AB İlerleme Raporu: Engellilerin Sosyal Dışlanma ve Yoksulluk Riski Çok Yüksek
Avrupa Birliği Komisyonu Türkiye 2016 İlerleme Raporu'nda engellilerle ilgili bazı ilerlemeler olsa da ciddi sıkıntıların devam ettiği belirtildi.
Raporda, engelli bireylerin sosyal dışlanma ve yoksulluk riskinin çok yüksek, istihdamı artırmak için alınan önlemlerin ise etkisiz olduğu belirtildi.
Engelliler için kamu sektöründe istihdam oranının arttığını (2015’te 40.655 iken 2016’da 43.151) ancak bunun yaklaşık yüzde 2’ye tekabül ettiği ve bunun da taahhüt edilenin (yüzde 3) altında olduğuna dikkat çekildi.
Okuma bilmeyenlerin oranı hala yüksek
Raporda engellilerle ilgili bölümlerden satır başları şöyle:
* İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun kurulmasını onaylayan yasa engelliliğe dayalı doğrudan ve dolaylı ayrımcılığın yasaklandığını onaylıyor fakat hala bazı kanunlar BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nde kabul edilen ilkelerle çelişiyor.
* İlk ve ortaöğretimdeki engelli öğrencilerin sayısı artıyor ancak yüksek öğrenim ve hayat boyu öğrenme olanakları hala çok sınırlı. Engelli kişiler arasında okuma bilmeyenlerin oranı hala çok yüksek.
Erken teşhisler yetersiz
* Erken ve uygun teşhis olanaklarının yetersiz olması, gelişim geriliği ya da engeli olan birçok çocuğun uygun hizmetlere erken erişimini sınırlıyor.
* Kamu hizmetlerinin ve binalarının erişilebilirliği hala çok yaygın bir sorun. Mevcut para cezalarının işlerliği ve ulaşım sektörünün erişilebilirlik kriterini 2018 yılı itibariyle yerine getirme sözü kamu bilinçlendirme kampanyaları ve uygun teşviklerle desteklenmesi gerekiyor.
Ruh sağlığı yasası yok
* Türkiye'de hala bir ruh sağlığı yasası yok ve ruh sağlığı hizmetleri veren kurumları denetleyen bir bağımsız kurum bulunmuyor.
* Ekonomik ve sosyal yaşamda engellilerin katılımına dair nicel ve ayrıştırılmış veri eksikliği söz konusu. Engelli bireylerin katılımı ve güçlendirilmesinde çevre, sosyal tutumlar ve hizmetlerin kalitesi bağlamında önemli eksiklikler bulunuyor. (NV)
* AB İlerleme Raporu'ndaki engellilerle ilgili bölümü İdil Seda Ak çevirdi.