Konya Zaten Kurumuştu!

Uzmanlar, her yıl yer altı suyunun 3 metre azaldığı Konya havzasında hidrolojik kuraklığın ciddi olduğunu söylüyor. WWF'ye göre 50 yılda bölgedeki sulak alanların zaten yüzde 65’i kurudu.

Nilay Vardar

Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu'nun Konya Kapalı Havzası'nda hidrolojik kuraklığın başladığını açıklamasının ardından gözler Türkiye'nin buğday ambarına çevrildi.

Türkiye'nin tahıl üretimindeki yeri nedeniyle buğday ambarı olarak bilinen Konya Kapalı Havzası dünyada ekolojik açıdan en önemli 200 alandan biri.

Türkiye'nin yüzde 7'sine tekabül eden havza 5 milyon 426 bin hektardan oluşuyor.

Konya'nın yüzde 65'i kurudu

Doğal Hayatı Koruma Vakfı WWF-Türkiye ve ETİ Burçak'ın Konya havzasında yaptığı araştırmaya göre 50 yılda bölgedeki sulak alanların yüzde 65'i kurudu.

Konya kapalı havzası yok olan sulak alanları, kaçak su kuyuları nedeniyle büyük bir su sıkınıtısı yaşıyor. Ancak buna rağmen Karapınar ilçesinde termik santral yapılmak isteniyor.

Şimdi de ülke genelinde azalan yağışlar nedeniyle yer altı ve yer üstü sularını daha da azaltan hidrolojik kuraklık yaşıyor.

Eski Devlet Su İşleri (DSİ) Yöneticisi Dursun Yıldız ve Ziraat Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Celil Çalış zaten su fakiri Konya havzasında her yıl yer altı suyunun 3 metre azaldığına hatırlatarak Konya'daki hidrolojik kuraklığın ciddiyetine dikkat çekti.

Kaçak kuyular denetlenmeli

Kuraklık üçe ayrılıyor

Meteorolojik kuraklık: Bir yerde, belirli bir sürede ortalamaya göre yağıştaki azalma.

Tarımsal kuraklık: Bitkiler ile meralar, çayırlar ve diğer tarımsal işletmelerin su ihtiyaçlarının karşılanamaması.

Hidrolojik kuraklık: Yer üstü ve yer altı sularındaki azalmadır.

Celil Çalış, hidrolojik kuraklığa önlem olarak kaçak yer altı kuyularının devlet denetiminde dengeli şekilde kullanılması gerektiğini belirtti.

"Üç çeşit kuraklıktan Konya haziran ayı yağışlarına rağmen meteorolojik kuraklığı yaşadı. Hububatın ihtiyacı olan mart nisan mayıs ayı yağışlarını da alamayınca tarımsal kuraklığı da çok net şekilde yaşadı.

"Şu anda ise su rezervlerinin azalması nedeniyle hidrolojik kuraklık yaşıyoruz. Konya kapalı havza olduğu için Isparta'daki yağış onu etkilemez. Yani 2,5 milyon metreküp yağış almazsa suyunu dengeleyemez. Devlet denetiminde 66 bin kaçak kuyudan suyun dengeli kullanılması şart. Başka havzadan yılda 400 milyon metreküp su getirilecek ancak bu da yeterli değil. Çiftçiye ürün desteği lazım ki, gidip karlı diye su isteyen başka ürün ekmesin."

Zaten 10 milyar metreküp su açığı var

Dursun Yıldız, su fakiri Konya havzasının zaten ihtiyacı olan suyu başka yerlerden taşımak zorunda olduğuna dikkat çekti.

"Konya su fakiri bir bölge. Kapalı havzanın ihtiyacı olan su 15 milyar metreküp ama kullanılabilir su kaynağı sadece 5 milyar metreküp. Yani zaten 10 milyar metreküp su açığı var. Üstelik havzaya yağışların yüzde 35'i bitki yetişme döneminde düşüyor. Böyle bir bölgede hidrolojik kuraklık çok daha büyük hasarlar yaratabilir.

Termik santral Konya'ya yük getirir

Yıldız, Konya'da su sıkıntısı olmasına rağmen termik santral projesi olduğuna dikkat çekerek "Konya öncelikle tarımsal üretim için kullanılmalı, su tüketimini artıracak termik santral ile üzerindeki baskı daha da arttırılmamalı" dedi.

Konya Karapınar'a 30 yılda 5,870 megavayt'lık elektrik enerjisi üretecek termik santral yapılmak isteniyor. TEMA uyarıyor; "Santral, gen havuzu olan bölgedeki yer altı suyunu bitirir."

Önümüzdeki 50 yıl yarısı daha kuruyacak

WWF raporundan öne çıkanlar:

*Son 50 yılda Konya Havzası'ndaki sulak alanların yüzde 65'i kurudu.

* Havzadaki kuyuların yüzde 70'i kaçak: Havzada bulunan 93.948 adet sondaj kuyusundan; 66.808 tanesi kaçak. Bölgede her yıl İstanbul'un 1,5 yıllık suyu kadar (36 tane Küçük Çekmece Gölü'ne eşit) su fazladan yeraltından çekiliyor, yeraltı suları her geçen gün azalıyor.

*Konya Havzası'nda 2015 yılına kadar sıcaklıkların 2,5 derece civarında; 2030'ların sonundan itibaren ise 4 ila 6 derece kadar artması bekleniyor.
Sıcaklıkların ve buharlaşmanın artmasıyla beraber, 2030'ların sonundan itibaren Konya Havzası'na %20-%30 daha az yağış düşmesi bekleniyor.

* Konya Havzası'nda önümüzdeki 50 yılda yüzey suyunda % 65, yeraltı suyunda %54 azalma olacağı öngörülüyor. Buna bağlı olarak havzadaki toplam kullanılabilir su miktarında %56 azalma bekleniyor.

Nilay Vardar

[email protected]

tüm yazıları

Galatasaray Üniversitesi Gazetecilik mezunu. İstanbul Üniversitesi'nde Engellilik Araştırmaları Yüksek Lisansı yaptı. 2011-2017 yılları arasında bianet'te muhabir/editör olarak çalıştı. Greenpeace Akdeniz’de İletişim Sorumlusu olarak 4 yıl...