"Alternatif Nobel" olarak bilinen Right Livelihood
(Doğru Yaşam) ödüllerini bu yıl biri toplumsal adalet, diğeri barış girişimleri
alanında çalışan iki aktivist, bir gazeteci, ve cinsel şiddetle mücadele
den bir jinekolog olmak üzere dört kadın aldı.
İlk kez bir gazeteci
ABD'de bağımsız medya çalışmalarını yıllardır sürdüren,
"Democracy Now!" (Hemen Demokrasi) programının kurucusu ve yapımcısı
Amy Goodman, bu ödülü alan ilk gazeteci olacak. 1957 doğumlu Goodman'a ödülü
"yaygın medyanın sıkça dışladığı alternatif sesleri milyonlarca insana
ulaştıran, yenilikçi ve gerçekten bağımsız bir medya modeli geliştirmesi"
nedeniyle veriliyor.Goodman'ın bir saatlik programı 750'den fazla kamu radyosu
ve televizyonunda her gün yayınlanıyor.
Barış savunucusu Hagi
Somali'den Asha Hagi'yse ödülü "savaşın mahvettiği
ülkesinde barış ve uzlaşmazlık çözümü süreçlerinde kadın katılımına büyük bir
kişisel risk alarak önderlik etmeyi sürdürmesi" nedeniyle alıyor. 46
yaşındaki Hagi, geçiş dönemi parlamentosunun üyelerinden biri, aynı zamanda
kadınların siyasete katılımıyla ilgili çalışan "Somalili Kadın ve Çoukları
Kurtarın" örgütünün başında. Hagi'nin çalışmaları sayesinde ülkede
parlamentoda ve yerel yönetimlerde kadın kotası hayata geçti; Toplumsal
Cinsiyet ve Aile İlişkileri Bakanlığı kuruldu.
Toplumsal adalet peşinde bir kadın: Jagannathan
Hindistan'dan Sankaralingam Jagannathan'sa ödülü 1950'de
evlendiği eşi Krishnammal Jagannathan'la paylaşıyor. Jüriye göre, hayatları
boyunca ülkenin kast sisteminin en altında yer alan Dalit'lerin ve
topraksızların ihtiyaçlarına odaklanan iki aktivist, Gandi mirasını 21. yüzyıla
taşıyor. Çift ödülü "Gandi usulü bir toplumsa adalet ve sürdürülebilir
insani kalkınma vizyonu iki ömür boyu hayata geçirmeleri, böylece 'Hindistan'ın
ruhu' diye anılmaları" nedeniyle alıyor. Çift yıllardır, topraksızlara
toprakların yeniden dağıtılması, toprak ağalarının ve çokuluslu şirketlerin
baskılarından korunması üzerine çalışıyor.
Cinsel istismara uğrayan kadınların savunucusu: Hauser
Ödülü alan diğer kadın, Almanya'da çalışan 49 yaşındaki
jinekolog Monika Hauser. Hauser, kurucusu olduğu
"medica mondiale" aracılığıyla şimdiye kadar Bosna Hersek, Kosova,
Kongo, Liberya ve Afganistan gibi savaş yaşamış kriz alanlarında travmatize
olmuş 70 binden fazla kadına yardımcı oldu. Hauser, cinsel şiddetin önlenmesi
ve cezalandırılması alanında çalışıyor. Ödülü "dünyadaki en tehlikeli
ülkelerin bazılarında, cinsel şiddetin en korkunç biçimlerini yaşamış
kadınlarla çalışmaya, onların toplumda tanınması ve acılarının telafisi için
yorulmak bilmeden çalışması" nedeniyle alıyor.
Alternatif Nobel
Ödüller, İsveç Parlamentosu'nda 8 Aralık'ta yapılacak
törenle verilecek. Toplamda yaklaşık 290 bin dolar olan ödül dört eşit parçaya
bölünecek.
"Doğru Yaşam" ödülü, 1980'de Jakob von Uexkull
tarafından Nobel'e alternatif olarak oluşturuldu. Kişisel cesaret ve toplumsal
dönüşümün ödüllendirildiği, en değerli ödüllerden biri olarak biliniyor.
Nobel'in tersine sabit kategorileri yok. Genellikle dört kişi arasında
paylaştırılıyor. Bu ödüllerden biri, Onur Ödülü olabiliyor.
Ödülü 1997'de, Türkiye'den bir kadın, Birsel Lemke, "ülkesini siyanürlü altın
madenciliğinin yıkımından korumak için sürdürdüğü uzun soluklu mücadele"
nedeniyle almıştı. (TK)
