BDP'nin 13 Kadın Adayı
Barış ve Demokrasi Partisi'nin (BDP) destekleyeceğini açıkladığı 38 adaydan 13'ü yani adayların yüzde 34'ü kadın. Geçen seçimlerde 22 milletvekilinin 8'i kadındı ve kadın vekillerin oranı yüzde 36'nın üzerindeydi.
Kapatılan Demokrasi Partisi (DEP) milletvekillerinden Leyla Zana, 17 yıl sonra tekrar meclise girmek için mücadele verecek. 2009'da Demokratik Toplum Partisi'nin (DTP) kapatılmasıyla milletvekillikleri düşürülen Aysel Tuğluk da bu seçimde milletvekilliğine aday.
22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri sonrasında BDP'den milletvekili olan Gültan Kışanak, Ayla Akat Ata, Emine Ayna, Sebahat Tuncel ve Pervin Buldan tekrar milletvekili adayı oldu. Nursel Aydoğan, Gülseren Yıldırım, Selma Irmak, Şehbal Şenyurt, Mülkiye Birtane ve Yüksel Avşar ilk kez milletvekilliği için aday oldular.
BDP Van Milletvekili Fatma Kurtulan ile Şırnak Milletvekili Sevahir Bayındır, 12 Haziran seçimleri için aday gösterilmedi.
Kadın adaylar ve özgeçmişleri
Leyla Zana: 1961'de Diyarbakır, Silvan'da doğdu. 14 yaşında iken Diyarbakır Belediye Başkanı Mehdi Zana ile evlendi. Mehdi Zana 12 Eylül 1980 darbesi sonrası tutuklanarak cezaevine girdi ve 14 yıl cezaevinde kaldı. Leyla Zana bu süreçte okuma yazmayı öğrendi, 1991'de Diyarbakır milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) girdi.
Yemin töreninde kürsüye başında Kürt bayrağının renklerini taşıyan bir bantla çıktı. Türkçe başladığı yeminini Kürtçe, "Bu yemini Türk ve Kürt halklarının kardeşliği adına ediyorum" sözleriyle tamamladı. 1994'te, Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) yaptığı bir konuşma yüzünden Orhan Doğan, Hatip Dicle, Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Mahmut Alınak'la birlikte milletvekilliği dokunulmazlığı kaldırıldı ve ardından tutuklandı. Aralık 1994'te "yasadışı örgüt üyeliği" suçlamasıyla 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Haziran 2004'te serbest bırakıldı. Hapishaneden yazdığı mektuplar önce bir gazetede yayımlandı, daha sonra kitap haline getirildi.
Aysel Tuğluk: İnsan Hakları Derneği (İHD) üyesi ve Yurtsever Kadınlar Derneği kurucusu. PKK lideri Abdullah Öcalan'ın avukatlığını yaptı. Milletvekili olarak ilk kez 2007'de meclise girdi, Ahmet Türk ile birlikte DTP'nin Eş Genel Başkanlığı görevini yürüttü. DTP'nin kapatılmasıyla Ahmet Türk ile birlikte milletvekilliği düşürülen Tuğluk, yine Türk ile birlikte DTK Eş Başkanlık görevini yürüttü.
Gültan Kışanak: 1961'de Elazı'da doğdu. 12 Eylül darbesi döneminde Dicle Üniversitesi Türkçe Bölümü'nü yarıda bırakmak sorunda kalan Kışanak, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Bölümü'nü bitirdi. 1991'de Yeni Ülke Gazetesi'nde aktif gazetecilik hayatına başladı.
1992'de Özgür Gündem Gazetesi'nin kuruluş hazırlıklarında bulundu ve Adana Büro Temsilcisi oldu. Bir yıl sonra İstanbul'a gelerek yazı işleri müdürlüğü görevinde bulundu. Özgür Gündem Gazetesi'nin kapatılmasının ardından Özgür Ülke Gazetesi'nde yayın koordinatörü olarak görev aldı. 2002'ye kadar çeşitli gazetelerin değişik departmanlarında görev yaptı.
Yeniden Özgür Gündem Gazetesi'nin köşe yazarları arasında yer aldı. Bağlar Belediyesi'nde sosyal projeler danışmanlığı görevini yürüttü. 22 Temmuz 2007'de bağımsız aday olarak girdiği seçimlerde Diyarbakır Milletvekili oldu. DTP grubuna katıldı. DTP'nin Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatılmasının ve aralarında Ahmet Türk'le Aysel Tuğluk'un da olduğu 37 kişiye siyaset yasağı getirilmesinin ardından, Meclis'te kalan 18 DTP'li milletvekili ile birlikte BDP'ye geçti ve BDP Eşbaşkanı oldu.
Ayla Akat Ata: 1976'da Diyarbakır'da doğdu. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Serbest avukat olarak çalıştı. İHD Diyarbakır Şubesi ve Genel Merkez yöneticiliği görevi yaptı.Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV) ve Göç Edenler Sosyal Yardımlaşma ve Kültür Derneği (Göç-Der) üyesi. Diyarbakır Kadın Platformu kurucuları arasında yer aldı. PKK'nin hapisteki lideri Abdullah Öcalan'ın avukatları arasında yer aldı.
2003'te Mardin'de aralarında rütbeli subayların da bulunduğu 405 askere açılan tecavüz davasında müşteki avukatlarındandı. Diyarbakır'da düzenledikleri oturma eylemi sonrası gözaltına alınarak tutuklanan 24 barış annesinin 31 Mart 2006'da Diyarbakır 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen duruşmasında avukat olarak yerini aldı. 22 Temmuz 2007'de bağımsız aday olarak girdiği seçimlerde Batman milletvekili oldu. DTP grubuna katıldı. DTP'nin Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatılmasının ardından BDP'ye geçti. Şubat 2010'da Bengi Yıldız ile birlikte BDP grup başkanvekilliği görevine seçildi.
Emine Ayna: 1968'de Diyarbakır'da doğdu. Gökkuşağı Kadın Derneği'nin kurucu başkanı. Milletvekili olmadan önce Adana'da yaşıyordu. 2007'de bağımsız aday olarak girdiği seçimlerde Mardin milletvekili oldu ve DTP grubuna katıldı. Kasım 2007'de DTP Eşbaşkanlığı görevini üstlendi. DTP Eşbaşkanlığı döneminde açıklamaları "sivri" bulunan Emine Ayna, "BDP'lilerin 'şahin' kanadının temsilcisi" olarak gösteriliyordu. Ayna'ya yönelik tepkiler, DTP'nin kapatma davasının sonuçlanacağı Aralık 2009'da yoğunlaştı. DTP'nin kapatılmasının ardından BDP'ye geçti. Şubat 2010'da BDP MYK üyeleri arasında yer aldı.
Sebahat Tuncel: 1975'te Malatya'da doğdu. Mersin Üniversitesi Mut Meslek Yüksek Okulu Harita Kadastro programını bitirdi. Siyasete 1998'de Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) kadın komisyonunda başladı. HADEP'in son kongresinde Esenler HADEP ilçe başkanlığına seçildi. HADEP kapatılınca, Demokratik Halk Partisi (DEHAP) İstanbul il başkanlığı kadın komisyonunda çalışmaya başladı.
DTP kurucu üyeliği ile DTP Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyeliği yaptı. DTP Merkezi Kadın Meclisi Sözcüsü iken "PKK terör örgütü üyeliği ve bölücülük" suçlamasıyla tutuklandı. Dokuz aylık tutukluluğun ardından İstanbul 3. Bölge'den bağımsız milletvekili seçilip 25 Temmuz 2007'de cezaevinden tahliye edilidi.
DTP'nin Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatılmasından sonra siyaset yasağı getirilmeyen diğer DTP'li milletvekilleriyle birlikte BDP'ye üye oldu. Temmuz 2010'da İstanbul'daki Avrupa Feminist Buluşması sırasında yaptığı konuşmada kendisini "kadın hareketinin vekili" olarak nitelendirdi; Kürt ve Türk kadın hareketlerinin birlikte barış politikaları yürütebildiğini anlattı; "Çünkü kadınlar birbirlerini dinliyor ve anlamaya çalışıyor" dedi.
Pervin Buldan: 1967'de Hakkâri'de doğdu. 2 Haziran 1994'te İstanbul'daki bir otelden kaçırıldıktan sonra Bolu'da öldürülmüş halde bulunan Savaş Buldan'ın eşi. Türkiye'de faili meçhul ve kayıpların en yoğun yaşandığı dönemde sembol isimlerden biri oldu. Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (Yakay-Der) Başkanlığı görevinde bulundu.
3 Kasım 2002 genel seçimlerinde DEHAP'tan İstanbul 3. Bölge ikinci sıradan milletvekili adayı oldu. 2005'te Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi. 2007'de bağımsız aday olarak girdiği seçimlerde Iğdır milletvekili oldu. DTP'nin Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatılmasının ardından BDP'ye geçti.
Nursel Aydoğan: BDP MYK üyesi Aydoğan, 2009 yerel seçimlerinde DTP İzmir Menemen Büyükşehir Belediye Başkanı adayıyıdı. DTP'de bir dönem genel başkan yardımcılığı ve Hukuk Komisyon başkanlığı yaptı.
Gülseren Yıldırım: DTP Ağrı il başkanlığı ve Mardin Kadın Kolları Başkanlığı yaptı. Mardin'de KCK davasında tutuklu. Gözaltına alındığında BDP Mardin Merkez İlçe Başkan Yardımcılığı yapıyordu. Doktor eşi Kamuran Yıldırım 2007 seçimlerinde DTP dışında bağımsız aday olmuştu.
Selma Irmak: 1990'lı yıllarda PKK üyeliğinden 10 yıla yakın tutuklu kaldı. Kapatılan DTP'de eş genel başkanlık yaptı. Ekim 2007'de Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Irmak hakkında, terörist Abdullah Öcalan'a "sayın" dediği gerekçesiyle suçu ve suçluyu övmek suçundan iki yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açtı.
Ekim 2008'de "suçu ve suçluyu övdüğü" gerekçesiyle altı ay hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme, cezayı 5 bin 400 YTL adli para cezasına çevirdi.2009 Yerel Seçimleri'nde belediye başkan adayı oldu. Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) 1 Martta yayımladığı kesin aday listesinde ismi yer aldığı halde adaylığı daha sonra YSK tarafından iptal edildi. Kürdistan Topluluklar Birliği (KCK) davasında iki yıla yakın süredir tutuklu.
Şehbal Şenyurt: 1962'de Giresun'da doğdu. 1985'e kadar Yeşil Giresun ve Hürriyet gazeteleri ile bazı sanat dergilerinde çalıştı. Ankara Üniversitesi, Basın Yayın Yüksek Okulundan 1985'te mezun oldu. 1986-1987 yılları arasında Londra'da dil eğitimi aldı. 1987'den bu yana haber programları ve belgesel film alanında çalışıyor. İsviçre Televizyonu Türkiye haber çekimleri koordinatörü olarak görev yaptı. Muğla'da feministlerin de desteklediği bir isim.
Mülkiye Birtane: Kars Selim Başköy'lü olan Mülkiye Birtane, Diyarbakır Kadın Akademisi Başkanı ve Azadiya Welat gazetesi yazarı. 1998'den beri Kürt dili üzerinde çalışıyor. 30 yıllık Kürt özgürlük mücadelesiyle Kürt kadınların eğitimden siyasete, mal paylaşımından töreye her alanda dönüşüm yarattığını, üstelik bu değişimin tüm bölgede etkili olduğunu düşünüyor.
Yüksel Avşar: Ardahan'a bağlı Hasköy'de doğdu. İlkokul ve ortaokulu doğduğu köyde okuduktan sonra ailesiyle Kars'a taşındı. Üniversite yıllarında Ankara'ya geldi. Gazi Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü'nü bitirdi. Üniversite yıllarında Kemal Burkay'ın çıkardığı Özgürlük Yolu dergisi ile ilişkilendi. Devrimci Doğu Kültür Ocakları'nda (DDKO) girdi. 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından gözaltına alındı. Bir yıl Mamak Cezaevi'nde yattı. Cezaevinden çıkınca iş hayatına atıldı.
Devrimci İşçi Sendikaları KOnfederasyonu'na (DİSK) bağlı Sosyal-İş Sendikası'nda çalıştı. Sanayi Bakanlığı'nda uzman planlamacı olarak görev yaptı. Özgürlük ve Demokrasi Partisi'nin (ÖZDEP) kurucuları arasında yer aldı. Cem Boyner'in kuruculuğunu yaptığı Yeni Demokrasi Hareketi'nde görev aldı. Genel Başkanlığını Şerafettin Elçi'nin yaptığı Katılımcı Demokrasi Partisi'nde (KADEP) genel başkan yardımcısı. Ankara'da yaşıyor. (BB/EÖ)