“Ben û Sen’de ortaya çıkan ikinci surlar korunmalı”
* Fotoğraf: Mezopotamya Ajansı.
Diyarbakır'ın Yenişehir ilçesindeki Ben û Sen semtinde yürütülen kentsel dönüşüm faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan tarihi ikinci surların üzeri, atanmış Diyarbakır Belediyesi yönetimine bağlı işçiler tarafından toprak ve betonla örtüldü.
Tarihi kalıntıların üzerinin örtülmesi, Diyarbakır'daki sivil toplum örgütlerinin ve meslek odalarının tepkisini çekti. Duruma tepki gösterenlerden biri de Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi'ydi.
Oda, bu hafta sonu surların olduğu bölgede incelemelerde bulundu.
Mezopotamya Ajansı'na konuşan TMMOB Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi Eş Başkanı Selma Aslan, Sur Kalesi'nin dünyanın en eski uygarlıklarına tanıklık ettiğini hatırlatarak kalıntılara doğru bir şekilde müdahale edilmesi gerektiğini söyledi.
"İhaleye çıkarıldı"
Aslan, tarihi kalıntılarla ilgili şu tespitlerde bulundu:
"Sur Kale yapısını dıştan çevreleyen ikinci bir kale duvarı daha olduğu bilinmekteydi ve bu, Sur diplerindeki yapıların yıkılmasından sonra ortaya çıktı. Eyyubiler döneminde yıpranan kale duvarının tamir edilmesi için dıştaki ikinci kale duvarlarının taşlarının kullanıldığı arkeologlar tarafından dile getirilmektedir.
"Yıkılan yapıların bulunduğu alanda peyzaj düzenlemesi yapılmak istenmiş ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından ihaleye çıkarılmıştır. Bu alanda yapılan çalışmalar Koruma Kurulu'nun onayına tabi iş ve işlemlerdir, dolayısıyla proje Koruma Kurulu ve belki de Bilim Kurulu'na sunularak yapılmıştır. Açığa çıkan bu kalıntıların korunması ve bazı diğer bölgelerdeki kale duvarları da açığa çıkarılmalıdır."
"Sur'ların en ihtişamlı alanı"
Koruma Kurulu'ndan proje ve projede yer alan işlemleri talep ettiklerini ancak henüz kendilerine herhangi bir belge ulaşmadığını aktaran Aslan, "Bu yüzden sadece kaygılarımızı dile getirebiliyoruz," dedi.
Aslan, açıklamasını şöyle sonlandırdı:
"Toprak altında kalan duvarların açığa çıkarılması için de kazı çalışmaları yapılmasını talep ediyoruz. Peyzaj düzenlemesi için ise Sur'u gölgelemeyen ağaç tiplernin kullanılması önemli. Ben û Sen Vadisi Sur'ların en ihtişamlı alanıdır ve korunmalıdır."
|
Diyarbakır Surları
Surlardaki ana girişler Dağ Kapı (Harput Kapısı), Urfa Kapı (Rum Kapısı), Mardin Kapı (Tell Kapı) ve Yeni Kapı'dır (Dicle-Irmak-Şat Kapı). Yaklaşık 9 bin yıl önce inşa edilen surları 2000 yılında Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil eden UNESCO, 2015'te ise yapıyı Dünya Mirası olarak tescilledi. Diyarbakır'ın tarihi yapılarından bir diğeri olan Keçi Burcu da aynı ilçede yer alıyor. Sur çatışmaları 2015-16 yıllarındaki çatışmalar sırasında surların ve burçlarının zarar gördüğü, 63 numaralı Fındık Burcu üzerine beton dökülerek bayrak direği ankraj edildiği, Mervaniler eseri olan Keçi Burcu'na portatif tuvalet yapıldığı, atık suyun doğrudan burç duvarlarına aktığı Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı Alan Yönetim Başkanlığı tarafından hazırlanan Hasar Tespit Raporu'nda belirtildi. Sur duvarları ve tarihi kapıların bulunduğu alanlar, çatışmalar esnasında devlet tarafından güvenlik noktası olarak kullanıldı. Isınmak için yakılan ateşin sur duvarlarına temas etmesi sonucu sur duvarlarında is oluştu. Burçlar arasındaki boşluklara ise Bilim Kurulu'nun onayı alınmadan surların bütünlüğünü bozan beton bloklar yerleştirildi. |
(TY)