OHAL DÜZENLEMELER VE UYGULAMALAR - 6 / F. SALMAN - A. ERGÜN

KHK’lara Karşı Hukuk Yolu

OHAL döneminde çıkartılan Kanun Hükmünde Kararnamelerin iptali için CHP, Anayasa Mankemesi'ne başvurdu. Başvuru reddedildi. Danıştay da başvuruları geri çevirdi. İdare Mahkemeleri ise idari davaya konu değil kararı veriyor.

Feray Salman

Aysel Ergün

Feray Salman

Aysel Ergün

Anayasa Mahkemesine başvuru

Cumhuriyet Halk Partisi milletvekilleri, KHKların iptali ile ilgili olarak Anayasa Mahkemesine başvurdu. Ancak Anayasa Mahkemesi, bu başvuruları aşağıdaki gerekçeyle reddetti:

“Anayasa’nın 121. maddesi uyarınca çıkarılan dava konusu KHK hükümlerinin, Anayasa’nın 148. maddesinin birinci fıkrasının üçüncü cümlesinde yer alan ‘… olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz’ hükmü karşısında, esasa geçilerek yargısal denetiminin yapılmasının mümkün olmadığı ve iptal taleplerinin yetkisizlik nedeniyle reddedilmesi gerektiği..”

Anayasa Mahkemesine Norm denetimi için götürülen KHK

İptali istenen Maddeler

Anayasa Mahkemesi kararı (tarih/sayı/resmi gazete)

668 sayılı KHK

A- 1. maddesinde yer alan
"...ve bazı kurum ve kuruluşlara dair..."
ibaresinin,

B- 4. maddesinin (1), (2),
(3), (4) ve (7)
numaralı fıkralarının,

C- 5., 6.,7., 10., 11., 12.,
13., 14., 15., 16.,17.,
18., 19., 20., 21., 22.,
23., 24., 25., 26., 27.,
28., 29., 30., 31., 32.,
33., 34., 35., 36. ve
38. Maddelerinin iptali

Esas Sayısı	:	2016/166
Karar Sayısı	:	2016/159
Karar Tarihi	:	12.10.2016
R.G. Tarih – Sayısı	:	4.11.2016 - 29878

669 Sayılı KHK

A- 1. maddesinde
yer alan
"...ve Milli Savunma
Üniversitesinin
kurulmasına ilişkin
usul ve esasların
düzenlenmesi ..."
ibaresinin,

B-
5., 6., 7., 8., 9.,
10., 12., 13.,
14., 15., 16.,
17., 18., 21.,
22., 23., 24.,
25., 26., 27.,
28., 29., 30.,
31., 32., 33.,
34., 35., 36.,
37., 38., 39.,
40., 41., 42.,
43., 44., 45.,
46., 47., 48.,
49., 50., 51.,
52., 53., 54.,
55., 56., 57.,
58., 59., 60.,
61., 62., 63.,
64., 65., 66.,
67., 68., 69.,
70., 71., 72.,
73., 74., 75.,
76., 77., 78.,
79., 80., 81.,
82., 83., 84.,
85., 86., 87.,
88., 89., 90.,
91., 92., 93.,
94., 95., 96.,
97., 98., 99.,
100., 101.,
102., 103.,
104., 106.,
107., 108.,
109., 110.,
111., 112.
ve 113.
maddelerinin,

C- 20. maddesiyle
26.10.1963 tarihli
ve 357 sayılı Askeri
Hakimler Kanunu'na
eklenen geçici
13. Maddenin

Ç- 105. maddesinin;
1- (1) numaralı
fıkrasının, 2- (2)
numaralı fıkrasının
son cümle,

Esas Sayısı ;	:	2016/167;
Karar Sayısı	:	2016/160
Karar Tarihi	:	12.10.2016
R.G. Tarih – Sayısı	:	4.11.2016 – 29878

670 sayılı KHK

10. maddesinin
(7), (9) ve (10)
numaralı fıkraları

Esas Sayısı: 2016/171;
Karar Sayısı: 2016/164;
Karar Tarihi: 2.11.2016
R.G.Tarih-Sayı:
8.11.2016-29882

671 sayılı KHK

A- 2., 5., 7., 8.,
9., 10., 11.,
15., 16., 20.,
21., 22., 23.,
24., 25., 28.,
29. ve 30.
maddeleri,

B- 26. maddesiyle
4.6.1937 tarihli
ve 3201 sayılı
Emniyet Teşkilât
Kanunu'nun ek 24.
maddesine ikinci
fıkrasından sonra
gelmek üzere
eklenen fıkrada
yer alan
"...aranmaksızın"
ve "...ve mülakat...
" ibareleri

Esas Sayısı: 2016/172
Karar Sayısı: 2016/165
Karar Tarihi:2.11.2016
R.G.Tarih-Sayı:
8.11.2016-29882

Danıştay Kararı

Danıştay Beşinci Dairesi, ihraç edilenlerin yaptığı başvuruları geri çevirerek bu tür uyuşmazlıkların idare mahkemelerinin görev alanına girdiğine hükmetti.

Danıştay’ın web sitesinde yer alan karar özetlerine aşağıda yer veriliyor.

Davacı hakkındaki , Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Kurulu’nun 24.08.2016 tarih ve 2016/426 sayılı kararının disiplin suçu işlenmesi karşılığında uygulanan ve yargı denetimine tabi bir disiplin cezası olan meslekten çıkarma cezası niteliğinde olmadığı dikkate alındığında, 6087 sayılı Kanunun 33. Maddesi’nde yer alan hüküm uyarınca, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülebilecek bir uyuşmazlık bulunmadığından, çözümünde idari yargıda genel görevli yargı yeri olan idare mahkemelerinin görevli olduğuna ilişkin Danıştay Beşinci Dairesinin 04.10.2016 günlü, E:2016/8196, K:2016/4066 sayılı kararı. Tarih: 03 Kasım 2016

Davacının 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılmasından kaynaklanan uyuşmazlığın, 2575 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde sayılan uyuşmazlıklardan olmadığı anlaşıldığından görüm ve çözümünün 2576 sayılı Yasa’nın 5. maddesi gereğince idari yargıda genel görevli yargı yeri olan idare mahkemesine ait olduğuna ilişkin Danıştay Beşinci Dairesinin 04.10.2016 günlü, E:2016/8136, K:2016/4076 sayılı kararı. Tarih: 03 Kasım 2016

Davacının, 669 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılmasından kaynaklanan uyuşmazlığın, 2575 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde sayılan uyuşmazlıklardan olmadığı anlaşıldığından görüm ve çözümünün 2576 sayılı Yasa’nın 5. maddesi gereğince idari yargıda genel görevli yargı yeri olan idare mahkemesine ait olduğuna ilişkin, Danıştay Beşinci Dairesinin 04.10.2016 günlü, E:2016/7983, K:2016/4079 sayılı kararı. Tarih: 03 Kasım 2016

İdare Mahkemesine başvurular

“KHK’nın yürürlüğe girdiği tarihi itibarıyla ekli listelerde isimleri bulunan kişilerin kamu görevinden başka bir işleme gerek kalmaksızın çıkarılacağı hükmüne yer verilmiş olup, bu KHK uyarınca da davacının görevine son verilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır. İptal davalarında güdülen amaç, idari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetlenmesi olduğundan, dava konusu edilen işlemin idari davaya konu olabilecek nitelik arz etmesi zorunludur. Oysa davaya konu edilen bir “Yasama Tasarrufu” olup Kanun hükmündedir. Dolayısıyla ortada başkaca bir işlem bulunmadığı için ve dava konusu KHK’nın da vasfı bulunmadığından idari davaya konu edilemeyeceği tartışmasızdır”. (İstanbul 9. İdare Mahkemesi (Esas No: 2016/2199; Karar No: 2016/1981 – 06.12.2016))

İdare Mahkemeleri, ihraçlarla ilgili yapılan itiraz başvurularını, KHK’ların bir yasama tasarrufu olduğu gerekçesiyle idari davaya konu edilemeyeceğine ilişkin kararlar verdi.

Elde edilebilen 52 İdare Mahkemesi kararında da yukarıda alıntılanan karar tekrarlanıyor.

İdare Mahkemesi	Karar tarihi	İdare Mahkemesi	Karar tarihi
Adana 1. İdare Mahkemesi	8.12.2016	Kayseri 2. İdare Mahkemesi	1.12.2016
Adana 1. İdare Mahkemesi	8.12.2016	Kocaeli 1. İdare Mahkemesi	8.11.2016
Adana 2. İdare Mahkemesi	6.12.2016	Kocaeli 1. İdare Mahkemesi	14.11.2016
Adana 2. İdare Mahkemesi	6.12.2016	Kocaeli 1. İdare Mahkemesi	14.11.2016
Ankara 13. İdare Mahkemesi	7.12.2016	Kocaeli 1. İdare Mahkemesi	14.11.2016
Ankara 15. İdare Mahkemesi	22.11.2016	Kocaeli 2. İdare Mahkemesi	3.11.2016
Ankara 4. İdare Mahkemesi	17.10.2016	Kocaeli 2. İdare Mahkemesi	8.11.2016
Ankara 4. İdare Mahkemesi	22.11.2016	Konya 1. İdare Mahkemesi
Ankara 5. İdare Mahkemesi	2.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	30.11.2016
Ankara 8. İdare Mahkemesi	11.11.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Antalya 2. İdare Mahkemesi	18.11.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Batman İdare Mahkemesi	14.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Batman İdare Mahkemesi	14.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Batman İdare Mahkemesi	14.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Batman İdare Mahkemesi	14.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Batman İdare Mahkemesi	14.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Batman İdare Mahkemesi	14.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Diyarbakır 1. İdare Mahkemesi	30.11.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Diyarbakır 1. İdare Mahkemesi	12.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi	14.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	9.12.2016
Elazığ 1. İdare Mahkemesi	2.12.2016	Malatya İdare Mahkemesi	15.12.2016
Erzurum 2. İdare Mahkemesi	12.12.2016	Mersin 1. İdare Mahkemesi	7.12.2016
İstanbul 12. İdare Mahkemesi	21.10.2016	Muğla 1. İdare Mahkemesi	9.12.2016
İstanbul 9.İdare Mahkemesi	6.12.2016	Muğla 2. İdare Mahkemesi	17.11.2016
İzmir 6. İdare Mahkemesi	28.12.2016 (tebliğ tarihi)	Trabzon İdare Mahkemesi	8.09.2016
Kayseri 1. İdare Mahkemesi		Van 2. İdare Mahkemesi	30.11.2016