29 Ağustos 2012 tarihinde imzalanan 'Çatışmanın sona erdirilmesi, istikrarlı ve kalıcı bir barışın inşası anlaşması' Kolombiya barış sürecinin bel kemiğini oluşturuyor. Ana maddelerini kalıcı barışın sağlanması için gereken adımları özetleyen bu metinden yola çıkarak 23 Haziran'da imzalanan ateşkes ve silah bırakma anlaşması ile birlikte bu uzun soluklu sürecin en önemli adımı atıldı.
'Çatışmanın sona erdirilmesi, istikrarlı ve kalıcı bir barışın inşası' anlaşmasının Türkçe metinini yayınlıyoruz*.
Çatışmanın sona erdirilmesi, istikrarlı ve kalıcı bir barışın inşası için genel bir anlaşma
Bu anlaşma istikrarlı ve kalıcı barışın oluşturulmasında gerekli bir koşul olarak tarafların ortak kararıyla çatışmanın sona erdirilmesine karar veriyor ve halkın barış isteği ile birlikte onaylıyor:
Barışın inşası hiçbir ayrım olmaksızın toplumun tümümün katılımını gerektiren bir ortak noktadır; ülkenin ulusal sınırları içerisindeki tüm topraklarda insan haklarına saygının teşvik edilmesi, sosyal adalet ve çevre ile uyum içinde ekonomik kalkınma, barış ve gelişimin bir garantisidir.
Büyük çoğunluğun dâhil olduğu eşitlik, refah ve sosyal gelişim, bir ülke olarak büyümeye olanak sağlar. Barışın olduğu bir Kolombiya, bölgesel ve küresel barış ve gelişimde etkin ve egemen bir rol oynayacaktır.
Barışın sağlanmasında sağlam temeller elde etmek için demokrasiyi bir koşul olarak vurgulamak oldukça önemlidir.
Anlaşmaya varmak için Ulusal Hükümetin ve FARC-EP’nin tam mutabık olmaları ve tüm Kolombiya toplumunun yanı sıra bölgesel entegrasyon yapılarının ve uluslararası camianın da bu sürece davet edilmesi gerekmektedir.
Mutabık olunan konular:
I. Burada belirlenen gündem noktalarına dair doğrudan ve kesintisiz konuşmaları başlatmak için, çatışmayı sona erdirilecek, istikrarlı ve kalıcı bir barışa katkı sağlayacak nihai bir anlaşmaya ulaşılmasını hedeflemek.
II. Oslo, Norveç'te (resmi kamuoyu açıklamasından bir ay sonra) ve asıl merkezinin Havana, Küba olacağı halka açık bir görüşme masası oluşturmak. Bu masa başka bir ülkede kurulabilir.
III. Sürecin etkinliğini garanti etmek ve gündemdeki noktalarına dair çalışmalarını hızla ve en kısa sürede sonuçlandırmak, toplumun anlaşmayla ilgili beklentilerini yerine getirmek. Her durum, sürecin periyodik olarak değerlendirilmesine tabi olacaktır.
IV. Küba ve Norveç hükümetlerinin garantörlüğünde ve Venezuela ve Şili hükümetlerinin refakatinde görüşmeleri geliştirmek. Sürecin gereklerine uygun olarak, başka ülkeler de davet edebilir.
V. Aşağıdaki maddeler:
1. Bütünleşmiş tarımsal kalkınma politikası
Bölgelerinin entegre olması, ülkenin eşit sosyal ve ekonomik kalkınmasını hızlandırmak için bütünleşmiş bir tarımsal kalkınma kritik konumdadır.
1. Erişim ve toprağın kullanımı. Ekilmemiş topraklar. Mülkiyetin resmileştirilmesi. Tarımsal sınırların ve rezerv alanlarının korunması.
2. Bölgesel odaklı kalkınma programları.
3. Altyapı ve arazi ıslahı.
4. Sosyal gelişim: sağlık, eğitim, barınma, yoksulluğun ortadan kaldırılması.
5. Tarımsal üretim ile dayanışma ekonomisi için teşvik. Teknik destek. Sübvansiyonlar. Kredi. Gelir üretimi. Pazarlama. İşgücünün resmileştirilmesi.
6. Gıda güvenlik sistemi.
2. Siyasi katılım
1. Nihai anlaşmanın imzalanmasından sonra siyasi muhalefet, özellikle ortaya çıkan yeni hareketler için yaşama geçecek haklar ve güvenceler. Medyaya erişim.
2. Farklı düzeylerde ve çeşitli konular üzerine doğrudan katılımı içeren vatandaş katılımının demokratik mekanizmaları.
3. En hassas/korunmasız nüfusun da dâhil olduğu, koşulların eşitliği ve güvenlik garantilerini içeren tüm sektörlerin ulusal, bölgesel ve yerel politikalarda daha fazla katılımının teşvik edilmesinde ektili önemlerin alınması.
3. Çatışmanın Sonu
1. Entegre ve eşzamanlı süreç aşağıdaki maddelere işaret eder:
2. Silahlı çatışmanın ve düşmanlıkların iki taraflı ve kesin olarak durdurulması.
3. Silahların bırakılması. Kendi ilgi alanlarına göre FARC-EP’nin sivil hayata – ekonomik, sosyal ve siyasi-yeniden entegre edilmesi.
4. Ulusal Hükümet, FARC-EP mensubu ya da işbirliği yapmış olmakla suçlanan ve hüküm giyen bireylerin durumlarının tekrar gözden geçirilmesini koordine edecektir.
5. Ulusal Hükümet, paralel olarak suç örgütleri ve onları destekleyen ağlarla, yolsuzluk ve dokunulmazlık da dâhil öncelikli olarak cinayet, katliam, insan hakları, toplumsal hareketler ve siyasi hareketler savunucularına zarar veren örgütleri sona erdirme mücadelesini yoğunlaştıracaktır.
6. Ulusal Hükümet, barışın inşasında yaşanabilecek zorlukların üstesinde gelmede gerekli reformların ve kurumsal düzenlemeleri yeniden gözden geçirecek ve oluşturacaktır.
7. Güvenlik Güvenceleri.
8. Bu anlaşmanın 5. Bölümü (Kurbanlar) hükümleri doğrultusunda milisçilik/paramilitarizm konularını da açıklığa kavuşturulacaktır.
Nihai Anlaşma'nın imzalanması bu süreci başlatır ve tarafların üzerinde anlaşılmış uygun bir zaman içerisinde süreci geliştirilmesi gerekir.
4. Yasadışı Uyuşturucu Sorununa Çözüm
1.Yasadışı ekin ikame programı. Yasadışı bitkilerin ekiminden etkilenmiş olanlar için çevresel kurtarım ve ikame programlarının toplulukların da katkısıyla tasarlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi çerçevesinde oluşturulacak bütünleşmiş gelişim planları.
2. Halk Sağlığı ve Tüketim Önleme Programları.
3. Üretim, tüketim ve halk sağlığı olgusu çözümü.
5. Kurbanlar
Kurbanların mağduriyetini telafi etmek, Ulusal Hükümet ile FARC-EP arasındaki Anlaşma’nın merkezinde yer almaktadır.
Bu bağlamda aşağıda belirtilen maddeler ele alınacaktır:
1. İnsan Hakları (kurbanlar).
2. Hakikat.
6. Uygulama, Doğrulama ve İmza
Nihai Anlaşma'nın imzalanması üzerinde anlaşılan tüm noktaların uygulanmasıyla başlar
1. Uygulama ve Doğrulama Mekanizmaları.
a. Uygulama sistemi, bölgelere özel önem atfetme.
b. İzleme ve Doğrulama Komisyonları.
c. Farklılıkların Çözümü Mekanizmaları.
Bu mekanizmaların yürütme gücü ve kapasitesi olacaktır ve toplumun belirli kesime ait temsilcileri tarafından takip edilecektir.
d. Uluslararası Refakat.
e. Program.
f. Bütçe.
g. Yayma ve İletişim Aracı.
h. Anlaşmaların İmzalanma Mekanizması.
Aşağıda belirtilen işleyiş esaslarına göre:
1. Masa görüşmeleri oturumlarında delegasyon başına 10 kişi katılacak ve bunlardan 5'i kendi görüşünü iletecek olan tam yetkili kişiler olacaktır. Her delegasyon en fazla 30 temsilciden oluşacaktır.
2. Sürecin gelişiminde mütenazır katkıların sona ermesinden sonra, ilgili gündemin konuları hakkında uzmanlarla istişareler gerçekleştirilecektir.
3. Sürecin şeffaflığını garanti etmek için Masa Kurulu, periyodik raporlar hazırlayacaktır.
4. Masa kurulunun ilerlemeleri hakkında farkındalığı arttırmak için bir mekanizma kuracaktır. Masa'daki görüşülenler kamuoyuna yansıtılmayacaktır.
5. Etkili bir yayılım stratejisi uygulanacaktır.
6. Mümkün olan en açık katılımı garanti etmek için fiziksel veya elektronik yollarla gündemdeki konularla ilgili vatandaşların ve kuruluşların önerilerinin/tekliflerinin alındığı bir mekanizma oluşturulacaktır.
Karşılıklı anlaşma ve önceden kararlaştırılmış zamanla Masa kurulu üzerine konuşulan konular hakkında doğrudan istişareler yapılıp ve ya katılım mekanlarının düzenlenmesi için üçüncü bir kuruluşu görevlendirebilir.
7. Ulusal Hükümet, Masa'nın etkili ve şeffaf bir şekilde işleyişi için gerekli kaynakları taahhüt eder.
8. Masa, süreci ilerletmek için gerekli olan teknolojiye sahip olacaktır.
9. Görüşmeler bütünleşmiş tarımsal gelişim politikası konusuyla başlayacak ve Masa'nın uygun bulduğu konu sırasına göre devam edecektir.
10. Görüşmeler, "Her şey üzerinde anlaşmaya varılmadan hiçbir anlaşmaya varılmamıştır" kuralına göre yapılacaktır.
* İngilizce metne bu linkten erişebilirsiniz.
Çeviri: Begüm Zorlu
