Afrika’da hava kirliliği: 2019'da 1 milyondan fazla ölüm

* Fotoğraf: AA

Lancet Planetary Health dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, 2019 yılında Afrika’da kömür ve gaz yağının evlerde yol açtığı hava kirliliği nedeniyle 697 bin, dış ortamdaki hava kirliliği nedeniyle de 394 bin kişi hayatını kaybetti.

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerinden yararlanılarak hazırlanan araştırmada dış hava kirliliğine bağlı ölümlerde görülen artışın en tedirgin edici bulgu olduğu ifade edildi ve kıtadaki kentleşmeyle bu rakamın katlanarak büyüme riski olduğunun altı çizildi.

Hem sanayileşme hem de kentleşmeden ötürü fosil yakıt kullanımının arttığına da dikkat çekilirken, 2100 yılı itibariyle kıta nüfusunun üç kat artarak 1,3 milyardan 4,3 milyara çıkmasının beklendiği de ifade edildi.

Bulaşıcı olmayan hastalıklara geçiş

AA’nın haberine göre, araştırmada, AIDS ve sıtma gibi hastalıklardan ötürü ölümlerin azaldığı kıtada, “bulaşıcı” hastalıklardan “bulaşıcı olmayan” hastalıklara doğru bir geçişin olduğu da kaydedildi.

Hava kirliliğinin yol açtığı hastalık ve ölümlerin ekonomiye olan etkilerine de yer verilen araştırmada, hava kirliliğinin 2019’da Etiyopya ekonomisine olumsuz etkisinin 3 milyar dolar olduğu, bu rakamın Gana’da 1,63 milyar, Ruanda’da ise 349 milyon dolar olduğu bilgisi de paylaşıldı.

Fosil yakıtlara daha fazla fon ayrılıyor

Temiz Hava Fonu’nun (CAF) bir analizine göre, yılda en az 4 milyon erken ölümden sorumlu olan hava kirliliğine küresel kalkınma yardımlarının yalnızca yüzde 1’i ayrılıyor.

Dünyanın dört bir yanından hükümetler, 2019 ve 2020’de denizaşırı fosil yakıt projesi fonlarına, neden oldukları hava kirliliğini azaltma projelerine kıyasla yüzde 20 daha fazla kaynak sağladı.

Raporda, hava kirliliğinin HIV/AIDS, sıtma ve tüberkülozun toplamından daha fazla insanı öldürdüğü, ancak bu tür sağlık sorunlarının çok daha fazla fon aldığı tespit edildi. 

Hava kalitesi projeleri için finansman yoğunluklu olarak orta gelirli Asya ülkelerine yönelikken Afrika ve Latin Amerika ülkeleri, çok sayıda yoğun kirli şehre sahip olmalarına rağmen toplam fonun sadece yüzde 15’ini alıyor. 

Örneğin, 2019’da hava kirliliği ile ilgili tahmini 2260 kaybı olan Moğolistan, 2015-2020 yılları arasında 437 milyon dolar alırken, hava kirliliği nedeniyle 70 bin 150 erken ölüm yaşayan Nijerya sadece 250 bin dolar aldı.

(TP)