BİA2 : Özgürlüklerle İhlaller Yarışıyor
Dönemin özelliği, öncelikle TRT radyo ve televizyonunda ilk kez Türkçe dışında Boşnakça, Arapça, Kırmanci, Zazaca ve Çerkezce dillerinde yayına başlanması. Yine bu dönemde Basın Kanunu değiştirildi, Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırıldı. Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) üye belirlemesinde ise Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği'nin aday göstermesine ilişkin yasal düzenleme değişmedi.
"Yayın durdurma" yok, "uyarı" var
2004'ün ikinci üç ayında, RTÜK cezalarında azalma göze çarpıyor; sözgelimi önceki dönemde "bölünmez bütünlüğe" aykırılık ve "toplumda nefret uyandırma" gerekçeleriyle verilen toplam 120 günlük "yayın durdurma" cezası bu dönemde yok. Yine, önceki dönemde 21 programın yayını durdurulurken, bu dönemde durdurulan program sayısı 5'e düştü. Ancak, önceki dönemde 39 olan uyarı cezası sayısı ise 61'e yükseldi. Ayrıca, bu dönemde hükmedilen tazminat tutarı 670 milyarı aştı.
10 sayfalık BİA2 raporunda; "saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklama", "dava ve girişimler", "RTÜK uygulamaları", "düzenleme ve hak aramalar" ve "Sansür ve tekelleşme" başlıklarıyla hak ihlalleriyle ilgili gelişmelere yer veriliyor.
Rapora göre, ceza davalarından yargılanan 23 gazeteciden 9'u Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 159. maddesinden, 5'i TCK'nın 312. maddesinden yargı önündeydi. Diğerleri ise, "hakaret" veya "resmi sıfatlı kişiyi sövme" iddiasıyla yargılandılar.
İki gazeteye 670 milyar tazminat cezası
TCK'nın 159. maddesinden açılan 5 davadan 2'si beraatla sonuçlandı, diğerleri sürüyor; 312. maddeden açılan 3 davadan 2'si mahkumiyetle bitti. Savcı, Fikret Başkaya'nın, "Özgür Gündem" gazetesinde çıkan yazılarının derlendiği "Akıntıya Karşı Yazılar" kitabı için TCK'nun 159. maddesinden ceza istedi.
8 gazeteciye açılan 6 tazminat davasından 2'si sonuçlandı: "Vakit" gazetesi ve "Muş Haber" gazetesinden 5 gazeteciye toplam 670 milyarlık manevi tazminat cezası verildi.
Basın Kanunu uyarınca yargılanan 2 gazeteci beraat etti, üçünün davası yeni Basın Kanunu'na göre ele alınacak. Haftalık "Şehrivan" gazetesine açılan 58 milyarlık tekzip davası beraatla sonuçlandı.
DGM'lerin kalkması nedeniyle "Fabrika" dergisi, "Radyo Dünya" ve "Yeniden Özgür Gündem" gazetesinin davalarına Ağır Ceza Mahkemeleri bakacak.
31 basın çalışanı gözaltına alındı
"Atatürk Aleyhinde İşlenen Suçlara İlişkin Kanun" uyarınca hapse mahkum olan ve cezası onanan "Milli Gazete" eski yazarı Hakan Albayrak, halen Ankara Kalecik Cezaevi'nde bulunuyor.
Üç aylık dönemde RTÜK, 10'u yerel, toplam 16 radyo ve televizyon kuruluşunu, "eleştiri sınırlarını aştıkları" iddiasıyla uyardı.
RTÜK, "Toplumu şiddete, teröre, etnik ayrımcılığa sevk ettikleri" iddiasıyla Can TV (Diyarbakır), Gün TV (Diyarbakır), Anadolu'nun Sesi (İstanbul), Özgür Radyo (Ankara), Hakkari FM ve Arifan Radyo'dan; "bölücülük" iddiasıyla da Gün TV (Diyarbakır) ve Anadolu'nun Sesi radyosundan savunma istedi.
Üç ay içerisinde 2 gazeteci saldırıya uğrarken "KONGRA-GEL örgütü ile ilişki" iddialarıyla gözaltına alınan DİHA Haber Ajansı ve Özgür Halk dergisinin 25 çalışanından Uğur Balık ve Barış Güllü altı gün tutuklu kaldıktan sonra tahliye edildiler. NATO zirvesi öncesinde, polis TRT İstanbul radyosunda 8 kişiyi gözaltına aldı, TRT muhabiri ve Haber-Sen işyeri temsilcisi Mehmet Demir bir aylık geçici görevle Erzurum'a gönderildi.
Diyarbakır Barosu'nun "Türkçe Dışında Dil ve Lehçelerde Yayın Yönetmeliği"nin iptali için Danıştay'da açtığı dava reddedildi.
İçişleri Bakanlığı'na bağlı müfettişler, Diyarbakır'da güvenlik kuvvetlerinin saldırısına uğrayan 5'i yerel 9 muhabirin ifadesine başvurdu. Kartal E Tipi Cezaevi'nde kalan "Devrimci Demokrasi" dergisi yazı işleri müdürü Mahir Zengin, kesinleşen 10 milyar tutarındaki para cezası ödenince tahliye oldu. (EÖ/YS)