395 Milyon Işık Yılı Uzakta "Burçin'in Galaksisi"

ABD Minnesota Duluth Üniversitesi’nde doktora öğrencisi Burçin Mutlu Pakdil’in de içinde olduğu bir ekip yeni bir galaksi keşfetti. PGC 1000714 adı verilen galaksi, Hoag tipi olarak bilinen ve çok ender rastlanılan galaksilerden olmasıyla dikkat çekiyor.

Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinin son sayısında yayımlanan bir makaleye göre yeni keşfedilen PGC 1000714 isimli galaksi eşine az rastlanır özelliklere sahip. Yeni keşfedilen galaksinin dünyadan yaklaşık 395 milyon ışık yılı uzakta olduğu ve “halkalı galaksi” adı verilen parlak mavi yıldızların oluşturduğu galaksi tipinden olduğunu biliniyor. Makalede ayrıca  Hoag tipi galaksilerin oldukça nadir görülen ve ilginç bir yapıya sahip olması sebebiyle, PGC 1000714’ün keşfinin bu galaksi tipinin doğasının, evriminin ve sistematik niteliklerinin çalışılması açısından da oldukça önemli olduğu belirtiliyor.

Bilim dünyasında yeni keşfedilen cisme kaşiflerinden birinin adının verilmesi oldukça yaygın bir uygulama (bkz. Barnard’ın yıldızı, Hoag Cismi)  PGC 1000714 galaksisi de bu uygulamaya uygun olarak Burçin’s Galaxy (Burçin’in Galaksisi) olarak adlandırıldı.

Makalenin eş yazarlarından astrofizikçi Patrick Treuthardt, galaksinin elips şeklinde bir çekirdek parça ile parçanın etrafını çevreleyen dairesel bir halkadan oluştuğunu, ve böyle bir galaksinin evrendeki galaksilerin sadece yüzde 0.1’ine denk gelecek kadar nadir görüldüğünü söylüyor. “Galaksinin keşfi bizim için bir kar leoparı kadar nadir ve zor bulunan bir hayvanı görmek gibiydi.”

Ancak PGC 1000714’ü eşsiz kılan özelliği ise çekirdeğinin bir değil iki dairesel halka tarafından çevrilmiş olması ve gökbilim dünyasının keşfettiği ilk çift halkalı Hoag tipi galaksi olması. 

Treuthardt ve araştırma ekibi galaksiyi incelemek için Şili’deki Las Campanas gözlemevini kullandılar ve daha dışarıda bulunan halkanın 130 milyon, içteki halkanın ise yaklaşık 5.5 milyar yaşında olduğunu keşfettiler.

Treuthard’a göre tek bir dairesel halkanın çevrelediği Hoag tipi galaksiler zaten bu kadar enderken iki halkalı bir galaksi oldukça benzersiz. “Artık yapmamız gereken içteki halkayı derinlemesine incelemek. Galaksi ile etkileşime girerek bu çift halkanın oluşumunu tetiklemiş bir madde olması ihtimalinden dolayı galaksiyi çevreleyen gazı da incelememiz gerekiyor.”

Treuthardt’a göre galaksilerin oluşum ve evrimleşme süreci artık biliniyor, ancak bunun gibi ilginç ve nadir görülen galaksiler ile bilim insanları kendi teorilerinin sınırlarını zorlama imkanı buluyor.

Burçin Mutlu Pakdil hakkında

ABD’de yaşayan Türkiyeli astrofizikçi. Beşiktaş Anadolu Lisesi’nde okudu. 2009 yılında Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü’nden mezun olduktan sonra ABD’de Arkansas Üniversitesi, Minesota Üniversitesi, Texas Tech  Üniversiteleri’nde çalışmalar yaptı. Şu anda Minnesota Duluth Üniversitesi’nde doktora yapıyor. (GK/ÇT)

* Bu haberi Gizem Kılıç bianet için Türkçeleştirdi.