15 Kasımdan Sonra Afganistana Havada

Afganistan'ın iklim ve hava durumu ile ilgili olarak verdiği bilgilere dayanarak, İstanbul Teknik Üniversitesi, Meteoroloji Bölümü Öğretim üyesi Doç. Kadıoğlu ile olası bir ABD taarruzu'nun "zamanı"nı konuştuk.

Sınır: 15 Kasım

Sonbahar aylarının başlarında -ki, tam şu günlere denk geliyor- Afganistan'da iklim koşullarının en güzel ve en uygun olduğunu belirten Kadıoğlu, şunu söyledi:

"İklim şartları ve Ramazan'ı da gözönünde tutarsak; eğer bir saldırı

yapılacaksa, bunun için Afganistan'ın iklimi ancak Kasım'ın 15'ine kadar uygun ."

Peki, Afganistan'da kış aylarında iklim zorlukları, ne anlama geliyor? Bu zorlukların boyutları nereye varıyor?

Doç. Dr. Mikdat Kadıoğlu, "Afgan dağlarında kış aylarının son derece sert geçtiğini" hatırlatıyor:

* "Kasım ayının ortasından Mayıs ayının başına kadar Afganistan şehirlerine uçmak, son derece risklidir.

* O kadar ki, birçok havayolu, Hindukuş bölgesine olan uçuşlarına sık sık 4 ila 6 haftalık aralar verir."

Saldırı için: Gece mi gündüz mü?

Doç.Dr. Mikdat Kadıoğlu'nun verdiği bilgiler, gece ve gündüz ısısında büyük farklılıklara da dikkat çekiyor:

* Hava sıcaklıkları geceleri 10 derecenin altındayken gündüz 30 dereceye yaklaşıyor.

* Bağıl nem öğleyin yüzde 10'a kadar düşüyor; geceleri ancak yüzde 50 civarına kadar yükseliyor.

Havadan saldırıların daha çok gece gerçekleştiği bilgisine dayanarak Kadıoğlu şu tahminleri yapıyor:

* " Kasım ortalarına kadar geçerli olması beklenen uygun iklim koşullarında, gece, uçaklar için görüşün açık olduğu zaman dilimi olacaktır.

* Ona karşılık gündüz-gece ısısı arasındaki büyük farklar nedeniyle, sabah saatlerinde sis beklenebilir.

* Eğer saldırı yapacak uçaklar saklanmak istiyorsa, sabah onlar için saldırı yapmada uygun bir vakit olacaktır.

"Havadan Sudan"

Açık Gazetede'ki (wwww.açikradyo.com.tr) "Havadan Sudan" köşesinde Kadıoğlu'nun verdiği öteki bilgiler şöyle:

- Afganistan önümüzdeki hafta Sibirya yüksek basıncının etkisi altında; Perşembe gününe kadar örneğin başkent Kabil'de yağış görülmüyor.

- Gece-gündüz sıcaklık farkı 15-20 derece arasında. Burada müthiş bir Karasal iklim hüküm sürüyor.

- Askeri istihbaratın üçte birini meteorolojik şartlar oluşturur. (Diğerleri arazi şartları ve düşmanın yeridir.)

- Bu nedenle Amerikan Hava Kuvvetleri, (USAF Environmental Technical Applications Center) "Past Weather- Our Future" parolasıyla, bir çok ülkenin askeri iklim bilgilerini belirleyip yayınlamıştır.

- USAFTAC'ye göre : 1988 kışında olduğu gibi Afganistan dağlarında kış şartları öyle sert olur ki, Pakistan hava yolları Celalabad ile Termez hattının doğusunda kalan (3.5 km yüksekliğe sahip sıra dağlar) Afganistan şehirlerine uçmayı Kasım ayının ortasından Mayıs ayının başına kadar garanti veremez.

- Benzer şekilde birçok havayolu Hindukuş bölgesine olan uçuşlarına sık sık 4 ila 6 haftalık aralar verir. Kış ve ilkbaharda yüksek kısımlarda kar yağışları görülür.

- Ülke genelde kuraktır . Özellikle batı ve güney kısımları çok kuraktır.

- İran sınırında yağışın yıllık toplamı ortalama 100 kg'dır.

- Yağışların çoğu, dağların batıya bakan yamaçlarında görülür.

- Sonbahar yağış ve bulut kapalılığının en düşük olduğu dönemdir.

- Sistemler kışın her 4-6 günde bir bölgeden geçer. Bunlar çok tabakalı bulutlar, yağış, buzlanma, türbülans, düşük bulut taban yükseklikleri ve kötü görüş mesafesine neden olur.

- Özellikle sabah sisleri ve yağış anından görüş mesafeleri çok düşüktür. Sıcaklık, yağış ve rüzgarlar genellikle arazi kontrolündedir. Aynı zamanda rüzgarlar, kar yüksekliğini yer yer 3 - 4.5 metreye ulaştırır.

- Gökgürültülü fırtınalar (havanın kuru olduğu yerlerde) nadiren görülür. (NU)