Basın Özgürlüğünde Türkiye 157. Sırada
Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü tarafından yayınlanan 2018 Dünya basın özgürlüğü endeksine göre Türkiye dünya sıralamasında iki sıra gerileyerek gazetecilik için en tehlikeli ülkelerin yer aldığı ‘siyah alanın’ eşiğine geldi. Endekste Türkiye 180 ülke arasında 157. sırada yer aldı.
Türkiye’nin son 30 yılın en kötü seviyesinde olduğu belirtilen raporda,OHAL koşullarıyla muhalif medyaya yönelik "cadı avın"nın arttığından bahsedildi;medya kuruluşlarının kapatılması, gazetecilerin tutuklanması, ve sosyal medyaya uygulanan sansür vurgulandı.
Dünya genelinde de yaşanan basın özgürlüğündeki düşüşün sebebi olarak savaşlar, ve siyasetçilerin gittikçe otoriterleşmesine işaret edildi; gittikçe daha çok “demokratik” görünümlü ülkede hükümetlerin medyayı düşman olarak konumlandırdığı belirtildi.
"Türkiye, gazeteciler için dünyadaki en büyük hapishane konumunda"
Bugün yayınlanan endekste Türkiye ile ilgili değerlendirmede şöyle denildi:
“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yönetimindeki hükümet tarafından medyadaki muhaliflere karşı yürütülen cadı avı Temmuz 2016’daki başarısız darbe girişiminden sonra zirveye çıktı. Olağanüstü Hal, yetkililerin onlarca medya kuruluşunu bir kalem darbesiyle ortadan kaldırmasına imkân verdi ve medyadaki çoğulculuğu bir avuç düşük tirajlı yayınla sınırladı. Türkiye, bir kez daha profesyonel gazeteciler için dünyadaki en büyük hapishane konumunda. Basın mensupları mahkemeye çıkana kadar bir yıldan fazla tutuklu kalabiliyor ve ağır hapis cezaları yeni kural haline gelmiş durumda. Bazı davalarda gazeteciler ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılıyor. Tutuklu gazeteciler ve kapatılan medya kuruluşlarının yasal yolları etkin biçimde kullanması engelleniyor. Muktedir cumhurbaşkanının idaresi altında hukukun üstünlüğü artık giderek silikleşen bir hatıra. Anayasa Mahkemesi kararları bile artık otomatik olarak uygulanmıyor. Web sitelerine ve sosyal medyaya yönelik sansür, görülmemiş düzeylere ulaşmış durumda.”
Rusya 148. Sırada yer aldı
Türkiye endekste, Irak’ın üç, Mısır’ın dört, İran’ın yedi sıra üstünde yer aldı. Rusya’nın 148. sırada yer aldığı endekste Kıbrıs 25. Yunanistan 74., Kuzey Kıbrıs 77. sırada yer aldı.
Endeksin zirvesinde Norveç yer alırken, İsveç, Hollanda, Finlandiya ve İsviçre onu izledi. Almanya 15., Fransa 33., Britanya 40., ABD 45. sırada yer aldı.
“Türkiye gibi otoriter rejimlerle sınırlı değil”
Raporda, siyasi liderlerin medyaya karşı düşmanlığının artık sadece Türkiye ve Mısır gibi, "otoriter rejimlerin olduğu ve gazetecilerin düzenli olarak terörizmle suçlandığı, bir tür ‘medya fobisi’nden bahsedilebilecek ülkeler"le sınırlı olmadığı belirtilerek şöyle denildi:.
“Giderek daha fazla demokratik yollarla seçilmiş lider, medyayı demokrasinin temel dayanaklarının bir parçası olarak değil, aksine düşman olarak görüyor. Anayasasının ilk maddesiyle medyayı koruma altına alan bir ülke olan ABD bile Donald Trump yönetiminde listede bu yıl iki basamak düşüş yaşayarak 45. sıraya geriledi. Medyayı azarlamaya bayılan Trump, daha önce Joseph Stalin’in kullandığı tabiri tekrarlayarak, muhabirlere 'halk düşmanları' yakıştırmasını yaptı.”
Endeks 2002'den beri hazırlanıyor
Dünya basın özgürlüğü endeksi 2002 yılından itibaren her yıl yayınlanıyor. 180 ülke, medyadaki çoğulculuk ve özgürlük seviyesine, kurumların şeffaflığına, yasal düzenlemelere, hak ihlallerine, medya için sağlanan alt yapıya, ve uygulanan sansür göz önüne alınarak yapılan bir puanlama sonucunda sıralanıyor. (EÜ/ŞA)
Çeviri: Elif Ünal