10. HES Projesi: Melet Nehri Artık Akmaz Oldu
Fotoğraflar: mesudiyegazetesi.com.tr
Ordu’nun en uzun nehri Melet, ekolojik yıkımla karşı karşıya. Ordu'nun Mesudiye ilçesinin içinden geçen Melet Nehri’ne ilk “Hidroelektrik Santrali (HES) kazması 2006'da vuruldu ve o tarihten bugüne toplamda dokuz tane HES yapıldı.
Melet Nehri üzerine son olarak 2017’de yapılan Kozbükü ve Topcam HES’lerine ek olarak bugün bir tane daha HES yapılaması planlanıyor.
Sorun sadece HES’lerle sınırlı değil. İlçenin güneyinde bulunan 693 dönümlük alana bir de bazalt ocağı ve kırma, eleme tesisi yapılması gündemde.
Bölgede yaşayan ilçe sakinleri şimdi bazalt ocağına ve yapılması planlanan HES’lere karşı bir direniş başlatmış durumda.
Ekşi: 14 km'lik bir mesafeyi ortadan kaldıracak
Aşağıgökçe Köyü Dernek Başkanı Yavuz Ekşi, “Hem taşocağına hem de HES’lere karşı mücadele veriyoruz” dedikten sonra Mesudiye’de yaşananları şöyle anlattı:
“Melet Irmağı’nın doğduğu havzada yer alan Kızılelma, Karacaören, Herközü, Yavşan, Arıkmusa, Güvenli, Beşpınar, Musalı, Yardere ve Geldişer köylerine Akyurt Enerji Üretim A.Ş tarafından üç regülatörlü HES yapılmak isteniyor.
“Karadeniz-Akdeniz karayolunun geçtiği Darıcabaşı, Pınarlı, Akpınar ve Derinçay köyü sınırları içine ise Gürses Madencilik tarafından Bazalt Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi açılmak isteniyor.
“Yapılacak HES’ler neredeyse Mesudiye ilçe merkezine kadar gelecek. Melet Irmağı’nın Kızılelma Köyü’nden başlayarak 14 kilometrelik bir mesafeyi ortadan kaldıracak.
"Geçim kaynaklarımız yok olacak"
“8 Ocak’ta taşocağı için, 15 Ocak’ta ise HES projesi için halkı bilgilendirme toplantısı yaptılar. İlk toplantıda halk bilgilendirme ve taşocağı istemediğini söyleyerek, toplantı salonuna girmedi. İkinci toplantıda da aynısı oldu ve toplantı yapılan yere girmeyerek dışarıda bekledik. Gelen yetkililer de ‘toplantı yapılamadığını, halkın toplantıya katılmadığını ve projeyi istemediklerini’ tutanaklara geçirdiler.
“Biz açıkça bu projeleri istemediğimizi söyledik. Şimdi ÇED olumlu ya da ÇED Olumsuz kararını bekliyoruz. Eğer ki ÇED olumlu kararı verirlerse projeleri yargıya taşıyacağız. Ama onun öncesinde itirazlarımızı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne yaptık. Yaklaşık bin kadar dilekçe verdik.
“Daha önce ilde ve ilçede yapılan projelerin buraya nasıl zarar verdiğine biz kendimiz şahit olduk. Kaya arıcılığı yapılıyordu, şimdi bitme noktasına geldi. Şu an faal olmayan bir taşocağı fındığı vurdu. Eğer ki yapılması planlanan bazalt ocağı faaliyete geçerse fındık da bitme noktasına gelir. Buradaki insanların geçim kaynağı bunlar.”
Açıkgöz: Gürül gürül akan dereler kurudu
Melet Vadisi Savunması’ndan Burak Açıkgöz ise 2011’den beri Ordu’daki dere yataklarının yapılaşmaya açılmak istediğini söyledi. Birçok projeye itiraz ettiklerini, ÇED raporlarını mahkemeye taşıdıklarını dile getiren Açıkgöz, şunları söyledi:
“Mahkeme sürecinde bazı projeler durduruldu ama yine hepsi mahkemeden döndü ve yapıldı. 2010’lu yıllara kadar burası 1,5 metre – 2 metre su yüksekliğine sahipti. Su çok hızlı akardı. Daha sonra HES projeleri yapıldı. 13 tane planlandı, dokuz tanesi faaliyete geçti. Daha sonra dereler kurumaya başladı. O gürül gürül akan dereler kurudu. Bazı yerlerde şimdi hiç su akmıyor. Artık yataklar dere değil toprak oldu.
"Can suyu bırakılmadı"
“Ben Manullu'yum. Türkçeleştirilen adıyla Yardere. Köyün içinden geçen dere, toprağı yararak aktığı için Yardere demişler. Ama şimdi o gürül gürül akan dere bile kuraklaştırıldı. Yüzdüğüm derede hatta boğulma tehlikesi geçirdiğim derede bugün su yok. 10 cm can suyu bırakılması gerekiyor. Ama onu bile bırakmamışlar.
"Ben önceden balık tutmaya giderdim ama şimdi balık ölümleri yaşanıyor, kaldı ki balık tutulacak alan da kalmadı. Baharda eriyen karlarla birlikte dereler taşardı. Kışın derenin akışından, gürültüsünden korkuyorduk. Ama şimdi boş, içinden su akmayan kayalardan başka bir şey görmüyoruz. O kadar içler acısı durum.
"Yol gibi akan dereleri kestiler"
"Hayvanlar su bulamıyorlar artık doğada. Birileri rant sağlayacak diye bu cenneti, köylüyü öldürdüler. Melet Irmağı’nı öldürdüler. Bütün dağlarımızda, yaylalarımızda HES’ler yüzünden sularımız yok olma derecesine geldi. Yol gibi akan dereleri kestiler. HES’ten öncesi ve sonrası diye ayrılıyor artık tarih.
"Mesudiye’nin en büyük sorunu içme su. Basiretsiz yöneticiler nedeniyle Melet orada akıyor ama çevre sakinlerinin içme suyu problemi senelerdir devam ediyor. Melet değerlendirilecekse Meletlilerin çıkarına değerlendirilsin. Kullanılacaksa bunun için kullanılsın. Bir şirket gelecek kar edecek diye Melet kurutulmasın. Taşocağıyla burası yok olmasın."
Melet Vadisi Savunması'nın change.org'da "Ordu Mesudiye'de Nehirlerimiz Kuruyor. Yeni HES İstemiyoruz" diyerek başlattığı kampanyaya imza kampanyasına buradan ulaşabilirsiniz. (HA)