20 yıldır sivil toplum örgütlerinde aktif olarak çalışıyor. Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesinin kurucularından, yönetim kurulu üyelerinden. İnsan Hakları Derneği’nin İnsan Hakları Akademisi'nde ve diğer hak temelli sivil toplum örgütlerinde faaliyet gösteriyor. Halen Helsinki Yurttaşlar Derneği’nde çalışıyor.

T24 Yazarı Nurcan Baysal Hakkari Çukurca’da öldürülen ve cesedi parçalanarak ailesine teslim edilmeyen bir PKK’linin, babasının ağızından aktardığı tüyler ürpertici hikayeyi okumadıysanız mutlaka okuyun. Zulmün Türkiye Cumhuriyetinde ulaştığı boyutu bir kere daha gözler önüne seren yazıya Nurcan Baysal “Ben bu yazıyı yazacağım, muhtemelen siz okuduğunuzda inanmayacaksınız” diye bir başlık atmış.
Aslına bakacak olursanız sorun yazıya inanıp inanmamak değil, asıl sorun yazıda aktarılanların hazmedilmesi. Zira Nurcan Baysal’ın anlattıkları daha önce de yaşandı. Öldürülüp bedenleri parçalanan, panzerlerin arkasına takılıp gezdirilen, asit kuyularına atılan ya da zorla kaybedilip bir çukura atılan insanların hikayelerini daha önce de gördük, duyduk.
Ancak, bu zulüm politikalarını icat edip uygulayanların, “terörle mücadelede askerlere dokunulmazlık zırhı sağlayan” AKP hükümetinin ve hükümetin sağladığı dokunulmazlık zırhının ardına sığınan askerlerin, bilmediği şey o nefret ettikleri insan haklarının da, insan hakları için verilen mücadelenin de ortaya çıkışı tam da bu nedenledir.
Kimilerince tarihteki ilk insan hakları savunucusu olarak dillendirilen Antigone, bu unvanı kardeşinin cesedini kendisine teslim etmeyen ve gömülmesine izin vermeyen Kral Kreaon’a karşı verdiği mücadele nedeniyle almıştır.
Antigone onurlu duruşunu Tanrı Zeus’un koyduğu yasaların, Kral Kreon’un koyduğu yasalardan üstün olduğunu söyleyerek temellendirir. Keyfi olarak çıkarılan yasaların evrensel yasa karşısında bir hükmü yoktur. Yasa uygulayıcı keyfi davranamaz, evrensel yasaya uygun hareket etmelidir.
Benzer şekilde Atinalılarla Spartalılar arasındaki Peloponez (Peloponnesos) Savaşlarını anlatırken Thukydides, savaşın başında ölüleri geri verilmeyen Atinalıların ölülerini almak ve gömmek için uzun uğraşlar verdilerini belirtir. Nitekim, savaşın ilerleyen safhalarında ölülerin gömülmek üzere geri verilmesi için müzakereler ve anlaşmalar yapılır.
Yukarıda anlatılanlar bazılarına “yerli ve milli” gelmeyebilir. En nihayetinde onlar bu işleri “Elin Gavurundan öğrenecek” değildirler. Bu nedenle ilahiyatçıların sedirine uzanıp bir örnek de İslam dünyasından verelim. İslam Peygamberi Muhammed’in amcası Hz. Hamza Uhud Savaşında bir suikastçı tarafından öldürülür. Suikastçı aslında bir köledir ve bu cinayet karşılığı özgürlüğünü alacaktır.
Uhud savaşı sırasında suikastçı Hamza’yı öldürmekle kalmaz, vücudunu da parçalar. İslam tarihçilerinin ve ilahiyatçılarının belirttiğine göre, bu vahşeti duyan ve amcasını çok seven İslam Peygamberi Muhammed’in amcasına yapılanların aynısını misliyle yapmaktan bahseder. Ancak, o anda Muhammed’e sabretmesinin daha hayırlı olacağını söyleyen Nahl Süresindeki 126 ve 127. Ayetler vahyedilir. Bunun üzerine İslam Peygamberinin amcasına yapılanların aynısını misliyle yapmaktan vazgeçmiş ve Hamza’yı öldürüp cesedini parçalayan suikastçıyı de affetmiştir. Kısacası ölülere zarar verip parçalamak ilahi temelde uygun görülmemiştir. Diyanet işleri başkanlığının İslam Ansiklopedisine göre ise, ölünün uygun şekilde gömülmesi esastır. Bu konuda çok sayıda ayet ve hadis bulunmaktadır.
Ölülere eziyet etme veya yakınlarının ölü bedenlerinin gömülmek için geri verilmemesinin zalimane bir eylem olduğuna dair günümüzde, insan hakları çerçevesinde çok sayıda yazılı hukuk metninin de bulunduğunu belirtmek gerekir. Örneğin zorla kaybedilme vakalarında, insanlar yakınları hakkında uzun süre haber alamadıkları içi acı ve ıstırap yaşamaktadırlar. Konuyla ilgili olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi “uzun süreli ve sürekli olarak maruz kaldığı belirsizlik, şüphe ve endişenin başvuranda ciddi zihinsel sıkıntı ve acıya sebep olduğu kanaatindedir. Başvuranın oğlunun kaybolması suçunun yetkililere yüklenebileceğine dair vardığı sonuçla ilgili olarak, Komisyon başvuranın 3. Madde kapsamında insanlık dışı ve küçük düşürücü muameleye maruz kaldığını tespit etmiştir.” (Kurt v. Türkiye, No: 15/1997/799/1002, para.131). Benzer bir karar Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi tarafından 21 Temmuz 1983 tarihli “Quinteros v. Uruguay” davasında da verilmiştir. Sonuç olarak, ölülerin parçalanması, yakınlarına gömülmek üzere teslim edilmemesi ya da hakkında bilgi sunulmaması öncelikle mağdurun yakınlarına ve tabii ki tüm topluma bir mesaj verilmektedir. Acı çektirmek ve yıldırmak için verilen bir mesaj. Bu nedenle ölü bedenlerin parçalanması, gömülmemesine izin verilmemesi aynı şeyin bizlerinde başına gelebileceği ve sıranın bizde olduğu mesajını bize iletmek için kullanılan bir zulüm politikasının parçasıdır.
Gelinen noktada bugün tarih insan hakları için mücadele edenleri saygıyla anarken, zulmedenlerin lanetle anıldığı sayfalarla doludur. Türkiye’de de zulmedenlerin akıbeti başka türlü olmayacaktır. Ancak unutmasınlar ki, bizler onların davalarını öte dünyaya havale etmeyeceğiz. Adalet eninde sonunda yakanıza yapışacak ve bizler de bunun için elimizden geleni ardımıza koymayacağız. Sizler hiç merak etmeyin. İnsan hakları gününüz kutlu olsun! (HA/HK)
İlgili Haberler
-
NESRİN KARADAĞ YAZDI İnsanlık Onuru Neyi Gerektirir? Bir Örnek Olarak Antigone 04 Şubat 2017Anouilh’in kurduğu yapı, içinde dramatiği de barındıran bir epik oyun. Yazar oyununun girişinde ...
-
ÜNER EYÜBOĞLU YAZDI Yaşam, Toprak, Cizre ve Antigone 19 Eylül 2015Ölünün gömülmesi, “toprağa verilmesi”, ahlaki ve geleneksel bir görevdir. En zorlu ölüm kalım ...
Yazarın Önceki Yazıları
-
İnsani Çöküş Üstüne: İHH Örneği 16 Nisan 2018İHH'den yapılan “Bugün atılan füzeler içimizi serinletmedi” şeklinde yapılan bir açıklamanın “insani yardımla” ...
-
Diktatörün Ölümü ve Cezasızlık 04 Nisan 2018Guatemala’nın eski diktatörü General Efraín Ríos Montt 91 yaşında öldü. Soykırım ve insanlığa ...
-
Otoritaryenliğe Karşı 20. Yüzyıldan 20 Ders 12 Ağustos 2017Yale Universitesi Tarih Profesörü Timotyh Snyder, zorba rejimler altında yaşayanlar için bir dizi ...
-
Taner Kılıç'ın Gözaltına Alınması, Mağduriyet Söyleminin Sonu ve AKP 07 Haziran 2017Aradan geçen 18 yılın ardından Taner Kılıç 6 Haziran'da yine gözaltına alındı. Ancak ...
-
AİHM'e Doğrudan Başvuru ve Anayasa Değişikliği 02 Mart 2017AKP hükümeti Anayasa değişikliği için sadece içerde değil, dışarda da çaba sarf ediyor. ...
Bugün En Çok Okunanlar
-
17 Yaşında Nobel Aldı, Pakistan’ın Başbakanı Olmak İstiyor 10 Aralık 2014
-
Yüz Kadın, Yüz Replik, Yüz İtiraz 02 Nisan 2018
-
10 Üniversite Bölünüyor, 5 Yeni Üniversite Kuruluyor 20 Nisan 2018