bu olaylarda gizli. En az kafa yorduklarımızda, en çok kabul ettiklerimizde, hakkında en az soru sorduklarımızda, en fazla sıradanlaşanlarda...
Avrupa garantili F tipi
F tipi cezaevleri "Avrupa standartlarında" reklam spotuyla gündemimize girmişti. "Avrupa standardı" söz konusu olunca, sürekli Avrupa'ya öykünme ve nefret etme sarkacında sallanan otoriterlerimiz en küçük bir vicdan soruşturmasına bile gerek kalmadan, iç rahatlığıyla sorunu temizlemeye, sonra da duymamaya karar vermişlerdi. Çünkü böylesine "Avrupa garantili" bir durumda ne Avrupa'ya dönük olarak, "bizim özel koşullarımız", ne de iç piyasaya dönük olarak "Avrupalılar bizi sevmiyorlar" açıklamaları yapma gereği kalıyordu. "İşte her şey gayet modern"di... "Daha ne istiyorsunuz?"du...
"Sessizliğin cezaevi" F tipi cezaevi, bizim toplumumuzda iktidar yapısının varmış olduğu düzeyin anlaşılabilmesi için sembolik bir değere sahip.
Çünkü, bu iktidar yapısının belki de dünyada örneğine az rastlanır türden başardığı bir iş "sınıfsallığını" en az görünür hale sokması... Yani önce, ilkel kabileler dışında, tüm toplumsal organizasyonlarda varolan "sosyal sınıf" gibi bir kavramı yasaklayarak, sonra da her türlü kutsallaştırılmış ideolojik araç ve gereçle, sınıfsal hiçbir görünüm sunmayan bir yapıyı tesis etmiş olması...
Sınıfsal sessizlik, sesin çarpılması
Türkiye'deki iktidar yapısının en büyük başarısı "sınıfsal sessizliği" gerçekleştirmiş olması... Sınıfsal tepkilerin dinî, etnik, millî, popülist duyarlılıklara ve taleplere kanalize olmasını sağlaması... Ve en fazla tepkinin siyasete, siyasetçilere yönelmesi; siyasetin gayri meşruluğu sayesinde kendini yeniden üretebilmesi... Yani bir toplumsal sınıfın kendini ifade etmesi için en meşru ve temel olan siyaset alanını bile bu iktidar yapısının gerekirse feda edebilmesi...
Bir toplumdaki iktidar ilişkileri içinde, her alanda (ekonomik, kültürel, siyasal) sürekli kaybeden taraf olduğumuz zaman, gerçekliğe yabancılaşıyoruz... Ne kadar güçsüz olduğumuzu fark edip daha çok hareketsizleşiyoruz. Tersine kazananlar arasında yer aldığımız zaman, kendimize olan güvenimiz ve gücümüz artıyor; bu güçle daha da yukarılara tırmanabiliyoruz.
Kaybeden olduğumuz zaman, en az kaybettiğimiz alanda, hâlâ ses çıkarabileceğimiz bir alanda konuşmaya çalışıyoruz. Sınıfsal sesimiz çarpıldığı zaman, sesimizi duyurabileceğimiz yerden bağırıyoruz... Patronumuza kızdığımız zaman öfkemizi karımızdan (ya da kocamızdan, çocuğumuzdan) çıkarmamız gibi... İşte o zaman bize duyargalarımıza hitabeden popülist söylemler ve kahramanlarla buluşuyoruz; ak güvercinlerle, "kurtar bizi baba, ana, bacı"larla... "Uzan gelecek, bize iş verecek"lerle...
Şimdi... Önce kendinizi, yaşadığınız ekonomik sıkıntılarla birlikte düşünün (eğer ekonomik sıkıntı çekmiyorsanız, kendinizi çekenlerin yerine biraz koyun)... En çok hangi sesi duyuyorsunuz? Duyduğunuz sesler ne kadar şeffaf? Kendine "sınıf" olarak güvenenlerin sesleri mi? Gerçekten sorunlarınızın altından kalkabilmek için, sesinizi o seslerle buluşturabilecek gibi hissediyor musunuz kendinizi?
Şimdi de kendinizi tek kişilik hücrenizde düşünün... Size Avrupa'daki F tipi cezaevlerinde yaşanmış tecrübelerden ipucu: sesinizi unutacaksınız... Konuştuğunuzu zannederken, hiçbir ses çıkaramadığınızı fark edemeyeceksiniz bile... Sesiniz değil çarpılmak, çıkmayacak bile...
"F tipi cezaevi"... Sessizliğin, ses çarpılmasının üzerine eklenmiş krema... Yerli iktidar üzeri Avrupaî teknoloji... Duymamak üzere... (FK/BB/NK)
* Vurgular ve ara başlıklar Bianet'e aittir.