DSÖ'den İntiharı Önleme Stratejileri

Dünya Sağlık Örgütü, 10 Eylül Dünya İntiharı Önleme Günü'nde intiharların altında yatan nedenleri göstermek ve her ülkede uygulanabilecek eylem planları geliştirmek için bir çerçeve metni hazırladı.

Buna göre, en üretken yaş aralığı kabul edilen 15-44 yaş arasındaki ölüm nedenleri arasında intihar üçüncü sırada yer alıyor. 15-19 yaş arasında ise önde gelen ikinci ölüm nedeninin intihar olduğu belirtiliyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) verileri her gün ortalama üç bin kişinin intihar ettiğini gösteriyor. Her yıl intihar eden insan sayısı dünya ölçeğinde yaklaşık bir milyon.

1998'de intihar toplam hastalık yükünün yüzde 1,8'ini oluşturuyordu. 2020'ye kadar bu rakamın yüzde 2,4'e yükseleceği tahmin ediliyor.

Tarafları belirlemek

Birleşmiş Milletler'in (BM) 1996'da DSÖ ile birlikte "İntiharın Önlenmesi: Ulusal Stratejilerin Oluşturulması ve Uygulanması İçin Öneriler" başlıklı bir belge yayınlamasının ardından 15 yıl içinde 25'ten fazla ülke intiharı önlemek üzere ulusal stratejiler hazırladı. Örgütün BM'nin bu raporuna dayanarak hazırladığı metinde hükümetlere yardımcı olabilecek stratejiler şöyle sıralanıyor:

* İlgili tarafların belirlenmesi: Sağlık ve eğitim bakanlıklarından parlamenterlere, sağlık sektörü temsilcilerinden öğretmenler ve idarecilere, polis, yasa koyucular ve tabii sivil toplum kuruluşları, medya, kurtulanlar ve aileler, vs... Liste birçok alandan temsilciyi barındırıyor.

* Bir durum analizi yapılması: Bölge ve şehirlere, yıllık intihar oranına, kullanılan yöntemlere göre, nüfusa, sosyo-demografik, yapısal ve klinik etkenlere göre bir değerlendirme yapılması ve alınması gereken önlemlerin buna göre belirlenmesi.

* İhtiyaç ve kaynakların ulaşılabilirliğini değerlendirmek: Elde olan kaynaklarla sağlık ve eğitim alanında yapılacak harcamalar için bütçe belirlenmesi gerekiyor, sivil toplum kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve özel sektör desteğiyle oluşabilecek açığın kapatılması öngörülüyor.

* Siyasi yükümlülüğü yerine getirme: Konuyla ilgili kamusal politikalar üretilmesi, siyasi liderlerin farkındalığının arttırılması.

* Damgalamayı önlemek: Yakını intihar etmiş ya da geçmişte intihara teşebbüs etmiş kişilerin toplumda yaşadıkları damgalamayı engelleyecek çalışmalar yapılması.

* Farkındalığı arttırmak: Medyanın tarafları doğru bilgilendirmesi gerektiği vurgulanıyor.

Tespitler, önlemler

Bu çalışmalar doğrultusunda, amaçları belirlemenin; umutsuzluk,  dini inançlar, işsiz kalmak, ekonomik sorunlar, travma gibi risklerin ve intihar araçlarına ulaşımın sınırlandırılması ya da intihara meyilli kişilere psiko-sosyal destek sağlanması gibi koruyucu etkenlerin tanımlanmasının önemi de vurgulanıyor.

Merkezi Oslo, Norveç'te bulunan, 10 Eylül 1960'ta kurulan Uluslararası İntiharı Önleme Derneği (International Association for Suicide Prevention- IASP), Dünya Sağlık Örgütü ile birlikte iki yılda bir 10 Eylül'de dünyanın çeşitli yerlerinde konferanslar düzenliyor.

2011'de Çin, Beijing'de gerçekleştirilen konferansın yirmi yedincisi 24-28 Eylül 2013'te Oslo'da düzenlenecek. (RY/YY)