“Eğitimde Çoğulculuğa, Farklılıklara ve Barışa Referans Yok”

Türkiye Eğitim Sisteminde Ayrımcılık Raporu’nun tanıtımı İstanbul’da, Cezayir Toplantı Salonu’nda yapıldı.

Sunumda raporun yazarı ve Uluslararası Azınlık Hakları Grubu (MRG) Türkiye Koordinatörü Nurcan Kaya anahatlarıyla şu noktalara değindi.

“Milli” eğitiminin amacı

Anayasa ve Milli Eğitim Temel Kanunu'nda ülkedeki çoğulculuğa, farklılıklara ve barışa herhangi bir referans yapılmazken, aksine defalarca Türklük vurgusu yapılıyor; Atatürk milliyetçiliğine bağlılık temel bir amaç olarak düzenleniyor.

Keza müfredat, ders programları ve ders kitaplarının içeriği de kanunda belirlenen amaca göre düzenleniyor.

Son yıllarda müfredatta, ders kitaplarında ve etkinliklerde dini referansların arttığı ve “Türk İslam” sentezi ideolojisinin yeniden kurgulanarak öğrencilere empoze edildiği gözleniyor.

Seçmeli ders

Öncelikle Yaşayan Diller ve Lehçeler seçmeli dil dersleriyle ilgili müfredat ve uygulama sırasında o dili konuşan grupların temsilcilerinin görüşü alınmadı. Dolayısıyla bu dersler katılımcılıktan uzak bir şekilde geliştirildi.

10 öğrenci şartı

Seçmeli bir dersin açılması için en az 10 öğrencinin o dersi seçmiş olması şartı söz konusu dersin açılmasını zorlaştırıyor.

Özellikle nüfus olarak daha az veya dağınık olan ve anadili öğrenme konusunda henüz yeterli ilgiyi gösterebilecek durumda olmayan toplumsal gruplar için bu sınırlama büyük bir sorun olarak görülüyor.

Anadilinde eğitim

Türkiye’de anadilinde eğitim yalnızca Ermeni, Rum, Musevi ve geçen yıldan itibaren Süryani okullarında yapılabiliyor. Bu okullar maddi sıkıntılar olmak üzere pek çok sorun yaşıyor.

TIKLAYIN/ AZINLIK OKULLARI SORUNLARLA AÇILIYOR

Devlet okullarında Türkçe dışında kalan anadillerde eğitim yapılmıyor. Bu durum, milyonlarca çocuğun hiç veya yeterince bilmediği bir dilde öğrenim görmesine ve anadilinde eğitim gören çocuklara göre dezavantajlı duruma düşmesine neden oluyor.

Dezavantajlı gruplar

Toplumun en dezavantajlı kesimleri arasında yer alan Romanlar, Afro-Türkler, mevsimlik işçi çocuklar (çoğu Kürt ve Roman) öğrenim hayatlarına toplumun diğer kesimlerine kıyasen daha az oranda devam edebiliyor.

TIKLAYIN/ EĞİTİM SEN: KIZ ÇOCUKLARI EĞİTİM SİSTEMİNİN NERESİNDE?

Bölgeler arası eşitsizlik henüz giderilmiş değil. Doğu ve güneydoğu bölgelerinde okullulaşma ve okula devam etme oranı Türkiye ortalamasının altında.

Müfredat ve ders kitapları

Ders kitapları Türkiye’deki toplumsal çeşitliliği yansıtmaktan çok uzak. Kitaplarda Kürtler, Ermeniler, Museviler, Rumlar, Abazalar, Lazlar, cinsel yönelim grupları ve başörtülüler yer almazken metinler dışlayıcı bir Türklük anlayışıyla yazılıyor.

Ders kitaplarında “biz” derken yalnızca kökleri Orta Asya’ya dayanan ve Müslüman olan Türkler kastediliyor.

Ders kitaplarında bazı gruplara karşı önyargı ve kalıpyargı oluşturan ifadeler yer alıyor. Örneğin ateistler topluma zarar vermekle suçlanıyor.

Rapor

Rapor Türkiye’de Formel Eğitim Sisteminde Eşitliğin İzlenmesi için Sivil Toplumun Mobilize Edilmesi (Eğitimde Eşitliğin İzlenmesi) adlı projenin alan araştırması ve izleme ağı bileşenlerinin derlediği verilere dayanılarak hazırlandı.

Eğitimde Eşitliğin İzlenmesi Projesi Uluslararası Azınlık Hakları Grubu (MRG) ile Tarih Vakfı ortaklığında, Avrupa Birliği’nin mali desteğiyle 1 Mart 2014’ten bugüne yürütülen projenin sonuçları yakın zamanda Milli Eğitim Bakanlığı’na sunulacak. (YY)