Sıfır Ayrımcılık Derneği Başkanı Elmas Arus, Türkiye'de şu an için 47 kişide tespit edilen koronavirüs ile ilgili olarak Roman toplumunun durumuna dikkat çekti.
"Derin yoksullukla mücadele eden, kâğıt ile hurda toplayarak geçimini sağlayan, su faturalarını ödeyemediği için suları kesilen, suya sabuna erişemeyen, bağışıklığını güçlendirecek biçimde beslenemeyen Roman toplumu, koronavirüsten nasıl korunacak?" diye soran Arus, Romanların yaptığı işleri işaret ederek Romanların virüse maruz kalmamasının imkansız olduğunun altını çizdi.
Arus, yaptığı yazılı açıklamada virüsle ilgili durumun ciddiyetinin henüz mahallelere yansımadığını, yansıması halinde ise asgari koşullarda suya sabuna ulaşamadıkları için dört dörtlük önlem alamayacaklarının altını çizdi. Toplumun büyük bir kısmının su faturasını ödeyemediği için temiz suya erişemediğini, suyu olsa bile temizlik malzemelerine para yetirmelerinin mümkün olmadığını aktardı.
"5 aile aynı tuvaleti kullanmak zorunda"
Elmas Aruz konuyla ilgili somut örnekler vererek şunları söyledi:
"Örneğin İstanbul merkezindeki mahallede 5 aile, aynı tuvalet banyoyu kullanmak zorunda. Bir sabunla 5 ailenin çocuğu yıkanıyor. Bir sabun 5, 6 lira, bu para ailenin bir öğün yemeğine denk geliyor. Evlerindeki bulaşık deterjanını bile birbirlerinden kaşıkla alıyorlar. Aç kalmamak en önemli öncelikleri. Hal böyle olunca halkın geneline verilen tavsiyeler, Romanlar için geçerli değil."
Romanların koronavirüsten önce de bulaşıcı hastalıklardan etkilendiğini aktaran Arus, toplumda bronşit, verem, sarılık, hepatit B, hepatit C gibi hastalıkların yaygın olduğunu belirtti ve pek çok hastalığı maddi zorluklardan ötürü ilaçsız atlatmaya çalıştıklarını kaydetti.
Arus ayrıca Roman toplumunun iç içe yaşadığını, hayatta kalma şekillerinin bir arada yaşamaya dayalı olduğunu hatırlattı.
"Yemek dağıtılmalı, fatura borçları ertelenmeli"
Arus, çeşitli çözüm önerilerinde bulundu:
- Israrla "Evde kalın." deniyorsa buna yönelik çözüm üretilmeli. Günü kurtarmak için çalışan toplum, bir gün çalışmasa aç kalabilir. Hiç değilse şu süreçte, mahallelerde sıcak yemek dağıtılmalı. Aileler hem yeterli beslenir hem de evden çıkmaya mecbur kalmaz.
- Çoğu mahalle fatura borçlarından dolayı susuz veya elektriksiz. Olağan üstü durum geçene kadar borçlu haneler su ve elektrikten mahrum edilmemeli. Su ve elektrik borçları ertelenmeli.
- İçinde sabun, şampuan gibi çeşitli temizlik maddelerinin olduğu hijyen kiti dağıtılmalı.
- Halk sağlığı uzmanları, mahallelere giderek virüsle ilgili toplumu birebir bilgilendirmeli.
- Mahallelerdeki dezenfektasyon artırılmalı, normalden daha sık ilaçlanmalı.
- Toplumun çoğunluğu okuma yazma bilmiyor. Enfekte olduklarında nereye gideceklerine dair kamu spotu şeklinde net bir bilgi verilmeli.
- Gezici erken tanı merkezleri kurulmalı.
- Okullar tatil oldu ve ikinci hafta çevrimiçi eğitime geçilecek. Ancak çocukların evinde bilgisayar, internet yok. Sonrasında telafi dersleri yapılmalı.
- Roman sivil toplum örgütleri, 'Şu sıra düğün yapmayın, toplanmayın' gibi toplumun kodlarına uygun söylemler geliştirmeli.
- Yerel yönetimler, toplumla yan yana durabilmek için Roman sivil toplum örgütlerini değerlendirmeli ve iş birliği yapılmalı. Örgütler de hizmetlere aracı olmalı. (AÖ)
