KADIN-LGBTİ+

Yayın Tarihi: 18 Temmuz 2019 09:10

~ Son Güncelleme: 19 Temmuz 2019 12:21

4 dk Okuma

Harmandalı Geri Gönderme Merkezi’nde Mülteci Kadına İşkence İddiası

İzmir’deki Harmandalı Geri Gönderme Merkezi’nde bir kadına işkence edildiği iddiasıyla Karşıyaka Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunuldu. Savcılık, soruşturma başlattı.

Evrim Kepenek

Harmandalı Geri Gönderme Merkezi’nde Mülteci Kadına İşkence İddiası

Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın

“Beni zorla sınır dışı etmeye çalıştılar. Kaldığım odaya geldiler, jandarma ve güvenlik görevlileri beni darp etti. Boğazımı sıktı, saçımı çekti, bileklerime tırnaklarını geçirdiler.

“Anne ve babam ülkemde gözlerim önünde öldürüldü, beni oraya gönderirseniz beni de öldürürler dedim. Dinlemediler. Dövmeye devam ettiler. Suratıma tükürdü. ‘Kokuyorsunuz pis Afrikalı’ dedi.”

Bu sözler, son iki yıldır hak ihlali iddialarıyla gündeme gelen İzmir’deki Harmandalı Geri Gönderme Merkezi'nde kalan, güvenlik nedeniyle kimliğini gizli tuttuğumuz mülteci bir kadına ait.

İzmir Barosu Göç ve İltica Komisyonu'na Haziran ayında Harmandalı Geri Gönderme Merkezi'nde işkence, ayrımcılık ve kötü muamele yapıldığı yönünde bir ihbar ulaştı.

Komisyon üyesi avukatlar Ayşegül Karpuz ve Gizem Metindağ ile İzmir Barosu İnsan Hakları Merkezi üyesi avukatlar Volkan Gültekin ve Ufuk Göncü geri gönderme merkezine gitti.

Tutanak savcılık dosyasında

Avukatlar, merkezde işkence ve kötü muameleye uğrayan kadınla görüştü. Kadının anlattıklarını ve gözlemlerini tutanak haline getirdi ve kadının anlatımlarına ilişkin Karşıyaka Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu.

Savcılığa verilen dilekçeye Çiğli Bölge Eğitim Hastanesi'nden alınan adli muayene raporu da eklendi. Suç duyurusu sonrası, savcılık soruşturma başlattı. Suç duyurusundaki raporda bulunan detaylar şöyle:

* Sağ bacakta 2 cm'lik darp

* Sol omuzda darp izleri

* Sırtta iz

"Aç bırakıldı, hakarete uğradı"

Tutanakta şu ifadeler yer aldı: "Güvenlik görevlileri, kadının bileklerine tırnaklarını geçirdi. Yine bindirildiği arabada jandarma, kadına yumruk, tokat attı. İzmir- İstanbul yolcuğu boyunca kadına yemek verilmedi.

İstanbul'dan sınır dışı edileceği uçakta en son kıyafetlerini çıkararak sınır dışına gönderilemeye direndi. Bu nedenle pilot uçağı kaldırmadı. Bu sayede sınır dışından kurtuldu ve geri İzmir Harmandalı Geri Gönderme Merkezi'ne gönderildi."

Avukatlar, işkence edilen kadının kız kardeşinin de işkence izlerine tanık olduğunu belirtti.

Meclis gündemine gelmişti

Harmandalı Geri Gönderme Merkezi'ndeki hak ihlali iddiaları Meclis gündemine taşınmıştı.

Mayıs 2017'de Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili olan Bedia Özgökçe Ertan, konun araştırılması için Meclis araştırılması yapılmasını istedi.

Mayıs 2019'da ise merkezde inceleme yapan İzmir Barosu'na bağlı sekiz avukat ve bir tercüman alı konuldulu. Avukatların ve tercümanın görevlerini yapmalarının engellendiği ortaya çıktı.

Aynı dönemlerde, Harmandalı Geri Gönderme Merkezi'nde; avukatların ve yabancıların dilekçelerinin kayda alınmadığı, yazılı başvurulara cevap verilmediği, dilekçelerin yırtıldığı, avukatların özel güvenlik görevlileri ile muhatap bırakılarak bina içerisinde kamu personeline ulaşmakta güçlük çektikleri basına yansıdı.

Bu kez durumu, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekili Murat Bakan Meclis gündemine taşıdı.

Çiğli Bölge Eğitim Hastanesi'nden alınan rapor şöyle:

Geri gönderme merkezinin sicili kabarık

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu'nun Aralık 2018'de yayımladığı İzmir Harmandalı Geri Gönderme Merkezi ziyareti raporunu hatırlatan avukat Ayşegül Karpuz, raporda da jandarma ve güvenlik görevlilerinin işkencelerinin tespit edildiğini hatırlattı.

Karpuz, merkezde hiç bir iyileşme yapılmadığına dikkat çekti.

TIKLAYIN – İzmir Harmandalı Geri Gönderme Merkezi ziyareti raporu

Raporda öne çıkanlar şöyle:

* Merkezde hayatını kaybeden kimsenin olmadığı, işkence ve kötü muamele iddiası veya şüphesi durumunda ilgili kolluk ve savcılık birimlerine haber verilerek resmi işlem başlatıldığı, ziyaret tarihine kadar Merkezde yaşanan ve ilgililere bildirilen altı adet adli vaka olduğu belirtildi.

* Ziyaret sırasındaki görüşmede ise güvenlik görevlisi tarafından darp edildiğini beyan eden iki yabancı kadının darp cebir raporlarının aldırılarak gerekli adli ve idari sürecin başlatıldığı ifade edildi.

* Merkezde yalnızca bir psikolog bulunmasının ihtiyaçlara cevap veremediği; özgürlüğünden mahrum bırakılan kişilere "Psikologla görüştünüz mü?" sorusu yöneltildiğinde pek çok kişinin psikologla görüşmediği ve çoğunun psikoloğun varlığından haberdar olmadıkları vurgulandı.

* Özgürlüğünden mahrum bırakılan kişilerce dilekçe ile yapılan müracaatlara ortalama 1-2 hafta içerisinde geri dönüş yapıldığı, özgürlüğünden mahrum bırakılan kişiler hakkında
bugüne kadar cezai, disiplin ve benzeri işlemler yürütülmediği, 1 Ocak 2018 tarihinden
ziyaret günü olan 25 Mayıs 2018 tarihine kadar 350 YTS şüphelisine işlem yapıldığı ve
bunlardan 91'i hakkında sınır dışı etme kararı verildiği, sınır dışı ve idari gözetim
kararlarına ilişkin Merkezin hizmet vermeye başlamasından ziyaret gününe kadar toplam
702 dava açıldığı ve bu davalardan 61'inin idare aleyhine sonuçlandığı belirtildi.

* Özgürlüğünden mahrum bırakılanlara, her öğünden sonra 30'ar dakikadan 3 kez olmak
üzere toplam 90 dakika temiz havadan faydalanma imkânı sunulduğu, aileler ve
çocukların hava şartlarına göre gün boyu dış oyun alanı ve havalandırma imkânından
faydalanabildiği, ancak Merkez idaresinin sunduğu açık havadan yararlanma ve sosyal
etkinliklerden faydalanma gibi hizmetlerin sunumundan özgürlüğünden mahrum
bırakılanların memnun olmadıkları, açık havadan faydalanma sürelerin özel güvenlik
refakatinde gidiş-geliş, ibadet gerçekleştirme, kantine gitme gibi nedenlerle
kısıtlanabildiği, 30'ar dakikalık sürelerin 10-15 dakikalara kadar inebildiği vurgulandı.

(EMK)

Evrim Kepenek

@kepenekevrimm

[email protected]

tüm yazıları

bianet kadın ve LGBTİ+ haberleri editörü (Ekim 2018). bianet stajyerlerinden (2000-2001). Cumhuriyet, BirGün, DİHA, Jinha, Jin News için çalıştı. İMC TV’de muhabirlik yaptı. Sivil Sayfalar, Yeşil Gazete, Journo ve sektör dergileri için yazılar yazdı, haberleri yayınlandı. Hemşin kültür dergisi GOR’un kurucu yazarlarından. Yeşilden Maviye Karadenizden Kadın Portreleri, Sırtında Sepeti, Medya ve Yalanlar isimli kitaplara katkı sundu. 2011 Musa Anter Gazetecilik ödülü sahibi. Türkiye Gazeteciler Sendikası Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu kurucu üyelerinden. İstanbul Üniversitesi Avrupa Birliği ve Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümlerinden mezun. Ekim 2018’den bu yana bianet’te çalışıyor.