Galatasaray Üniversitesi uluslararası İlişkiler bölümünden Ortadoğu çalışmalarıyla bilinen Doç. Dr. Ali Faik Demir’le Türkiye’nin Rusya’ya ait savaş uçağını düşürmesini, Bayırbucak Türkmenlerini ve Türkiye-Rusya ilişkilerini konuştuk.
Türkiye ile Rusya arasındaki gerginliğin daha fazla yükselmeyeceğini tahmin ettiğini söyleyen Demir, iki ülkenin de stratejik anlamda birbirine ihtiyacı olduğu görüşünde.
“Onları halk olarak kabul etmeyelim yargısı tehlikeli”
“Bu coğrafyada IŞİD dışındaki tüm gruplar yer alıyor. Ama orada ‘Türkmen yok, El Kaide bağlantılı gruplar var, Türkiye de onları tutuyor’ demek de aslında iyi niyetli değil.
“PYD için de nasıl ‘Bunlar Kürt halkı değil, militan’ demiyorsak, bunu Türkmenler için de diyemeyiz.
“Ortada silahlı insanlar varsa ‘Bunlar sadece militandır, onları halk olarak kabul etmeyelim’ yargısı çok tehlikeli.
“Orada El Kaide uzantısı örgütler var, IŞİD'le bunlar arasında geçişkenlik çok fazla. Bunu hepimiz biliyoruz. Ama öte yandan Rusya, İran, Hizbullah var. İnsanlar kendilerini korumak için kimi zaman geçici ittifaklara giriyorlar.
“Taraflar silahlar susunca ne olacağını düşünüyor”
“Türkiye aslında Türkmenlerin kendi yerlerinde kalmasını istiyor. Çünkü bu sorun biter ve barış süreci başlarsa yeni dengelerde herkes kazandığı toprakları korumak isteyecek.
“Doğal olarak böyle bir yerde herkes alan kazanmaya çalışıyor. Esad da kuzey güney aksında yani deniz kıyısı hattının tamamen kendi kontrolünde olmasını istiyor.
“Türkiye de kendi sınırından Suriye girişinde kendi açılımı olabilecek bir bölge olsun istiyor. Bunu da ‘Fırat'ın batısı’ diyerek açıkça söylüyor.
“Sadece Esad gitsin diyerek olmaz”
“Suriye'de yaşananlar nedeniyle en mağdur ülke Türkiye. Oradaki her şey bize geliyor. Dolayısıyla Suriye'deki istikrar ve denge bizim için çok değerli.
“Ama buna rağmen Türkiye'nin geliştirdiği politikaların yeterli olmadığını düşünüyorum. Türkiye, Suriye politikasında dünyaya vizyon açacak, öneri getirecek politikalar üretmiyor. Sadece Esad gitsin üzerinden politika üretilemez. Bunun ötesine geçmemiz lazım. Suriye'de kalıcı barış için formül geliştirmemiz lazım.
“Sınır ihlali yapmamak imkansız”
“Rusya uçağının Türkiye hava sahasından geçtiği kesin. Rusya da hiç bir resmi açıklamada Türkiye hava sahasına girmedik denmedi. Havacılık çok net olan bir şey. Türkiye bunu kafasından uyduramaz.
“Ancak Türkiye uçağı düşürmeli miydi ayrı bir konu. Bayırbucak konusunda bu kadar hassasiyet varken, bir anda gündem Rusya uçağının düşmesi oldu.
“Hatay sınırına baktığımız zaman uçakların sınır ihlali yapmaması mümkün değil. Ancak Rusya bence Türkiye'nin uçak düşüreceğini düşünmedi.
“Gerginlik daha artmaz”
“Bugün taraflarda gerginliği azaltma girişimi var. Zaten gerginliğin artmasının da taraflar için bir avantajı yok.
“Stratejik anlamda iki ülke de birbiriyle kötü olmak istemeyecektir. Taraflar bunun bilincinde ama iki taraf da şahin politika izlediği için bu gerginlik yükseldi.
“Herkes haklı olsun ya da olmasın kendi kamuoyuna haklı olduğunu anlatmaya çalışacak. Ama bu gerginliğin daha fazla yükseltilmeyeceğini düşünüyorum.” (EKN)
