Patates Masaya Yatırıldı

Bolu patatesi, yapılan açıklamalar sonrasında "virüslü patates" diye anılıyor. Bu "sıfat" da satışların düşmesine neden oluyor. Yılda 250 bin ton tohumluk ve yemeklik patates üreten Bolu'nun ,-şimdilik- zararı kiloda 50 bin lira...

Bolu'da herkes birbirine şu soruyu soruyor:

-Şimdi ne olacak?

İl Kurultayı Ankara'ya, Bakan'ı ziyarete giderek, patatesle ilgili beyanatın düzeltilmesini isteyecek. Gökalp'in açıklamasını düzeltmesi bir işe yarayacak mı?

İşte şu anda yaşanan "patates kaosu" hakkında, Bolu'da akla gelen ilk isim olarak bilinen Tohumluk Patates Uzmanı Halit Ulaş'la konuştuk.

Üreticiler örgütlensin

Halit Ulaş, asıl sorunun patates üreticisinin Bolu'da örgütlenememesi olduğunu söyleyerek sözlerine başlıyor. Patatese sahip çıkılmadığını vurgulayan Ulaş, "Bolu bu anlamda duyarsız kaldığı için, tohumculuğu Nevşehir'e ve Afyon'a kaptırdık. Üreticilerimizin patatesle ilgili örgütlenmesi gerekiyor. Tohumculuğun gereğini yaparak, en iyi tohumculuk bölgesi olmanın avantajını kullanmalıyız" diyor. İşte Ulaş'ın söylediklerinden satır başları...

Bir karar verilsin

* Bolu'da asıl hedef hâlâ belirlenmedi. Bolu üreticisi tohumculuk ya da yemeklik patates arasında seçim yapmalı. Bu ancak çiftçilerle bakanlığın iş birliği halinde olur. Bunun için örgütlü patates üreticisi lazım.

* 1985 yılında yine benzeri dedikodular çıkmış, tohumlarda hastalık olduğu söylenmiş, hatta Adana'dan başlayan ihracat atağı, Yunanistan'ın AET üyelerine "Türkiye'de nematod var demesiyle, sekteye uğramıştı.

Fakir tenceresinin kraliçesi

* Patates ayıklama bitkisi ve ürünüdür. Tarlada, depoda ve nakliyede ayıklanması gerekir. Patates 60 civarı hastalık ve zararlı barındırır, ama bunlardan hiç biri insan ve hayvanlarda olumsuz etki yapmaz.

* Bolu'da yıllarca tarlalarda işi bilen ekiplerle "seçme, eleme" yapıldı. İthal tohum serbestliği öncesinde, Türkiye tüm tohumluk patates ihtiyacını Bolu Yeniçağa'daki depolardan temin etti. Bu süre içinde, ne hastalık çıktı, ne de zararlı.

* İleri ülkelerin tükettiği tarımsal ürünler içinde üçüncü sırada olan patates, henüz Türk tüketicisi, gıdacıları ve ziraatçileri tarafından layık olduğu yere oturtulamamış, tanınmamıştır.Ama yeni gelişmeye başlayan patatesin gelecek günlerde ülke ekonomisindeki yeri çok büyük olacaktır. Zira, patates fukara tenceresinin kraliçesi, zenginin çerezidir!

Curcuna devam eder

* Tohumluğunu tamamen dış ülkelerden aldığımız, onbinlerce tonluk gemilerle gelen patatese, ödediğimiz döviz büyüktür. Patatesin sorun ve çözüm önerileri 20 yıldır pek çok basın organında yayınlandı. Ancak, hala çözüm önerileri dikkate alınmadı. Bu da patates curcunasının daha uzun yıllar devam edeceğini gösteriyor.

Bakan eksik bilgilendirilmiş

* Patateste hastalık standartları konusunda bilgisiz olan kişiler Bakan Gökalp'e eksik bilgi vermiş. 1998-1999'da, ülkemize birçok ülkeden 20 bin ton civarında ithal tohumluk patates geldi.

*Bu tohumluklarda ve dünyanın birçok yerinde patateslerde virüs, fungus, bakteri, nematod gibi çok sayıda hastalık vardır. Bu da normaldir. Ancak bu hastalıklar, belli standartlara bağlanmıştır. Örneğin tarlada 100 bitkide herhangibir hastalık yüzde 3 oranında ise bu kabul edilebilir bir değer olur. Eğer hastalık yüzde 4 olursa o zaman 'tohumluk olamaz' denir. Bu tarla ve ürün imha edilecek demek değildir.

* Bakan'a bilgi, maalesef hastalıklardan ve oranlarından ve gıdayla ilişkisinden haberi olmayanlar tarafından iletilmiştir. Patates dünyanın en çok sorunlu bitkilerindendir. Bu sorunlarla artık Türkiye'nin de teknik alanda uğraması gerekiyor. Bunu da sadece Tarım Bakanlığı yapabilir.

Üretici ne yapacak?

* Bolu, Türkiye'de tohumluk patates konusunda geçmişte liderdir, gelecekte de avantajlıdır. Bu curcuna ve kargaşadan yalnız Bolu değil, Türkiye avantajla çıkmalıdır.

* Önce patatesi tıp dünyası, gıdacılar, ziraatçılar kanalıyla tüketiciler sevmelidir.

* Bol üretim için iyi tohumluk gerekmektedir. İyi tohumluk da, dünyada ve Türkiye'de ilgili bakanlıkların koymuş olduğu kurallarla üretilir. Bolu çiftçimiz de önce tohumculuğun gereklerini uygulamalı.

Bu kurallar;

1- Uygun birleştirilmiş tarlalarda iyi toprak hazırlığı.

2- Bu tarlalara en az 4 yılda bir patates dikilmeli.

3- İthale bağlı olduğumuza göre en iyi tohumluklar, komşu tarlalarda birlikte dikilmeli.

4- Dikim sonrası sertifika belgesi için tarlada ve depoda bakanlıkla işbirliği yapılmalı.

5- Hastalıklar ve zararlılar takniğe uygun kontrol edilmeli.

6- Seçme-eleme gerektiren hastalıklar, en aza indirilmeli.

7- Ürün uygun koşullarda depolanmalı. (ÇM/NA)