Avrupa Konseyi: Türkiye'de Parti Kapatmak Kolay, Anayasanızı Değiştirin

Avrupa Konseyi'nin Venedik Komisyonu, Türkiye'de siyasi partilerle ilgili yasal düzenlemelerin Avrupa demokrasi ölçütlerine uymadığına, örgütlenme özgürlüğüne aykırı olduğuna karar verdi.

Komisyon'a göre, Türkiye'de parti kapatmaya ilişkin yasal düzenlemenin temel sorunu, hem kapatma davası açmada hem de kapatma kararı vermede eşiğin çok düşük olması. Komisyon, Anayasa'nın partilerle ilgili 68 ve 69. maddeleriyle Siyasi Partiler Yasası'nın bütün olarak, örgütlenme özgürlüğüne ve Venedik Krtierleri'ne aykırı olduğunu belirtiyor.

Komisyon'un 13 Mart'ta aldığı kararına göre, Türkiye'de siyasi partilerin kurulması ve kapatılmasıyla ilgili durum şöyle:

1. Siyasi partilerin anayasaya uygunluğuyla ilgili Anayasa'daki ve Siyasi Partiler Yasası'ndaki uzun ölçütler listesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin ve Venedik Komisyonu'nun benimsediği meşru ölçütlerin ötesine geçiyor.

2. Prosedür, parti yasaklama ve dağıtma girişimlerini diğer Avrupa ülkelerine göre daha keyfi, demokratik denetime daha kapalı hale getiriyor.

3. Kuralları hiçbir Avrupa ülkesinde görülmeyen ölçüde parti kapatma yönünde uygulama geleneği, bunun olağandışı bir önlem olarak değil, anayasanın yapısal ve eylemsel bir parçası olarak görüldüğünü gösteriyor.

"Anayasa reformlarına devam edin"

Venedik Komisyonu'na göre, 2001'deki Anayasa değişiklikleri olumlu oldu, ama siyasi partilerin korunmasıyla ilgili, Avrupa demokrasi standartlarındaki genel düzeyin hâlâ gerisinde. Komisyon, tercihlerinin Anayasa reformlarının sürdürülmesi olduğunu açıkça ifade ediyor, ayrıca önlemler alınması da bir seçenek olabilir diyor.

Venedik Komisyonu, Avrupa Konseyi'nin anayasal sorunlarla ilgili danışma heyeti. 1990'da kurulan komisyonun tam adı "Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu". (TK)