Alpay: Dil Hijyen Anlayışıyla Temizlenemez

Dil bilimci ve yazar Necmiye Alpay "Dil, hijyen anlayışıyla temizlenemez" diyor. Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın'ın "kadına yönelik ayrımcı ifadelerin sözlüklerden" temizleneceği açıklaması üzerine bianet'e konuşan Alpay, Akalın'ın daha önce de Çingenelere ilişkin ayrımcı söz ve deyimlerin ayıklanacağını açıkladığını anımsatıyor.

Alpay: İnsanlar zaten ayrımcı

Alpay atasözü ve deyimlerin sözlüklerden çıkarılması yerine, ayrımcı ifadelerin açıklanması gerektiği kanısında.

"Çok çeşitli ayrımcılık vardır. Etnik ve dini ayrımcılık gibi. Bu nedenle sözlüklerde, özel olarak ayrımcılığın işaretlenmesine insanların ihtiyacı vardır. Dil tarihsel bir varlık olduğu için dilden söz ya da sözcük atmak doğru bir davranış değil. Buna karşılık sözlüklerde bu deyimlerin ve atasözlerinin ayrımcı niteliğini belirtmek tabii ki iyi olur."

Alpay dilin bir ahlak aracı olmadığını söylüyor."Tarihsel olarak metinlere dayalı çalışmalara ihtiyaç var. Bu nedenle sözlüklerde yapılacak ayıklama yanlış olur. Kaldı ki insanlar zaten ayrımcı. Ancak insanlar ayrımcılıktan vazgeçtiğinde bu sözcükler sözlüklerden kalkabilir. Bu nedenle sözcük, atasözü ve deyimleri kaldırıp atmak yerine tarihsel sürecine bırakılmalıdır. "

"Bu sözcük ayrımcıdır" yazılabilir

Alpay, Kadın Eserleri Kütüphanesi'nin cinsiyetçilikten arındırılmış kadın sözlüğü/Thesaurus çalışmasının içine ayrıntılarıyla giremediğini de söylüyor.

"Dilde bu tür değerlendirmeler yapılması gereken şeylerden biridir. Yapılacak incelemelerde neyin ayrımcı olduğu belirtilebilir. Bunun bilimsel olarak da yeri ve değeri vardır. Dünyada benzeri çalışmalar yapılıyor ve eski sözcüklerin yanında 'bu sözcük eskimiştir " diye not düşülüyor. Bu gibi çalışmalar Türkiye'de de yapılır ve sözcüklerin yanına 'Bu sözcük ayrımcıdır' diye bir açıklama konulabilir." (AD)