Süryanilerin yoğun olarak yaşadığı Mardin Midyat'ta Süryanilerin ilk Kadın Merkezi açıldı.
Süryani Kadın Merkezi, dil ve din farkı nedeniyle diğer kadınlara kıyasla daha da içe kapatılan Süryani kadının toplumsal yapı içerisindeki konumunu güçlendirme ve görünürlüğünü arttırmayı hedefliyor.
Merkez, Güneydoğu (Turabdin) Süryani Kültür ve Dayanışma Derneği tarafından, Avrupa Birliği ve İnsan Hakları Programı'nın desteklediği proje kapsamında açıldı.
Ayrıca proje kapsamında Süryanice ve Türkçe olarak üç ayda bir yayımlanacak "Neshe" (Kadınlar) dergisi çıktı. Dergi Süryani gazetesi Sabro ile birlikte dağıtılıyor.
Merkezde toplumsal cinsiyet eğitimleri, hem kadın hem çocuklara yönelik Süryanice dil kursu, folklor, müzik, fotoğrafçılık kursu var. Bunun yanında kaybolmaya yüz tutmuş hasır örme ve bez baskı gibi Süryani el sanatları eğitimleri de yer alıyor.
Proje bittikten sonra da merkezin sürekliliği sağlanarak Süryani Kadın Derneği kurulması amaçlanıyor.
Süryani kadını iki kat fazla içe kapanık
Proje Asistanı Ninve Özgün, içe kapanık Süryani kadınlarının sorunlarını ortaya koymak ve onları sosyal hayata katmayı istediklerini belirtti.
"Bölge kadınlarının bir kesiminde görülen içe kapanıklık Süryani kadınlarında farklı dil, ırk ve din nedeniyle iki kat fazla yaşanıyor. Toplum içine çıkmakta çok zorlanıyorlar, bu yüzden iş bulamıyorlar. Bu da tamamen içe kapanmalarına neden oluyor. Merkezi açtığımızda ilgi beklediğimizden daha fazla oldu. Genelde çocuklarla geliyorlar merkeze.
Anadillerinde yazmayı öğrendiler
"Mesela hepimiz Süryaniciye konuşuyoruz ama dil kurslarında kadınlar anadillerinde yazmayı öğrendi. Bu çok sevindirici. Ayrıca Süryaniceye yıllar içinde başka dillerden kelimeler girmiş çok fazla. Anadillerinde yeni kelimeler öğreniyorlar. Bu da çok ilgilerini çekti.
"Bunun yanında buğday saplarından hasır örme ve baskı kültürel bir zenginliğimiz. Ancak uzun süredir kimse yapmıyor; şu anda bir iki Süryani kalmış bunları bilen. Şimdi kadınlar kurslarda bu el sanatlarını da hatırladı."
Komşusuyla bile konuşamayan bir halk
Proje Koordinatörü Tuma Çelik, Mezopotamya bölgesinde 7 bin yıldır yaşayan Süryanilerin büyük bir bölümünün göç etmek zorunda bırakıldığını hatırlattı.
"Süryaniler Lozan anlaşması kapsamına yer almalarına rağmen 'azınlık' statüsünde yer almaları engellendi. 100 yıllık süreçte yaşanan baskılardan dolayı hem dillerini hem de kültürlerini yaşatabilmekte zorluklar yaşadı.
"1915 travmasını yaşayan Süryaniler artık komşusuyla bile düşüncelerini paylaşmaktan korkar oldu. Böyle bir toplumun kadını da haliyle içe kapanık bir hale geldi. O yüzden Türkiye'deki Süryani kadınlarının hiçbir örgütlülüğü yok."
25 bin Süryani kaldı
Türkiye'de yaşayan Süryaniler 1915 soykırımı ve 1990'lı yıllarda PKK ile Türk silahlı kuvvetleri arasındaki çatışma nedeniyle yüzyıllardır yaşadıkları topraklarını terk etmek zorunda kaldı.
Şu anda Türkiye'de yaklaşık 25 bin Süryani yaşıyor; çoğu İstanbul'da. Yaklaşık 5 bin Süyani de Turabdin denen Mardin, Şırnak, Batman bölgesinde yaşıyor. Çoğu İsveç'te yaşayan yurtdışındaki Türkiye kökenlilerin sayısı ise 300 bini buluyor. (NV)
