Afife Jale Ödülleri Verildi

Türkiye'de Tiyatroya kadının girmesini sağlayan ama sonrasında yaşadığı olaylar nedeniyle 39 yaşında hayatını kaybeden ilk Müslüman oyuncu Afife Jale, unutulmadı. Tiyatroya kadınların adım atmasını sağlayan Afife Jale, ölümünün 56. yılında adına verilmeye başlanan tiyatro ödüllerinde yaşıyor.

Ödüllerin 10. yılında, beş kadın aday ödüle layık görüldü. Hikmet Körmükçü "İyi Geceler Anne" oyunundaki performansıyla "En İyi Kadın Oyuncu", Sema Çeyrekbaşıoğlu "Inishmaan'ın Sakatı" oyundaki rolüyle En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncu, Ayda Aksel "Omzumdaki Melek" oyunuyla En Başarılı Müzikal ya da Komedi Kadın Oyuncu, Ayşen Gruda "Papaz Kaçtı" oyunuyla "Yardımcı Rolde Yılın En Başarılı Müzikal ya da Komedi Kadın Oyuncu", Serpil Tezcan, "Amadeus" oyununda hazırladığı kostümlerle "Yılın En Başarılı Giysi Tasarımcısı" oldu.

Ödüller, Lütfü Kırdar Sergi Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda 1 Mayıs'ta düzenlenen törenle sahiplerini buldu.

Yıldız Kenter üç kez ödül aldı

Afife Jale ödülleri 1997 yılından bu yana veriliyor. Yıldız Kenter, Haluk Bilginer, Önder Arık ve Ali Cem Köroğlu 3 ödülle en çok Afife Ödülü kazanan sanatçılar oldu.

Sevim Çavdar'da 1998 ve 1999 yıllarında En Başarılı Giysi Tasarımcısı ödülünü üst üste aldı. Alev Gürzap ve İlkay Saran aynı oyundaki aynı rolden aday gösterilen tek örnek oldular. Gürzap ve Saran 1997 yılında değişimli olarak oynadıkları "Oyun Karıştı" oyunundaki baş kadın rolüyle o yılın en başarılı komedi oyuncusu dalında aday gösterildiler. Serpil Günseli 2006 yılında aldığı En Başarılı Sahne Müziği ödülü ile bu dalda ödül alan tek kadın sanatçı oldu.

Tiyatro için yaşadı tiyatro için öldü

Ayrıldığı eşi Selaaddin Pınar'ın bestelediği "Anladım sevmeyeceksin beni sen nazlı çiçek/ Hasta gönlüm yine hicranını yalnız çekecek/ Belki ruhum seni çılgınca severken ölecek/ Yine sensin beni bir lahza şifayab edecek" şarkısına ilham olduğu söylenen Afife Jale, cesaretiyle kadınların tiyatroda görünür olmasını sağlamıştı.

Modern tiyatroyla 19. yüzyılda tanışan Osmanlı Devleti kadın rollerinde Müslüman olmayan azınlıkların ya da erkeklerin oynamasını şart koşuyordu.

Afife Jale, 1918'da Darülbedayi'ye başvurdu, kabul edildi, kabul edilmesiyle birlikte sahneye çıkma cesaretini gösterdi. 1919'da Hüseyin Suat'ın "Yamalar" adlı oyununda, Emel rolünü oynayan Eliza Binemeciyan'ın Paris'e gitmesiyle sahneye çıkan Afife Jale, sahneye çıkan ilk Müslüman oldu.

Afife Jale'nin sahneye çıkmasıyla birlikte zaptiyeler önce uyarıda bulundu. Afife Jale sahneye çıkmaya devam edince, tiyatro zaptiyeler tarafından basıldı ve kapatıldı.

Osmanlı döneminde sahneye çıkması yasaklanan Afife Jale, Cumhuriyet döneminde sahnede yer bulamadı. Kendini uyuşturucu iğnelerle teselli eden Afife Jale, Seladdin Pınar'la evlendi, ayrıldı. Bakırköy Akıl Hastanesi'nde 1941 yılında hayatını kaybetti.

Diğer ödüller kimlere?

Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü: Osman Şengezer

Nisa Serezli Aşkıner Özel Ödülü: Nejat Uygur

Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü: H. Can Utku (Karşılaşmalar - Tiyatro Öteki Hayatlar)

İlk Kez O Yıl Sahnelenmiş Olan En Başarılı Yerli Oyunun Yazarı Tiyatroda Yeni Kuşak Özel Ödülü: Emre Erdem

Yapı Kredi Sigorta Özel Ödülü: Şakir Eczacıbaşı

Tiyatronun Herhangi Bir Dalında Tiyatroya Yararı Olmuş Kişi: Hüseyin Arslanköylü (Kadının Feryadı - Arslanköy Kadınlar Tiyatro Topluluğu)

Yılın En Başarılı Prodüksiyonu: Inishmaan'ın Sakatı (İstanbul Devlet Tiyatrosu)

Yılın En Başarılı Yönetmeni: Özgür Yalım (Yeraltından Notlar - İstanbul Devlet Tiyatrosu)

Yılın En Başarılı Erkek Oyuncusu: Payidar Tüfekçioğlu (Yeraltından Notlar - İstanbul Devlet Tiyatrosu)

Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu: Hikmet Körmükçü (İyi Geceler Anne - İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları)

Yardımcı Rolde Yılın En Başarılı Erkek Oyuncusu: Atsız Karaduman (Inishmaan'ın Sakatı - İstanbul Devlet Tiyatrosu)

Yardımcı Rolde Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu: Sema Çeyrekbaşıoğlu (Inishmaan'ın Sakatı - İstanbul Devlet Tiyatrosu)

Yılın En Başarılı Müzikal ya da Komedi Erkek Oyuncusu: Erdem Akakçe (Kocasını Pişiren Kadın - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu)

Yılın En Başarılı Müzikal ya da Komedi Kadın Oyuncusu: Ayda Aksel (Omuzumdaki Melek - Tiyatro Kedi)

Yardımcı Rolde Yılın En Başarılı Müzikal ya da Komedi Erkek Oyuncusu: Ali Poyrazoğlu (Tak Tak Takıntı - Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu)

Yardımcı Rolde Yılın En Başarılı Müzikal ya da Komedi Kadın Oyuncusu: Ayşen Gruda (Papaz Kaçtı - Tiyatro Komedi)

Yılın En Başarılı Sahne Tasarımcısı: Ali Cem Köroğlu (Yeraltından Notlar / Inishmaan'ın Sakatı - İstanbul Devlet Tiyatrosu)

Yılın En Başarılı Giysi Tasarımcısı: Serpil Tezcan (Amadeus - İstanbul Devlet Tiyatrosu)

Yılın En Başarılı Sahne Müziği: Tolga Çebi (Tersine Dünya - Bakırköy Belediye Tiyatroları)

Yılın En Başarılı Işık Tasarımcısı: Fatih Mehmet Haroğlu (Ölümsüz Öykü - İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları) (AÖ/EÜ)