Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilen "Türkiye Varlık Fonu Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" kapsamındaki 75. Maddeyle ekoloji ve enerji meselesini doğrudan ilgilendiren önemli değişiklikler yapıldı. .
İklim ve Enerji Uzmanı Önder Algedik, yasa kapsamında şirketlere getirilen imtiyazlarla ekonomiyi büyük tehlikeye atacak, gelecek on yılları verimsiz, kirli teknolojilere feda edecek olan termik ve nükleer santral gibi projelerin önünün açıldığını belirtti.
“Yasa maddesi ile beraber Bakanlar Kurulu, Ekonomi Bakanlığı’nın önerdiği projelere, vergi, teşvikler, arazi ve bina tahsisi, denetim ve onay süreçleri ile üretim maliyetlerini yüklenme alanlarında destekler verebilecek.
"Bakanlar Kurulu isterse, araziyi bedava verecek, yatırımına para koyacak, yıllarca vergi almayacak, çalışan maaşını ödeyecek. Üstüne üstük, yatırımın müşterisi de olacak."
Kurumlar vergisinden muafiyet
Madde 75’de “kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda ülkemizin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılama, arz güvenliğini sağlama, dışa bağımlılığını azaltma, teknolojik dönüşümü sağlama, yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve katma değeri yüksek olma niteliklerine ayrı ayrı ya da birlikte sahip olan ve proje bazında Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenmesine karar verilen yatırımlar” deniliyor. |
Algedik yasa tasarısıyla gelecek imtiyazları şöyle özetledi:
* Bakanlar Kurulu, yasa maddesine göre, ilgili projelere, kurumlar vergisini yüzde 100 oranında uygulayabilecek. Bu muafiyetin ne kadar uygulanacağı ise iki alternatif biçimde belirlenebilir. Yapılan yatırımın iki katına ulaşılana kadar, ya da 10 yıl boyunca kurumlar vergisi muafiyeti verilebilir.
* Şirketler, emlak ya da hisse senedi sattıklarında stopaj ödüyorlar. Madde kapsamında, bu gelirlere de muafiyet verilebiliyor.
* Gümrük vergisinden de muafiyet kararı alınabilecek.
49 yıl bedelsiz kiralama
* Yatırım, hazineye ait bir arazi veya mülkte yapılacak olursa, 49 Yıl Bedelsiz Kiralama kararı alınabilecek.
* Hatta yatırım biter ve ayrıca sadece 5 yıl boyunca, çalışan hedefini tutturursa, şirket bedelsiz olarak kamu arazisine ve mülküne sahip olabilir.
Yarı fiyatına elektrik
* Üstelik, şirketlere, enerji tüketiminde, 10 yıl boyunca yüzde 50 indirimle elektrik desteği verilebilecek.
* Şirketler yatırım için kredi çekerlerse, 10 yıl boyunca bu yatırım kredisinin faizlerini devlet karşılayabilir. Kredi için hibe verilebilir, kar payına destek verilebilir. Yani, yatırımın ortaya çıkacak tüm kredi risklerini devlet üstlenecek.
33 bin maaş
* Projelerde belirlenen nitelikli çalışanın her biri için aylık asgari ücretin 20 katına kadar ücret desteği de verilebilecek. Şirketler devletin parası ile onlarca yaklaşık 33000 TL’ye maaşlı eleman çalıştırabilecek. Tüm çalışanların ise 10 yıl boyunca işveren sigorta prim payını da Bakanlar Kurulu ödeme kararını alabilir.
Müşteri de devlet
* Alınabilecek kararlar ile süresi belirsiz bir biçimde ürünlere yine ürün birim fiyatı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek şekilde alım garantisi uygulanabilir.
* Yasa kapsamında, karar verilirse, yatırımın %49’unu da devlet ortak olarak üstelenebilir. Devlet yatırımın yarısını 10 yıl içinde elden çıkarmak zorunda. Yani, yatırımın kuruluş aşamasındaki maliyetlerine de ortak olacak olan devlet, yatırımı 10 yıl içinde, belki de kar etmeye başlamadan, yeterince değerlenmeden satmak zorunda.
Denetim kalkabilir
* Bakanlar Kurulu bu desteklerin tamamını bir projeye verebilir. Yasaya göre, her proje her maddeden faydalanabilir.
* Yasa kapsamında, diğer tüm kanunlarda belirlenen ve projelerin uygunluğunu, ekonomiye ve istihdama katkısının kamu tarafından denetlenmesini sağlayan tüm denetim mekanizmaları ortadan kalkıyor. ÇED Raporları, Santral Lisans Değerlendirmeleri, Yasalara uygunluk değerlendirmeleri vs. hepsi es geçilebilir. (NV)
