1915'te Ermeni Milletvekillerini Kim, Nasıl Öldürdü, Naaşları Nerede?
Halkların Demokratik Partisi (HDP) milletvekili Garo Paylan, Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda, 1908-1915 yılları arasında milletvekilliği yapmış ve Nisan-Mayıs 1915’te gözaltına alınarak öldürülen Ermeni milletvekilleriyle ilgili Meclis Araştırması açılmasını istedi.
Paylan, araştırma önergesinde değişik zaman ve yerlerde öldürülen Krikor Zohrab, Ohannes Vartkes Serengülyan, Nazaret Dağavaryan, Garabed Paşayan, Onnik Tertsakyan [Arşak Vramyan], Isdepan Çıracıyan ve ayrıca idam edilen mebus Hampartsum Boyacıyan’ın öldürülmelerinin nasıl ve kimlerin emriyle gerçekleştiğinin araştırılması, naaşlarının nerede bulunduğunun tespit edilmesi, usulüne uygun defnedilebilmesini talep etti.
Yedi vekilin öldürülme hikayesi
Önergenin gerekçesinde yedi milletvekilinin naaşlarının yerini bulmak, uygun şekilde defnedilmelerini sağlamak ve itibarlarını iade etmenin Meclis için bir haysiyet meselesi olduğu ifade edildi.
* Krikor Zohrab, 21 Mayıs 1915’te İstanbul’da tutuklanmış, Erzurum mebusu Ohannes Vartkes Serengülyan’la birlikte Diyarbakır’da Divan-ı Harp’te yargılanmak üzere trene bindirilmiştir. Önce Konya’ya, ardından Adana ve Halep’e gönderilmişlerdir. Son olarak Urfa’ya sürgün edilen Zohrab ve Serengülyan, Karaköprü (Urfa) mevkiinde çeteciler tarafından öldürülmüşlerdir.
* Nazaret Dağavaryan, 24 Nisan 1915’te İstanbul’da tutuklanarak Ayaş Hapishanesi’ne götürülmüş, ardından Divan-ı Harp’te yargılanması için Diyarbakır’a gönderilmek üzere yola çıkarılmıştır. Siverek yakınındaki Karacaören mevkiinde öldürülmüştür.
* Garabed Paşayan, 24 Nisan 1915’te Beyoğlu’nda tutuklanmış ve Ayaş’a gönderilmiş, Ankara yakınında bulunan Elmadağ’daki bir vadide öldürülmüştür.
* Isdepan Çıracıyan, 21 Nisan 1915 tarihinde Diyarbakır’da tutuklanmıştır. 9 Haziran 1915’te, Diyarbakır’ın Çalıkhan Köyü’ne yakın Rezvani Geçidi’nde öldürüldüğü bilinmektedir.
* Onnik Tertsakyan’ın [Arşak Vramyan], 17 Nisan 1915’te tutuklandıktan sonra Nisan 1915’te Bitlis yakınında bulunan, o günkü adı Arapu Tsor olan mevkiide öldürüldüğü bilinmektedir.
* Hampartsum Boyacıyan, 24 Nisan 1915’te Beyoğlu’ndaki evinden alınarak tutuklanmıştır. Önce Ankara Sincanköy’e, oradan Ayaş Hapishanesi’ne gönderilmiştir. Ardından Kayseri’ye sevk edilen Boyacıyan, 6 veya 7 Ağustos 1915’te Kayseri’de idam edilmiştir. (NV)