AB İlerleme Raporunda Çevre Politikası

Avrupa Komisyonu'nun 8 Kasım'da yayınladığı İlerleme Raporu'na baktığımızda, Türkiye'nin çevre politikası alanında önemli bir ilerleme kaydetmediği göze çarpıyor. Bir önceki yıla ait İlerleme Raporu'nda dikkat çeken tüm eksiklikler bu yıl da yerinde duruyor. Tematik alanlarda Türkiye sadece atık yönetimi, gürültü kirliliği ve doğanın korunması konularında "sınırlı" bir ilerleme kaydetmiş.

Yasal uyumda ilerlemeler olsa da uygulama sorunu devam ediyor. Öte yandan kimyasallar, genetiği değiştirilmiş organizmalar, endüstriyel kirlilik kontrolü ve risk yönetimi gibi çok daha kritik alanlarda tıpkı geçen sene olduğu gibi hiçbir ilerleme görülmüyor.

Su konusuna gelince, geçen yıl Komisyon'un sorun olarak ortaya koyduğu eksikliklerin giderilmesi bir yana, Türkiyeli yetkililer sorunların çözümüne dair bir "zaman çizelgesi" bile sunmuyor. Tabi su politikasında işler Türkiye açısından teknik olmaktan öte siyasi.

Oysa Komisyon Türkiye'nin söz konusu siyasi kaygılarına pek de hoşgörülü yaklaşmıyor. Bu noktada Komisyon'un AB'nin siyasi değil, teknik bir organı olduğunu da hatırlamak gerek. Türkiye açısında siyasi.

Komisyon açısından teknik bir eksiklik ortaya çıkan diğer bir konu da "yatay mevzuat" aktarımı. Türkiye Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) konusunda bir ilerleme kaydetmediği gibi uluslararası sözleşmelere de mesafeli durmayı sürdürüyor. Yani Türkiye henüz ne Arhus ve Espo Sözleşmeleri ne de Kyoto Protokolü'ne taraf olmak konusunda herhangi bir adım atmış değil.

Aslında Komisyon bu konularda Türkiye'nin akşamdan sabaha bir çözüme gitmesini beklemiyor. Ancak Türkiye'nin en azından bu konuda bir zaman çizelgesi sunarak geleceğe dair taahhütlerini görmek istiyor.

Komisyon'un Çevre Genel Müdürlüğü yetkilileri Türkiye'nin çevre konusundaki yavaşlığından kaygı duymakta. Türkiye'nin ilerleme kaydettiği alanlara baktığımızda tüm çevre müktesebatı içinde çok önemiz kaldığı zaten ortada. Örneğin gürültü konusunda Türkiye'nin ilerlemesi sevindirici olmakla birlikte, çevre müktesebatındaki çok daha kritik alanlardaki eksiklikler bu sevinci gölgeliyor. Önemli olan Türkiye açısından siyasi Komisyon açısından teknik sorunlarda bir orta yol bulmak ve çözüme ulaşmak.

Tabii bu çözüm tıpkı önceki genişlemelerde olduğu gibi uzun zamana yayılacak. Aksini beklemek Türkiye'ye haksızlık etmek olur. Tıpkı Polonya, Çek Cumhuriyeti gibi Türkiye de "geçiş dönemleri"ne sahip olacak. Ancak geçiş dönemine gelene kadar Türkiye'nin öncelikle "benchmark" denilen müzakerenin söz konusu fasılda başlatılmasına dair asgari kriterleri yerine getirmesi gerekecek ki ,bu durum Komisyon'un çevreden sorumlu yetkililerini şimdiden tedirgin ediyor. (AGS/TK)

* Ayşegül Gülşen Smith, Bahçeşehir Üniversitesi