Basında Holding Güdümü

Ekonomist Mustafa Sönmez, "Medya bugün holdinglerin askeri gücü gibi. Birilerine saldırmak, caydırmak ya da saldırıları göğüslemek için bir silah" diyor.

Türkiye'de, holdinglerin sahip olduğu basın organlarında, halkın doğru ve gerçek haberi alma hakkından çok holding çıkarları ön plana çıkıyor.

Her medya kuruluşu, kendi grubunun çatısı altına giren şirketlerle ilgili olumlu haberleri ön planda aktarmaya özen gösterirken, olumsuzlukları görmezden gelebiliyor.

Bu nedenle basın kurumlarının giderek tek elde toplanmasının, halkın doğru ve gerçek haber alma hakkı açısından, mevcut tehlikeyi daha da tırmandıracağı belirtiliyor.

Ekonomik faaliyetleri gereği finans işlemleri yürüten, ihalelere giren holdinglerin, çıkar çatışmaları ya da ittifakları ; bu holdinglerin medyalarında yer alan haber ve yorumlarda net olarak gözlenebiliyor.

Yazılı, görsel basın ve internet gazetelerinin büyük çoğunluğuna sahip olan medya patronlarının, aynı zamanda pazarlama, sigorta, inşaat, turizm ve enerji alanlarında onlarca şirketi ve bankaları bulunuyor.

Bunlardan başlıcaları;

Doğan Holding (Aydın Doğan),

Bilgin Holding (Dinç Bilgin),

Rumeli Holding (Cem Uzan),

Avrupa ve Amerika Holding (Erol Aksoy),

İhlas Finans (Enver Ören),

Çukurova Grubu (Mehmet Emin Karamehmet),

Doğuş Grubu (Ayhan Şahenk).

Medyada Doğan imparatorluğuna doğru

Sahibi olduğu Etibank'ın fona devredilmesinden sonra Sabah gazetesinden ayrılan Dinç Bilgin, daha sonra bütünüyle açıklığa kavuşmayan gelişmeler sonucu geri döndü. Basın çevrelerinde bu dönüşün, Aydın Doğan'ın desteğiyle gerçekleştiği konuşuldu.

Bugünlerde ise Sabah gazetesine yakın kaynaklardan, Sabah'ın maaş ve gazete kağıdı ödemelerinin Doğan grubu tarafından yapıldığı ve Sabah gazetesi merkezinin Milliyet gazetesi binasına taşınacağı haberleri geliyor.

Gazeteci-Yazar Mustafa Sönmez holding-medya ilişkilerini ve holdinglerin medyalarını nasıl kullandığını şöyle anlatıyor:

"Holdingler, ellerinin altındaki medyayı; arka plandaki ekonomik faaliyetlerini kolaylaştırmak için sıkça kullanır.

"Örneğin, Milliyet bugün AKTAŞ'ın devleti dolandırdığını sıkça yazıyorsa, bunun nedeni AKTAŞ'ın sözleşmesinin iptal edilmek üzere olması ve Aydın Doğan'ın elektrik dağıtımı işine talip olmasıdır.

"Sabah gazetesinin, Başbakan Bülent Ecevit ile Cumhurbaşkanı Necdet Ahmet Sezer arasındaki gerginlikte açıkça Ecevit'in yanında yer almasının nedenini şurada arayabilirsiniz: Halkbank'ın Egebank'a kredi vermesinde Hüsamettin Özkan'ın aracı olması.

"Egebank batmadan önce Sabah gazetesinin ekonomi haberlerinde "Egebank Karlarını Katlıyor" başlıklı haberler görmek mümkündü. Egebank'tan o günlerde hisse satın alanların hisse senetleri ellerinde kaldı.

"Medya kendi başına kârlı bir sektör değil . Medyaya kâr amaçlı olarak yatırım yapılırsa sonunda Dinç Bilgin'in durumuna düşülür.

"Medya bugün holdinglerin askeri gücü gibi. Birilerine saldırmak, caydırmak ya da saldırıları göğüslemek için bir silahtır. Holdingler ellerinin altındaki medyayı, ekonomik alandaki karlılığı artırmak için kullanırlar. Hükümet üzerinde baskı kurar, hükümet destekler, hükümet köstekler, ihaleler alırlar. Baskı grubuna sahip oldukları için hükümet nezdinde herhangi bir işadamından daha güçlüdürler .

"Sadece medya sektöründen kâr sağlayan tek istisna olarak Dünya grubu gösterilebilir.

"Medya tek başına yatırım alanı olarak kâr sağlayan bir sektör olmaktan çıktı. Medya, yatay ve dikey başka bağlantıları olan holdinglerin, yan kuruluşları halinde çalışıyor. Bundan dolayı bir dizi sermaye grubu, basın kurumlarına sahip olmak istedi."

Medya- Bankacılık- Enerji: Doğan Grubu

Asil Nadir, Erol Aksoy, Uzanlar 1990'lı yılların başında, Mehmet Emin Karamehmet, 2000'lere doğru medyaya yöneldiler. Aydın Doğan ise 1977'den beri basın kurumlarının sahibi.

Aydın Doğan'ın gelişme modelinde; holding-medya ilişkisinin güçlü ipuçlarını yakalamak mümkün. Söz yine Mustafa Sönmez'in:

"Bu model, medya-bankacılık-enerji sektörüne (üretim, dağıtım, benzin istasyonları) dayanır. Üçü de nakit imkanı sağlayan sektörler. Avantajı da açık: Holdingler, paraya sıkışık olan devlete yüksek faizle para verip, paradan para kazandılar. Holdingler, bankalara da aynı şartlarda nakit verilebiliyor. Bu üçlüye son zamanlarda hiper marketçilik de eklenebilir.

Basın Patronu: Benzin pompasının başında

"Aydın Doğan, İş Bankası'yla birlikte Petrol Ofisi ihalesini kazandı. Şimdi benzin istasyonlarına hem banka paramatikleri koyulacak, hem gazete satışı yapılacak. Doğan, diğer kurumlarını da güçlendirerek her açıdan kârlı çıkacak.

"Doğan grubunun Bilgin'in basın kurumlarına talip olduğu tahmin ediliyor. Daha önce basın kurumları, öteki holdingin firmalarıyla ilgili olumsuzlukları sınırlı da olsa haber yapabiliyordu. Ancak basında tekelleşme, daha öncekinden de olumsuz bir tablo yaratacak."

Basın kurumları bulunan holdinglerin, sahip olduğu başlıca firmalar ve basın kurumları şöyle sıralanabilir:

Doğan Holding A.Ş (Aydın Doğan)

Doğan Yayın Holding

Doğan-Raks

DİTAŞ

Dış.Tic.Fact.

La Monegasgue Susan

T.Dış. Tic. Bankası

Doğan Otomobilcilik

Milta

Yatırım Sağlık

Milpa

Ray Sigorta

Otokar

Ticaret Sigorta

Doğan Finansal Kiralama

Doğan Bilgi Teknolojileri

Zigana Elektrik

Çelik Halat, Tel. San.

İSEDAŞ

Petrol Ofisi

Doğan Yayın Holding

Hürriyet Gazetecilik

Hürgüç

AD Yayıncılık

Rekpa

Doğan Ofset

Yaysat

DYG ilan

Doğan-Raks

Doğan-Egmont

Simge

HHA

Mesiur

Doğan Prod.

AD Kitap

Doğan Grubu Basın

Hürriyet

Milliyet

Radikal

Kanal D

CNN Türk

Posta

Fanatik

Ekonomist

Tempo haftalık Dergi

Atlas, Elele!nin içinde yer aldığı aylık dergiler

YAYSAT Dağıtım Şirketi

Bilgin Holding (Dinç Bilgin) 

Medya Holding

1 Numara Yayıncılık

ATV Televizyonculuk

Sabah Yayıncılık

Sabah Pazarlama

Sabah Haber Ajansı

Securecart Güvenlik

Gazete ve Matbacılık A.Ş

Gelişim Sabah Yayıncılık

Medya Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş

Medya-İpek Holding A.Ş

Kiss FM, Radio Sport, Şık FM

Pixel Park

Bilgin Grubu basın

Sabah

Takvim

Bugün

Fotomaç

Aktüel Dergisi

Birleşik Basın Dağıtım

Rumeli Holding (Cem Uzan) 

İmar Bankası

Adabank

Çukurova Elektrik

Rumeli Çimento

Trabzon Çimento

Ladik Çimento

Şanlı Urfa Çimento

Bantın Çimento

Telsim

Gazi Antep Çimento

Çestaş A.Ş

Eltem-Tek. A.Ş

Standart İnşaat

Yapı Ticaret

Tunceli Pamuk İplik

İstanbulspor A.Ş

Van Çimento

Adanaspor A.Ş

Rumeli Grubu basın

Star gazetesi

Star TV

Kral TV

Avrupa ve ABD holdingleri (Erol Aksoy)

Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde 2 Banka

İktisat Bankası

Factofinans Alacak Alımı

İktisat Finansal Kiralama

Atlas Finansal Kiralama

Emek Sigorta

Emek Hayat Sigorta

Uzman Hayat Sigorta Aracılık

M.S.M Mali Sistemler ve Müşavirlik

Showpa Televizyonla Pazarlama

Edatur Turizm

AKS TV, Filmcilik ve Reklamcılık

CİNE 5 Filmcilik ve Yapımcılık AKS Radyo ve Yayıncılık San.

Alo-Show İletişim San.

Eksen Yayıncılık ve Dağıtım

MEPAŞ Medya Pazarlama

Üniversal Yayıncılık

Uluslararası Moda ve Yayıncılık

Erol Aksoy Kültür, Eğitim, Spor ve Sağlık Vakfı

AVRUPA ve AMERİKA HOLDİNG GRUBUNDAKİ BASIN KURUMLARI

Cine 5

Show Radyo

Alo Show

Show Basın

İhlas Grubu (Enver Ören) 

İhlas Ev Aletleri

İhlas Pazarlama

Kristal Sıvı İçecek

İhlas Tekstil

İhlas Yapı

İhlas Medikal

Haifawi Medikal

İhlas Fuarcılık

İhlas Gıda

Yay-Sat

İhlas Otamativ

İhlas Gazetecilik

İhlas Dış Ticaret

İhlas Hayat

İhlas Poliklinik

London Video

İhlas İnşaat

İhlas Grubu basın 

Türkiye gazetesi

TGRT TV

TGRT FM

İhlas Haber Ajansı

Çukurova Grubu (Mehmet Emin Karamehmet)

Yapı Kredi

Pamukbank

Turkcell

Superonline

Çukurova İnşaat

Çukurova Makine

Halk Sigorta

Çukurova Çelik

Çukurova Grubu basın

Show TV

Akşam

Dergiler

Doğuş Grubu (Ayhan Şahenk)

Doğuş İnşaat

Garanti Bankası

Osmanlı Bankası

Körfezbank

Filiz Gıda

Ana Yatırım ve 20'yi aşkın şirket

Doğuş Grubu basın

NTV

Kanal E

Diğerleri

BRT -Bayındır Holding

HBB-Has Ailesi

Flash TV-Göktüğ Grubu

TV 8-MNG Holding

CTV-Ceylan Grubu

STV-Asya Finans (YV)