Kapalıçarşı’da Polis Eşliğinde Tahliye

Kapalıçarşı’daki dükkanları tahliye edilen esnaf, binlerce kişinin mağdur olacağını anlattı. Gözlemci olmak isteyen Mimarlar Odası temsilcisinin binadan dışarı çıkarıldığı tahliye, basına da kapalı yapıldı.

Beyza Kural

Restorasyon kapsamında ihaleye verilen Kapalıçarşı'daki Sandal Bedesteni’ndeki dükkanlar bugün polis eşliğinde tahliye edilmeye başladı.

Esnaf neden çıkarılıyor?

Esnafa 2012 yılının sonunda kira kontratlarının son bulduğu bedestenin onarım sonrası kiralama modeli ile ihaleye çıkarılacağı söylendi.

Bir anda "işgalci" durumuna düşen esnaf, o tarihten itibaren kaldıkları sürece kira yerine ecrimisil (işgaliye) ödemeye başladı.

Vakıflar Genel Müdürlüğü 2013 yılının eylül ayında bedestenin "restore yap-işlet devret" modeliyle ihalesini yaptı.

Bu süre zarfında esnaf Vakıflar Müdürlüğü'ne davalar açtı ancak bir sonuç alamadı.

15 gün önce de esnafa dükkanlarını en geç 22 Nisan'da boşaltmaları için tebligat gönderildi.

Dükkanlarından çıkmak istemeyen Bedesten esnafı dün kendilerini çarşıya kilitlemiş, polis tarihi kapıyı patlatmış, gözaltına alınan 20 esnaf sabah saatlerinde serbest bırakılmıştı.

Bedesten’de bugün erken saatlerde polis eşliğinde tahliye başladı. Polis basın mensuplarının Bedesten’in sokağa açılan kapısına çıkan alana girişini ve fotoğraf çekmesini yasakladı.

Sandal Bedesten Derneği Başkanı Kaya Kandemir ile birlikte açıklama yapan esnaf, tahliye ile binlerce insanın mağdur olacağını anlattı. Esnaf, “İhalede hile var”, “Susma sustukça sıra sana gelecek” sloganları attı.

Bedesten’e gelen Mimarlar Odası ÇED Danışma Kurulu Başkanı Mücella Yapıcı da 1. derece tarihi eser olan binanın Koruma Kurulu’ndan gözlemciler olmadan boşaltılamayacağını söyledi.

Mimarlar Odası temsilcisi olarak tahliye işleminde gözlemci olmak isteyen Yapıcı, polislerce dışarı çıkarıldı.

“Kanunlar sert, insan bazlı yaklaşım sağlanabilirdi”

Sandal Bedesteni Derneği Başkanı Kaya Kandemir, “Verdiğimiz hukuki mücadeleye rağmen kanun maddeleri sert olduğu için bu raddeye geldi” diye konuştu.

“Esnaf mallarını toplayıp dükkanlarını Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne verecek. 25 yıllık birliktelik tarihi eserin duvarlarında kaybolacak. 80 esnaf ile binlerce çalışanı sokaklarda olacak. Bu insanlık ayıbıdır. Kanunlar sert olabilir ama insan bazlı yaklaşım sağlanabilirdi.”

“Zincirleme mağduriyet”

Yapıcı: Çivi sökerken de gözetim gerekir

Mimarlar Odası temsilcisi Mücella Yapıcı, son örneğini Bedesten’de gördüğümüz kiracılara yönelik uygulamalardaki süreci şöyle anlattı:

“2006’daki yasa ile Tarihi yarımadanın yüzde 60’ı yenileme alanı ilan edildi. 2008’de vakıflar ile ilgili yasadaki değişiklikle kiracılara azami üç yıl sınırlaması kondu. Vakıflar müdürü ya da Meclis kararıyla 49 yıllığına bazı kişilere kiralama hakkı verildi. Borçlar Kanunu’yla on yılı dolduran kiracılar tahliye edilebilir oldu. Fatih Belediyesi geçtiğimiz ay çıkarıdğı yasayla kiracıların dernek yönetiminde yer olmasının önünü kapadı.”

Yapıcı, Kapalıçarşı’nın dünya mirası olduğunu, kullanılışının da kontrol edilmesi gerektiğini ve boşaltım işleminde de gözlemcilerin olmasının zorunluluğunu anlattı:

“Dünya mirası bir yapı, ihaleye veriliyor, tarihi kapı patlatılıyor. Böyle bir şey yapılamaz. Buraya bir çivi çakılırken dahi izin almak gerektiği gibi, bir çivi sökülürken de üniversite kurulları, meslek odalarının gözetimi ve kararı gerekli.

“Onarım için bilimsel, teknik gözetim altında restore edebilirsiniz.”

Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait 78 dükkanın olduğu bedestende kiracıların çoğu 20-30 yıldır orada çanta, takı gibi turistik hediyelik eşyalar satıyordu.

25 yıllık esnaf Hayrettin Öztürk, böyle bir şey yaşayacağını hiç ummadığını anlatırken “Sezon başlarken mal aldık. Çek, senet var, ne cevap vereceğiz? Biz ne dersek diyelim hep Vakıfların dediği oluyor” dedi.

Takı, gümüş dükkanı olan Beyhan Balcı da 25 yıldır Sandal Bedesten’te. Balcı, beş ailenin bu dükkandan geçindiğini, şimdi ne yapacaklarını bilmediğini söyledi.

Balcı, mal aldığı kişilerle birlikte binlerce kişiyi etkileyecek zincirleme bir mağduriyet yaşanacağını söyledi.

“Her dükkan 50 kişinin ekmek kapısı”

1986’dan beri önce halı kilim, ardından da turistik eşya sattığı dükkanı tahliye edilen Bahattin Ayaz, dükkanında altı kişinin çalıştığını, çoğunun evli olduğunu anlattı:

“Her dükkan 50 insana ekmek getiriyor. Buradaki malları başka yerde satma şansı yok. Dolar yükseldi. Sezon başlarken 40-50 bin dolar borçlandı esnaf."

Sandal Bedesten Esnafı Koruma ve Yardımlaşma Derneği temsilcisi Murat Çetin, “malların çıkarılması buradan tamamen çıktığımız anlamına gelmez, devam eden dosyalarımız var, protestoları sürdüreceğiz” diye konuştu.

Çetin, ihale kapsamında Rıza Sarraf’ın isminin sıkça geçtiğini iddia ederek “80 esnaftan aldıklarını bir kişiye verdiler” dedi.

“Kapalıçarşı bize destek vermedi”

20 yıllık esnaf Erman İpço, iki yıldır mücadele ettikleri davada sonuç alamadıklarını söyledi. İpço, dün Kapalıçarşı esnafından destek görmediklerini söylerken, polis baskınını ağlayarak anlattı:

“Sesimizi Kapalıçarşı’ya duyuramamışız ki Türkiye’ye duyuracağız. Kapalıçarşı dün bize destek vermedi, Kapalıçarşı Dernek Başkanı bile dün yanımıza gelmedi. İçeride biz polislerle tartışır, uzlaşmaya çalışır, polis çıkmamız için ikna etmeye çalışıyorken bir yetkili gelmedi.

“İçeride, 20 genç arkadaş, Bedesten’le birlikte kendimizi yakacağız dedik. Biz bu vatanın evladı değil miyiz? Suçumuz ne? Siyaset yapmadık, herhangi gruptan değildik. Burada mücadele verdik ama kimse ses vermedi.

“Kapıya dayandığımızda polisler kapıyı patlatacağını söyledi, kaçmadık. Bismillah, Allahu Ekber sesleriyle kapıya dayandık. Burası Osmanlı’nın ecdadımızın mirasıdır dedik. Bismillah, Allahu Ekber diyerek dayandık ama yine de patlattılar. Bu ne demek? Biz ne yaptık?”

İpço, polislerin kapıyı patlatmasıyla geriye savrulduklarını, attıkları şeyle ortalığın duman olduğunu söyledi. Polislerin yere yatırıp arkadan kelepçe taktıklarını anlatan İpço, rahatsızlığı nedeniyle kendisine kelepçe takılmadığını anlattı.

Esnaf ile dayanışmaya gelen Cem Tüzün de bugün Sandal Bedesten’ine yapılanın yarın kendilerine de yapılacağını söylediği Kapalıçarşı esnafına sessiz kalmama çağrısı yaptı. (BK)