ABD Kongresi Türkiye'ye F-35 Teslimatını Geçici Olarak Durdurdu
Haberin İngilizcesi için tıklayın
ABD Kongresi'nin iki kanadı Senato ve Temsilciler Meclisi’nde savunma harcamalarını düzenleyen Ulusal Savunma Yetki Yasa Tasarısı üzerine uzlaşı sağlandı.
Türkiye'ye F-35 yeni nesil savaş uçağı teslimatının geçici olarak durdurulması da bu yasa tasarısı içinde bulunuyordu.
Varılan uzlaşmaya göre 2019 savunma harcamalarının hacmi 716 milyar dolar.
Varılan uzlaşma metnine göre, tasarının yasalaşmasından sonra 90 gün içerisinde ABD Savunma Bakanlığı'nın Türkiye-ABD ilişkilerinin durumuna yönelik bir raporu Kongre'ye sunması gerekiyor.
Bu raporda, Savunma Bakanlığı'nın Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının askeri ilişkilere etkisi ve F-35 yeni nesil savaş uçağı programından çıkarılmasının ABD sanayisi için yaratacağı sonuçların değerlendirilmesi bekleniyor.
Mattis F-35 teslimatının durdurulmasına karşı çıkmıştı
ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, geçen haftalarda Kongre'ye yazdığı mektupta F-35 teslimatının durdurulması yönünde bir adım atılmaması gerektiğini söylemişti.
Mattis 7 Temmuz 2018 tarihli mektupta, Türkiye'nin programdan çıkarılması girişiminin F-35 uçağının uluslararası tedarik zincirini bozacağı uyarısında bulunmuştu.
"Türkiye, bir NATO müttefiki, 2002'den beri F-35 programının ortağı, 1,2 milyar dolar yatırım yapmış, tedarik zincirine katkı sağlıyor ve 100 adet F-35A uçağı almayı planlıyor. Türkiye'yi programdan çıkarmak, ABD ordusu ve ortaklarımız için tedarik zincirinin bozulmasını tetikleyebilir; aynı zamanda programın diğer maliyetlerini yükseltebilir."
Mattis ayrıca Türkiye’deki siyasi gelişmeler konusundaki rahatsızlığa da değinmişti:
“Türkiye'nin otoriterliğe doğru kayması ve bunun Papaz Brunson gibi Amerikan vatandaşlarının tutukluluğu dahil insan hakları ve hukukun üstünlüğüne etkisini anlıyorum.”
S-400 meselesi
ABD’nin F-35 teslimatını geçici durdurma kararı almasının nedenleri arasında Mattis’in sözünü ettiği siyasi gelişmelerin yanı sıra; Türkiye’nin Rusya ile S-400 savunma sistemi alma konusunda görüşmeler yürütmesi de bulunuyor.
Savunma uzmanları S-400 hava savunma sistemleri ve F-35 uçaklarının bir arada kullanılmasının, Rusya'nın sistemler üzerinden elde edeceği verilerle F-35'lerin zayıf yönlerini öğrenmesine neden olacağını belirtiyor.
TIKLAYIN - NATO: S-400'leri Alırsa Türkiye'nin Erişimini Kısıtlarız
Temsilciler meclisi versiyonu kabul edildi
Tasarının Temsilciler Meclisi'nde kabul edilen versiyonunda Savunma Bakanlığı'nın raporu gelene kadar teslimatın geçici olarak durdurulması yer alırken, Senato'dan eklenen değişiklik maddesinde ise Türkiye'nin projeden tamamen çıkarılması öngörülüyordu.
Tasarı Serato ve Temsilciler Meclisi'nde ayrı ayrı oylandıktan sonra Başkan Donald Trump'ın onaına sunulacak. Trump'ın onayının ardından ABD Savunma Bakanlığı'nın Türkiye-ABD ilişkilerinin durumuna yönelik bir raporu 90 gün içinde Kongre'ye sunması gerekiyor.
Türkiye ilk F-35'ini Haziran ayında teslim almıştı
Anadolu Ajansı 21 Haziran 2016'da "Türkiye ilk F-35'ini teslim aldı" başlıklı haberle F-35 anlaşmasının yolunda gittiğini duyurmuştu.
Uçağın kuyruk numarası 18-0001 olarak duyurulmuştu. Ancak uçak Türkiye'ye getirilmedi. Pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere Arizona'da yer alan Luke Hava Üssü'nde görevlendirileceği duyuruldu. Türkiye ikinci uçağın teslimini bekliyordu. Üçüncü ve dördüncü uçakların ise Mart 2019'da teslim edileceği açıklanmıştı. Bu dört uçak pilotların eğitimi boyurnca ABD'den çıkmayacak.
Türkiye, yıllara sari olacak şekilde 100 adet tedarik etmeyi planlıyor. Bu kapsamda hali hazırda 30 adet uçağın siparişi verilmiş durumda.
Projede Türkiye de var
TIKLAYIN - Sahada İlk İsrail'in Kullandığı F-35'ler ve Türkiye
Türkiye, F-35 programında 1999 yılındaki başlangıcından bu yana yer alıyor ve Türkiye savunma sanayisi uçakların üretiminde aktif rol üstleniyor.
Aralarında Alp Havacılık, AYESAŞ, Kale Havacılık, Kale Pratt&Whitney ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ'nin yer aldığı Türk havacılık ve savunma sanayisi firmaları tarafından üretilen parçalar, ilk F-35 uçağından bu yana tüm uçaklarda yer alıyor.
BBC haberine göre Türkiye'nin sipariş ettiği uçak sayısı 116; toplam ödemesi ise 25 milyar ABD Doları. (HK)
* Fotoğraf: Atılgan Özdil - Teksas/AA