İranlı General Kasım Süleymani Kimdir?

Fotoğraf: Anadolu Ajansı

İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani, Afganistan'dan Irak'a, Suriye'den Lübnan'a İran'ın bölgedeki politikalarını belirleyen en önemli isimlerden biriydi.

TIKLAYIN - Süleymani'nin Öldürülmesine İran'dan Misilleme Sözü

TIKLAYIN - Trump'tan ABD Bayraklı Tweet

1956’da İran’ın güneydoğusundaki, Afganistan sınırına yakın Rabord köyünde doğan Süleymani, 19 yaşındayken, İran’ın dini lideri Hamaney’in öğrencilerinden birinin verdiği sohbetlere katılmaya başladı. 

Askeri hayatına 1979 İran Devrimi sonrasında başlayan Kasım Süleymani, 1998 senesinde Ahmed Vahidi'den sonra, İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı olarak görevlendirildi. Süleymani, o tarihten bu yana da doğrudan Hamaney'e bağlıydı. Kudüs Gücü, tüm bölgede istihbarat faaliyeti yürüten, özel operasyonlar yapan bir silahlı birlikti. Aynı yıl başlayan öğrenci eylemlerinin bastırılmasında ve İran'ın dış operasyonlarında aktif rol üstlendi. Süleymani, Suriye, Irak ve Yemen'e dönük operasyonların kilit ismiydi.

1991'deki Körfez Savaşı'nda silahlı Şii gruplar ile ilişkiler geliştiren Süleymani, bu grupların ayaklanmalarını organize etti. Süleymani Irak'ta sadece Şiilerle değil Sünni liderlerle de iyi ilişkiler geliştirdi. Eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani başta olmak üzere bir dizi siyasetçiyle yakın ilişkileri bulunan Süleymani, Şii lider Mukteda el Sadr'ın diğer siyasi gruplarla uzlaşmasına da yardımcı oldu.

ABD'nin 2000'den bu yana sıkı gözetimde tuttuğu Süleymani ve Devrim Muhafızları Trump döneminde "terör destekçisi" oldukları gerekçesiyle yaptırım listesine alındı. Süleymani, Suriye'de 2011'den bu yana yaşanan iç savaşta IŞİD'e karşı Devlet Başkanı Esad'a destek veren İran güçlerinin komutanlığını yaptı.

Kasım Süleymani, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2007'de getirilen uluslararası seyahat yasağına rağmen Suriye ve Irak başta olmak üzere birçok noktada İran'ın askeri operasyonlarını yönetti. Esad yönetimine karşı başlayan iç savaşta, Esad'ın yanında savaşmak üzere Afganistan'dan, Irak'tan ve Lübnan'dan Şii milis güçlerini Suriye'ye gönderdi. İç savaş boyunca birkaç kez Suriye'nin farklı bölgelerinde cephede görüldü.

İran devlet televizyonuna verdiği bir röportajda, 2006'da başlayan Hizbullah öncülüğündeki Lübnan-İsrail savaşı sırasında cepheye giderek Hizbullah savaşçılarına liderlik ettiğini söyledi.

Süleymani, Trump'ın Temmuz 2018'de İran'a yönelik savaş tehditlerine ilişkin yaptığı bir konuşmada, "Bizi dünyada 'benzeri görülmemiş' bir eylemle tehdit ediyorsunuz. Savaşı başlatabilirsiniz ancak onu bitirecek olan biziz" demişti.

2014'te IŞİD'in Musul'u ele geçirmesinin ardından Iraklı Şii lider Al Sistani, IŞİD'e karşı savaşma çağrısı yaptığında, Kasım Süleymani IŞİD'e karşı savaşmak üzere kaydolan gençleri Haşd-i Şabi bünyesinde toplayarak 50 binin üzerinde savaşçı kazandı. Hizbullah Tugayları ve Bedir Grubu'nu da Haşd-i Şabi'nin parçası haline getirdi. IŞİD'e yönelik savaş sırasında Kasım Süleymani defalarca Irak'ta cephede görüntülendi.

ABD, Süleymani'yi ABD'nin Irak Büyükelçiliği'ne saldırıdan sorumlu tutuyordu. ABD'nin Haşdi Şabi üslerine saldırının ardından hafta başında ABD'nin Bağdat Büyükelçiliğini basan gruplar duvarlara "Kasım Süleymani liderimizdir" şeklinde yazılar yazmıştı. 

Hizbullah Tugayları ve Bedir Grubu’nu da Haşd-i Şabi’nin parçası haline getirdi. IŞİD’e yönelik savaş sırasında Kasım Süleymani defalarca Irak’ta cephede görüntülendi. Bedir Grubu’nun ve Haşd-i Şabi’nin komutanı Hadi el Amiri, Mart 2015’te Kasım Süleymani’yle ilişkisi sorulduğunda “Ne zaman ihtiyaç duyarsak ona danışıyoruz, bize yardım ediyor” yanıtını vermişti. 

Ebu Mehdi el-Mühendis kimdir?

Fotoğraf: (Murtaja Lateef / EPA-EFE)

ABD’nin saldısında hayatını kaybeden Irak'ta İran tarafından desteklenen Şii milis gücü Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis lakaplı Cemal Cafer İbrahim'di. Irak'ın en güneyindeki Basra kentinde dünyaya gelen ve Bağdat Teknoloji Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü mezunuydu. Mühendis, Irak'taki milis liderler arasında İran ve özellikle Süleymani'ye en yakın isim olarak biliniyordu.

Mühendis, genç yaşlarda Şii İslami Dava Partisi'ne üye oldu ve Saddam Hüseyin döneminde yaptığı muhalefetten dolayı Irak'ı terk etti. İran'da Iraklı Şii Bedir Tugayları örgütünde komutanlık da yapan Mühendis, 2003 Irak işgaliyle ülkeye geri dönerek, siyasete bir süre milletvekili olarak devam etti. Mühendis daha sonra 2014 yılında İŞİD’e  karşı kurulan Haşdi Şabi Başkan Yardımcılığını görevini üstlendi. (EMK/DB)

(Haberde Anadolu Ajansı, BBC Türkçe'den faydalandık)