19 Örgütten "İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu" Değerlendirmesi: Bu Kanunla Olmaz!
Sivil toplum örgütleri, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanun (TİHEK) Tasarısı ile Türkiye’de yaşanan eşitsizlik, ayrımcılık ve insan hakları ihlallerinin çözülemeyeceğini söyledi.
19 sivil toplum örgütü bir araya gelerek, tasarının ayrımcılık riski altında bulunan grupların ihtiyaçlarına, Türkiye’nin yükümlülüklerine ve uluslararası standartlara uygun hale getirilmesini istedi. Meclis’e seslenen örgütler, tasarının TBMM Komisyonlarına iade edilmesini ve katılımcı bir süreçle baştan ele alınması çağrısı yaptı.
“Bu kanunla olmaz” başlıklı bir web sitesi de hazırlayan sivil toplum örgütleri, hak savunucularını #BuKanunlaOlmaz hashtag’i ile kampanya görsellerini paylaşmaya çağırıyor.
Tasarıyla ilgili eleştirilerden satırbaşları şöyle:
* Tasarıda Türkiye’nin uluslararası taahhütlerinde yer alan birçok ayrımcılık temeli dışarıda bırakılıyor.
* Tasarı STÖ’lerin görüşlerine yer vermiyor.
* Uluslararası standartlar tasarının sadece gerekçesinde anılıyor. Kurum yapısı ve işlevi bu standartlara uymuyor.
* Kurum insan hakları ihlalleri ile ilgili bireysel başvuru almayacak.
Tasarının bu itirazlara rağmen mevcut haliyle bu hafta TBMM Genel Kurulunda gündeme alınması bekleniyor.
“STÖ’lerin görüşleri ne kadar hesaba alındı?”
“Bu acele neden: bu kanun tasarısı için hangi STÖ’lerin katkısı alındı? Bu görüşlerin ne kadarı hesaba katıldı?” diye soran örgütler, Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kanunu Tasarı Taslağına ilişkin kısıtlı sayıda örgütün katıldığı ve altı yıl süren ancak sonuç alınamayan toplantılar yapıldığını söyledi.
“Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kanunu Tasarı” ile “Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanun Tasarısı”nın, yani çerçeve yasa ile kuruma ilişkin düzenleme birbirinin yerini alamayacağı belirtildi.
“Uluslararası standartların adını anmak yeterli mi?”
STÖ’ler, TİHEK için önerilen uluslararası standartların, kanunun sadece gerekçesinde anıldığına; bu standartlara kurum tasarımı ve işlevlerde yer verilmediğine dikkat çekti.
Tasarıda, insan hakları ve ayrımcılık konusunda Türkiye’nin uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülüklerinin gereklerine de yer verilmediği belirtildi.
“Ayrımcılık tanımı eksik”
Örgütler, tasarıdaki ayrımcılık tanımının ve ayrımcılığa karşı getirilen önlemlerin de eksik olduğunun altını çizdi.
Toplumsal cinsiyet eşitliği, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelinde ayrımcılık, sosyal statü temelinde ayrımcılık, çoklu ayrımcılık, mültecilik ve sığınma statüsüne ilişkin ayrımcılık ve diğer birçok ayrımcılık temeli tasarıda yer almıyor.
“Vize serbestisi için apar topar hazırlanan bu metin…”
Meclis’e seslenen STÖ’ler, açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“İnsan hakları, eşitlik, ayrımcılıkla mücadele ve işkence ve kötü muameleyi önleme alanında çalışan STÖ’lerin katkıları olmadan; yasama sürecini etkin şekilde işletmeden; kanun yazımının gereği olan iç tutarlılık ve yapılandırma sağlanmadan; ihtiyaçlara, ilkelere ve işlevlere ilişkin katılımcı ve çoğulcu bir istişare süreci olmaksızın hazırlanan bu kanunla oluşturulacak kurum beklenen işlevini yerine getiremez.
“AB ve Türkiye arasında yürütülen Vize Serbestisi ve Geri Kabul Anlaşması çerçevesinde yapılması beklenen yasal düzenlemeler çerçevesinde apar topar geliştirilmiş bu tasarı metni, ne Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleri ne de AB’nin politik kriterlerini karşılayacak niteliktedir.
“STÖ’ler olarak TBMM’den talebimiz, tasarının TBMM Komisyonlarına iade edilmesi ve Avrupa Konseyi Sivil Toplumun Karar Verme Sürecine Katılımıyla İlgili İyi Uygulama İlkelerinde öngörülen katılımcı bir süreçle en baştan ele alınmasıdır.” (ÇT)
İmzacı sivil toplum örgütleri: Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği / Türkiye Hapishane Çalışmaları Merkezi, Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği, Eşit Haklar İçin İzleme Derneği, Gündem Çocuk Derneği, İnsan Hakları Gündemi Derneği, İstanbul Genç Adımlar Derneği, Kafkas Dernekleri Federasyonu, Kaos GL, Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği, Özgürlüğünden Yoksun Gençlerle Dayanışma Derneği, Pembe Hayat LGBTT Derneği, Roman Hakları Derneği, Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Derneği (STGM), Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği, SPOD, Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Türkiye Kadınlar Birliği, Türkiye Özürlüler Eğitim ve Dayanışma Vakfı.