300 Soruda Habercilik
Tablet yayınevinden çıkan, Anadolu Üniversitesi öğretim üyeleri Doç. Dr. Erkan Yüksel ve Prof. Dr. Halil İbrahim Gürcan imzalı kitap, haberciliğe ilgi duyanlarla, haber yazmaya yeni başlayanlara yönelik pratik bir kullanım kılavuzu niteliğine de sahip.
Toplam 10 bölümden oluşan ve 300'e yakın soruya kısa ve net yanıtların verildiği kitap, 292 sayfa...
"Ne nedir, kim kimdir?" başlığını taşıyan ilk bölümde, habercilik mesleğinin temel taşları anlamında temel kavramlar, kişi ve kurumlar tanıtılıyor.
Medya nedir? Basın nedir? Gazete nedir? Gazete türleri nelerdir? Naylon gazete nedir? Manşet haber nedir? Başlık kompozisyonu öğeleri nelerdir? Gazete yazı türleri nelerdir? Tiraj nedir? Tiriyaj nedir? Promosyon nedir? Lotarya nedir? Muhabir kimdir? Yazıişleri Müdürü kimdir? İstihbarat şefi kimdir? Editör kimdir? Yayın yönetmeni kimdir? Yayın politikası nedir?" gibi sorular bu bölümün belli başlı yanıt bulan başlıkları...
İkinci bölümde "Haber nedir, nasıl toplanır?" sorusuna yanıt veriliyor. "Olay nedir?" sorusu ile başlayan bölümde, haber türleri, habercilik ilkeleri, habercilik deyimleri, harekat planı, olay yerinde yapılması gerekenler, haber kaynakları, röportaj teknikleri, araştırma teknikleri ve eleştirel kuramlara göre habercilik anlayışları ele alınıyor.
"Haber nasıl yazılır?" bölümünde ise habercilik uğraşına yeni başlayanlara bir haberin nasıl yazılması gerektiği anlatılıyor.
Habercinin görevi, haber anlatımı ve öğeleri, yazım teknikleri ve örneklerle uygulaması, haber giriş teknikleri ve örnekleri, haber sonlandırma biçimleri, haber aktarma yüklemleri ve kullanımı, toplantı haberleri, trafik kazası haberleri, cinayet haberleri ve Emniyet Basın Bülteni haberlerinin nasıl yazılacağı bu bölümde ayrıntıları ile açıklanıyor.
Haber yazımında dikkat edilecek kurallar, dördüncü bölümün konusunu oluşturuyor. Haberde sözcük seçimi, cümle nitelikleri, paragraflar, haber dili ve anlatımı, imla ve yazım kontrolü, haberlerin denetlenmesi ve haberlerin anlaşılabilirliği bu bölümde işleniyor.
Daha sonra farklı habercilik uygulamalarından, "Halkla İlişkiler Haberciliği" beşinci bölümde özetleniyor. Basın bülteni yazım şekilleri ve dikkat edilmesi gerekenler bu bölümün konusunu oluşturuyor.
"Haber fotoğrafçılığı nasıldır?" başlıklı altıncı bölümde, "Fotoğraf nedir?" sorusu ile başlanarak, haber fotoğrafçılığı, foto muhabirliği, fotoğraf altı haber yazımı, felaket, intihar ve terör haberciliğinde fotoğrafların nasıl olması gerektiği soru ve yanıtlar şeklinde anlatılıyor.
İnternet haberciliğinin konu alındığı yedinci bölümde internet haberi yazım teknikleri ele alınıyor. İnternet haberciliğinin farklı unsurları ve yazım teknikleri ayrı ayrı soru ve yanıt şeklinde tanımlanıyor.
Bir başka haber türü olarak "Radyo ve Televizyon Haberciliği" sekizinci bölümde geniş bir biçimde açıklanıyor. Radyo ve televizyon haberciliğine ait "ne" ve "kim" sorularının yanıtlanmasının ardından, haber türünün yapısına ilişkin ayrıntılara geçiliyor ve bir haber bülteni örneğinde bu haber tekniği anlatılmaya çalışılıyor.
Dokuzuncu bölümde örnek haber çözümlemelerine yer veriliyor. Gazetelerde yayınlanmış bir cinayet haberi ile bir trafik kazası haberinin nasıl farklı biçimlerde yazıldığı ve sayfalarda hangi biçimlerde sunulduğu, okunurluk ve anlaşılırlığının nasıl olduğu, haberdeki çelişkili ifadeler ve haber yazımındaki farklılıklar bu bölümde uygulamalı olarak açıklanıyor.
Kitabın "Medya etiği ve hukuku nasıldır?" başlığını taşıyan son bölümünde, temel olarak ahlak ve ahlak anlayışlarına yer verilerek, medyadaki uygulamaları, mevcut ahlak ilkeleri tanımlanarak, Basın Kanunu'na yer veriliyor.
Özet olarak değerlendirilecek olursa kitap, habercilik eğitimine bir giriş yapılması ve temellerin atılması anlamında haber toplama ve yazma uğraşına rehberlik etmeyi amaçlıyor. Kitabın, literatürü özetlemeye çalışan yapısı, soru ve yanıt şeklindeki anlatım biçimi bir ders kitabı olmanın ötesinde, temel bir başvuru kaynağı olarak değerlendirilmesini mümkün kılıyor. (BA)
* Kitaba ideefixe'den ulaşmak mümkün.