AYM’den “DGM'de Bağımsız ve Tarafsız Mahkeme Hakkı İhlal Edildi” Kararı

Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın

Anayasa Mahkemesi, Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde mahkum edilmiş olan Abdullah Altun’un “Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine” oybirliğiyle karar verdi.

Mahkeme bugün açıkladığı gerekçeli kararıyla ayrıca, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için dosyanın yeniden yargılama yapılmak üzere Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine hükmetti.

19 yıldır hapiste, hasta mahpuslar listesinde

Abdullah Altun’ın adı, İnsan Hakları Derneği’nin 2014 tarihli hasta mahpuslar listesinde, Ankilozan Spondolit ve Fibromiyalji Hastası olarak geçiyor.

O dönem Amasya E Tipi Kapalı Cezaevi’nde bulunan Altun, daha önce kaldığı Siirt Cezaevinden Diyarbakır’a tedavi amaçlı sevk edilip buradan da Amasya’ya gönderildi. İHD, Amasya Devlet Hastanesi’nde gittiği doktorun ise kendisini bu hastanede tedavi edemeyeceklerini beyan ettiği bilgisini veriyor.

AİHM: DGM’ler bağımsız ve tarafsız değil

Abdullah Altun, Diyarbakır 3 Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesinin (DGM) 3 Haziran 1999 tarihli kararıyla, “ülke topraklarının bir kısmını devlet idaresinden ayırmaya yönelik eylemlerde bulunma” suçundan ömür boyu ağır hapis cezasına mahkum edildi.

Yargıtay da bu kararı onayınca Altun Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) başvurdu.

Başvurusunda, DGM heyetinde askeri bir hakimin de bulunması nedeniyle bağımsız ve tarafsız bir mahkemede yargılama yapılmadığından, soruşturmanın ilk aşamasında müdafi tarafından temsil edilmediğinden ve baskı altında alınan ifadelerinin mahkumiyete esas alındığından şikayetçi oldu.

AİHM de Altun’un bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi ve yeniden yargılama yapılmasının, ihlalin giderimi için uygun bir yol olacağını belirtti.

AİHM, DGM'lerin faaliyette olduğu dönemde bu mahkemelerde görev yapan askeri hakimin statüsünü dikkate alarak bu mahkemelerin bağımsız ve tarafsız olmadığı sonucuna ulaştı.

Mahkeme, AİHM’in kararını dikkate almadı

Ancak Altun’un AİHM kararı üzerine yaptığı yeniden yargılanma başvurusu, Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesince, 10 Temmuz 2013’te reddedildi.

Buna yaptığı itiraz da Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesince reddedilince, 4 Mart 2014’te Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yaptı.

Altun AYM’ye yaptığı başvuruda, “AİHM'in ihlal kararına istinaden, yargılamanın yenilenmesi talebinin hukuka aykırı biçimde reddedildiğini, yapılan değerlendirmenin kanunla ve AİHM kararıyla açıkça çatıştığını, AİHM kararının yerine getirilemediğini” belirtti.

“Mahkeme, Anayasa’yı özenle incelemedi”

AYM’nin bu başvuruya dair 17 Temmuz 2018 tarihli gerekçeli kararı bugünkü Resmi Gazete’de yayınlandı.

Kararda, “AİHM tarafından verilmiş ihlal kararının, temel hak ve özgürlüklerin teoride olduğu gibi pratikte de etkili bir şekilde korunabilmesi amacıyla yargılamanın yenilenmesi sebebi olarak kabul edildiği” ifade edildi.

Ayrıca, yeniden yargılama talebini reddeden mahkemeyle ilgili de yorum yapan AYM, yeniden yargılama konusunda ciddi bir gerekçe olduğu halde talebin reddedilmesini, “Anayasa'nın 36. maddesinin gerektirdiği ölçüde ve özende bir inceleme içermediği” şeklinde değerlendirdi.

Bu sebeple de “bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkına yönelik ihlalin giderilemediğini” ifade eden AYM, şu sonuca vardı:

“Adil yargılanma hakkı kapsamındaki bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının sağladığı güvencelerle bağdaşmayacak şekilde AİHM'in ihlal kararının uygulanmaması nedeniyle bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.” (AS)