"Assange'ın ABD'ye iadesi basın özgürlüğü için küresel ölçekte felaketli sonuçlar doğurabilir"

Wikileaks kurucusu Julian Assange'ın, Birleşik Krallık'tan Amerika Birleşik Devletleri'ne iadesi kararına karşı açtığı temyiz davasının iki gün sürmesi öngörülen duruşması Londra'da Salı günü başladı.

Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Assange'ın iadesinin basın özgürlüğü açısından tehlikeli bir örnek oluşturacağı konusunda uyardı.

CPJ CEO'su Jodie Ginsberg, New York'ta yaptığı açıklamada, "Assange'ın uzun süren hukuk mücadelesi, ABD Adalet Bakanlığı'nın Wikileaks kurucusunu iade etme girişimlerini durdurup kendisine yöneltilen tüm suçlamaları düşürmesiyle sona erebilir" dedi ve uyardı: "Assange'ın ABD'de yargılanması, hem ABD'de hem de küresel olarak basın özgürlüğü için felaketli sonuçlar doğurabilir."

Assange, ABD'ye iade edilmesi ve mahkum olması durumunda, Casusluk Yasası ve Bilgisayar Dolandırıcılığı ve Kötüye Kullanım Yasası kapsamındaki 18 suçlama nedeniyle 175 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilir.

Londra'daki Julian Assange davası

Londra'da 20 Şubat 2024'te başlayan duruşma, devletlerin halklardan gizlediği bilgileri ifşa haberciliğinin öncüsü WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange'ın İngiltere'den ABD'ye iadesine karşı başlattığı hukuk mücadelesinin son siperi niteliğinde. Davanın nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın basın özgürlüğü ve araştırmacı gazeteciliğin geleceği açısından önemli sonuçlara yol açabilir.  

Londra'daki iki günlük temyiz duruşması, Birleşik Krallık'taki mahkemenin Assange'ın iadesini onaylama kararına itiraza odaklı.

Assange'ın savunma ekibi, iade talebinin siyasi amaçlı olduğunu ve kendisine yönelik soruşturmanın basın özgürlüğü açısından tehlikeli bir örnek oluşturduğunu savunuyor.

Assange savunması, WikiLeaks'in faaliyetlerinin içerdiği araştırmacı gazetecilik özelliğini ve hakkındaki kovuşturmanın basının hükümetin yanlışlarını sergileme sorumluluğu üzerinde yaratabileceği caydırıcı etkiyi gündeme taşıyor ve mahkemeye bu konuyu vurgulayan uzman beyanları sunuyorlar.

ABD ise, Assange'ın eylemlerinin gazetecilik sınırlarını aşıp gizli bilgileri yayınlayarak ulusal güvenliği tehlikeye attığını savunuyor.

Davanın başlıca eksenleri 

▶ Basın Özgürlüğü: Davanın sonucu büyük ölçüde, WikiLeaks'in faaliyetlerinin korunan gazetecilik uygulamaları kapsamına girip girmediğine hükmedilmesine bağlı olacak. Assange'ın aleyhine sonuçlanması ve devamında ABD'den gelecek mahkûmiyet kararı benzer yayınları suç olarak damgalayabilkir ve gelecekte hükümetlerin suçlarını araştıran ve ifşa eden yurttaşları ve habercileri caydırabilir.

▶ Ulusal Güvenlik: ABD, Assange'ın eylemlerinin kamu görevlilerinin hayatlarını tehlikeye soktuğunu iddia ederken Assange'ı destekleyenler sızdırılan bilgilerin kamu yararı açısından taşıdığı değeri vurguluyor.

▶ İfade Özgürlüğü: Hükümetlerin, sızıntı yoluyla elde edilmiş olsa bile, gizli bilgilerin yayınlanması nedeniyle bireyleri dava edebilmesinin önünün açılması hukuk devletlerinde ifade özgürlüğü adına  önemli kaygı kaynağı oluşturuyor. 

▶ Siyasi motivasyon: Assange'ı destekleyenler, ABD'nin, Assange'ı suç işlediği için değil, yanlışlarını açığa çıkardığı ve gelecekte olabilecek benzeri eleştirileri bastırmak amacıyla cezalandırmak istediğini savunuyor. 

▶ Küresel Etki: Davanın gazeteciler, yayıncılar ve gizli bilgileri ifşa edenler açısından dünya çapında geniş kapsamlı sonuçları olacak. ABD'nin kazanması, diğer hükümetleri de benzer davalar peşinde koşmak için cesaretlendirebilir. Assange'ın zaferiyse, basın özgürlüğünün korunmasını güçlendirebilir ve araştırmacı gazeteciliği daha da özendirebilir. 

Mahkeme bu duruşmada bitecek mi? 

Birleşik Krallık mahkemesi reddetmez de onaylarsa Assange'ın Birleşik Krallık'taki yüksek mahkemelere itirazda bulunmaya, sonuçta Strasbourg'daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne kadar gitmeye hakkı var. Ancak bu, sonunda haklı bulunsa bile Julian Assange'ın daha yıllarca hapiste tutulmasına yol açabilir. 

Arka plan

Assange, 2006'da anonim habercilerin taşıdığı sızıntıların ve gizli bilgilerin yayınlanmasına özgü bir dijital platform olan WikiLeaks'i kurdu.

WikiLeaks 2010'da "Chelsea Manning sızıntıları" olarak bilinen, Irak'ta ABD işgal kuvvetlerinde görevli er Manning'in sağladığı ve ABD'nin savaş suçlarını ve hükümetin yolsuzluklarını açığa çıkaran bir dizi askeri ve diplomatik belgeyi yayımladı. 

ABD, Casusluk Yasası ve Bilgisayar Dolandırıcılığı ve Kötüye Kullanım Yasası kapsamında 18 suçlama dolayısıyla ülke dışındaki Assange'ın iadesini talep ediyordu. Suçlu bulunması halinde bu iddialar Assange'ın toplam 175 yıla kadar hapis cezasına çarptırılmasına yol açabilecek. 

Assange, ABD ve İsveç'te hakkında açılan davalardan kaçınabilmek amacıyla 2012'de Londra'daki Ekvador büyükelçiliğine sığınma talebinde bulunmuştu. Ekvador'daki hükümet değişikliği ve Atlantik Bloku'nun Ekvador'a yönelttiği baskılar sonunda Assange birkaç yıllık konukluğun ardından Ekvador Büyükleçiliği tarafından Birleşik Krallık polisine teslim edildi. 

Assange 2019'da Londra'da tutuklanarak cezaevine konuldu.

(AEK)