İlk Kadın Haber Ajansı: JİNHA

"Ve yazıyoruz. Erkekler ne der diye düşünmeden yazıyoruz" demişti Virginia Woolf.

Diyarbakırlı kadın gazeteciler de "Ve medyanın dilini değiştiriyoruz. Bizden sonra dünya medyası artık eskisi gibi olmayacak" diyor.

Diyarbakır'da on kadın biraraya gelip Türkiye'nin ilk kadın haber ajansını kurdu. Jin Haber Ajansı (JİNHA), haber müdüründen muhabirine, kameramanından fotoğrafçısına, sadece kadınlardan oluşuyor. Yaşları 23-35 arasında değişen bu genç ekip, medyanın erilliğini kırmaya kararlı.

JİNHA Kürtçe, Türkçe ve İngilizce olmak üzere üç dilde yayın yapacak. Türkçe haber müdürü Hazal Peker ve Kürtçe haber müdürü Hangül Özbey bianet'e JİNHA macerasını anlattı.

"İkimiz de uzun süredir gazetecilik yapıyoruz. Muhabir, editör, haber müdürü olarak uzun yıllar çalıştık. Ancak ikimizin de kadın bakış açısı ve basında kadının yerine ilişkin özel bir ilgi alanımız vardı ve bu konuda çalışmalar yürütüyorduk. Biz çalışmaya başladığımız andan itibaren, konuştuğumuz insanlar 'Ne  kuvvetli çeneniz var. Hemen ikna ediyorsunuz karşınızdakileri. Türkiye'nin demir çeneli melekleri sizler olmalısınız' diyordu.

"Yine de çalıştığımız basın organlarında bizler haberleri yazıyorduk ama son noktayı her zaman yöneticilerimiz, müdürlerimiz olan erkekler koyuyordu. Biz de yazdığımız haberlere kadın bakış açısının, kendi dilimizin yansıması için, kadınlardan oluşan bir haber ekibiyle bu boşluğun giderilebileceğini düşündük."

Medyanın eril diline karşı kadınların barış dili

"Medya toplumda bir dil yaratır. Şu anda yaratılan dil de cinsiyetçi bir dil" diyor Hazal Peker. "Biz bunu değiştirmek istiyoruz. Medyanın kitle psikolojisini yönlendirmede kullandığı eril ve militarist dile karşı, sorunları yüzeysel değil, köklü nedenleriyle ele alan kadın bakış açısını medyada yaygınlaştırmak istiyoruz. Yayın politikamızı 'en temelden sorunun çözümünün nasıl gerçekleştirebiliriz' üzerine kuruyoruz."

JİNHA web sitesi şifreli olacak ve sadece abonelere hizmet verecek. Kadın çalışmalarına açık bir şehir olduğu ve kadın örgütlülüğünün yoğunluğu nedeniyle ajansın merkezi Diyarbakır'da.

JİNHA ekibi bir yıldır yayına hazırlanıyor. Haber yazımı, dil ve üslup, kamera çekim teknikleri konusunda araştırmalar yapıyor, bu kadın ajansının kendi tarzını yaratmaya çalışıyorlar.

"Ajansı kurmak için çalışırken kadın gazeteciler ve kadın sivil toplum örgütleriyle nasıl bir yayın politikası belirleyeceğimizi, kadınlara nasıl ulaşacağımızı, muhabir ağını nasıl geliştireceğimizi görüştük. Bunun sonucunda bu işle ilgili olan  kadınları bir araya getirdik.

"Sonra bize destek olacak muhabirler, kameramanlar, fotoğrafçılarımız için bir eğitim düzenledik. Erkek dilinden uzak bir habercilik yapacağımız için toplumsal cinsiyet konusunda eğitimler verdik. Kamera çekim teknikleri konusunda bile kadın  odaklı bir yaklaşım geliştirdik."

8 Mart'ta kadınların sesini yükseltecekler

Ve bugün saat 19.30'da Kayapınar'daki Cegerxwîn Kültür ve Sanat Merkezi Gösteri ve Resepsiyon Salonu'nda pandomim ve müzik etkinliklerinin olduğu bir resepsiyonla JİNHA resmen açılıyor.

"Kadınlar artık kendi haberlerini üçüncü sayfadan okumasınlar. Televizyonda, gazetede ikincil öğe, pornografik malzeme olmasınlar. Biz toplumsal cinsiyet bakış açısıyla bir haber merkezi açıyoruz.

"JİNHA'yı tüm dünyadaki kadınların sesini yükselttiği 8 Mart'ta açıyoruz. Biz de Diyarbakır'dan gazeteci kadınlar olarak bu sesin içinde kameralarımızla, fotoğraf makinelerimizle yer almak, o sesin içinde yükselmek istiyoruz."

Dünyadan kadın haber ajansı deneyimleri

*  Women's Feature Service (WSF, Kadın Öykü Haberleri Servisi), "toplumsal cinsiyet meselesine ilişkin analizler ve görüşlerin medyada yer aldığına emin olmak" amacıyla, 1978'de Unesco'nun teşviğiyle Inter Press Service (IPS) tarafından Roma'da kuruldu.

WSF, 1991'de bağımsız bir kuruluşa dönüştü. Şu anda merkezi Yeni Delhi'de ve http://www.wfsnews.org/ adresinden yayın yapıyor.

"Kadınların hayatı, hakları ve endişeleri konusunda farkındalık yaratmaj ve her hafta kadınlara dair öykü-haberler (feature story)" yayınlıyor.

*  İran Kadın Haber Ajansı (IWNA, Iran's Women News Agency), 14 Aralık 2004'te kuruldu. Bağımsız ve kadın odaklı bir ajans olan IWNA, Hz. Muhammed'in kutsadığı sekizinci imam olan İmam Rıza'nın kız kardeşi ve önemli bir Şii figür olan Hazrat-e Ma'soumeh'in doğum gününde kuruldu.

IWNA, kadın odaklı bir haber ajansı olsa da, kurulurken "feminist olmadıklarını; siyaseti değil, kadınların günlük problemlerini ele alacaklarını açıkladı.

Farsça sayfasının yanısıra, http://en.wafa.ir/ adresinden ingilizce yayın yapıyor.

* 19 Ekim 2009'da ABD merkezli Uluslararası Gazeteciler Merkezi ve Bangladeş Gazetecilik ve iletişim Gelişimi Merkezi işbirliğiyle, Bangladeş'te faaliyet gösterecek, sadece kadınların çalıştığı ve kadın meselelerinin ele alındığı TVNA (The Television News Agency, Televizyon Haber Merkezi) kuruldu.

TVNA, Bangladeş medyasına yansımayan haberleri ve kadın sorunlarını ele almak ve kadın gazeteciler yetiştirmek amacıyla kuruldu. (ÇT)