4 senede muhalefetin 3 bin 76 kanun teklifinden hiçbiri kabul edilmedi

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Denge ve Denetleme Ağı, mecliste.org projesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin son bir yılını incelediği “4.Yasama Yılı ve Meclis'in Performansı" raporunu yayınladı.

Nicel verilere dayalı rapor “Yasa teklifleri açısından yoğun ve tartışmalı geçen 27. dönem 4. yasama yılında neler kanunlaştı? Kaç soru önergesi cevaplandı? Hangi komisyonlar gündemdeydi? Parlamento görevini yerine getirebildi mi?" sorularının yanıtlarını arıyor.

Rapora göre 1 Ekim’de başlayan ve 18 Temmuz’da sona eren 27. dönem, 4. yasama yılında pandeminin gölgesinde toplam 105 Genel Kurul oturumu gerçekleştirildi.

Bu dönemde pandemi nedeniyle Meclis’e ziyaretçi girişi yasaklandı, açılıştan önce personel ve gazetecilerden COVID-19 test yaptırmaları istendi. Kasım ayına kadar koronavrüse yakalanan milletvekili sayısı 100’ü buldu. HDP Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu milletvekilliği düşürülerek tutuklandı.

27. dönem karnesi

27. yasama döneminin tamamında iktidar bloğu 572, muhalefetse 3 bin 76 kanun teklifi sundu. Genel Kurul'a sunulan tekliflerden AKP’nin 172 teklifi kabul edilerek kanunlaşırken, muhalefet bloğunun hiçbir teklifi kabul edilmedi.

Dahası iktidar bloğundan MHP'nin hazırladığı 282 yasa teklifi de TBMM Başkanlığına sunulabilmiş değil. Buna karşılık AKP ile MHP'nin ortak sunduğu altı yasa teklifinin beş tanesi kabul edilerek yasalaştı.

Son bir yılda 81 kanun Meclis'ten geçti

4. yasama yılında ise Meclis’ten 81 adet kanunun geçti. Bu kanunların 17’si torba kanun olarak geçti ve toplam 149 adet kanunu da etkileyerek kanun maddelerinde değişiklik yapılmasına neden oldu.

Böylelikle 4. yasama yılında değişikliğe uğramış toplam kanun sayısı 230’u bulmuş oldu.

Şu an için komisyonda bekleyen 651 kanun teklifinin çok büyük bir çoğunluğu da (uluslararası anlaşmalar harç) muhalefet partilerinin verdiği tekliflerden oluşuyor.

Komisyonların çalışmaları

‘Meclis’in mutfağı’ olarak adlandırılan esas komisyonlara gelen kanun önerilerinden, bu dönem 44 tanesi rapor olarak yayımlandı. 20’si uluslararası anlaşmalar üzerine olmak üzere 22 rapor hazırlayarak Genel Kurul'a en çok rapor havale eden komisyon Dışişleri Komisyonu oldu.

Plan ve Bütçe; Adalet; Sanayi, Ticaret, Enerji ve Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu; Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonları da sırasıyla en aktif esas komisyonlar arasında yer aldı.

Genel Kurul'a havale edilen komisyon raporlarının 32 tanesi kanunlaştı, 12 adet rapor da bir sonraki dönem görüşülmek üzere gündemde bekliyor.

2. dönem 94 ve 3. dönem 110 adet komisyonlarda raporlasan kanun önerilerinin yanı sıra bu sayı oldukça düşük kalıyor. İlgili dönemlerde çıkan kanun sayılarıyla kıyaslandığında da sayılar arasındaki büyük farklılık anlam kazanmıyor.

1375 araştırma önergesi gündeme alınmadı

Yasama yılı boyunca milletvekilleri tarafından yönlendirilen toplam yazılı soru önergesi sayısı 14 bin 223 olarak tespit edildi. Bu yazılı soru önergelerinin yalnızca 1244’ü zamanında cevaplandı. 5 bin 367 önergeye de süresi geçtikten sonra cevap verildi.

Cevaplanmadığı gelen kağıtlarda ilan edilen önerge sayısı ise 6 bin 239’u bulmuş durumda.

Meclis araştırması açılmasına ilişkin getirilen önergelerin toplam sayısı bu yıl 1425 olarak kayıtlara geçti. Bu önergelerin sonucunda 50 adet araştırma açılması kabul edildi, açılması kabul edilen Meclis araştırmaları genel çerçeveden bakıldığında Marmara Denizi'nde görülen ve çevresel bir tehdit haline dönüşen müsilaj problemi, erkek şiddeti ve ayrımcılık üzerine açılan ve sonucunda araştırma komisyonu kurulmasına karar verilen konular.

Buna bağlı olarak “Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Tüm Yönleriyle Araştırılarak Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu” çalışmalarına başladıktan kısa bir süre sonra, sırasıyla CHP, İYİ Parti ve HDP ‘İstanbul Sözlemesi’nin feshedilmesini gerekçe göstererek komisyondan çekildiklerini açıkladı.

Araştırılması kabul edilen 50 önergenin sonucunda ise bu sene açılan araştırma komisyonu sayısı dört. Geri kalan 1375 adet araştırma önergesi ise gündeme alınmış değil.

Meclis’in performansı düşüyor mu?

Raporda ‘sonuç yerine’ başlığıyla şu değerlendirme yapıldı:

“5. yasama yılının olası ilk faaliyetleri şimdiden kamuoyunu meşgul ederken, erken seçim iddiaları da bu tartışmalara hız vermişe benziyor.

“Türkiye’nin dört bir yanını kavuran orman yangınları dinmek bilmezken ve Karadeniz’deki sel felaket birçok ölüme sebep olmuşken birçok milletvekili Genel Kurulu olağanüstü toplanması için çağırdı. Ancak oturumun başlayabilmesi için 200 milletvekilinin salonda hazır olması gereken Genel Kurul toplanamadı. Bu yasama yılı boyunca muhalefet ya da iktidar bloğu fark etmeksizin, AKP hariç hiçbir partinin kanun teklifi kabul edilmedi.

“Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminden sonra yasamanın etkenliğine, Meclis’te katılımcılık ve müzakere süreçlerinin yeterli ölçüde işlenemediğine dair yapılan araştırmalar ve bu konudaki kamuoyu tartışmaları sürüyor.

“4. yasama yılına ilişkin somut veriler de, Meclis’in denetim ve yasama araçlarını sürdürülebilir bir biçimde kullanamadığını ve oldukça dar çerçeveye sıkışmış siyasi tartışmalar içerisinde toplumun tamamını ilgilendiren düzenlemelerin kanunlaştığını göstermektedir.” (HA)