Yerel Seçimlerde Kocaeli

2009 yerel yönetim seçimlerinde Kocaeli’nde, İzmit Büyükşehir Belediyesi dahil olmak üzere 12 ilçe belediyesinin 11’ini de Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) almıştı. Kocaeli’nde AKP dışında ilçe belediye başkanlığı kazanan parti Karamürsel ilçesinde Demokrat Parti (DP) oldu.

Kocaeli 2009 yerel yönetim belediye başkanlığı seçimlerinde AKP’nin mutlak ve yaygın bir etkisinin olduğu, 12 ilçe belediye başkanlığı seçiminden 10’unda partinin belediye başkan adaylarının seçimde oy kaybına neden olmalarına karşın, seçimlerin yine de AKP tarafından kazanılmasından anlaşılıyor.

Karamürsel ilçesinde belediye başkanlığı seçimini (+) aday etkisi ile kazanan DP, Kocaeli Belediye Başkanlığı seçimlerinde bu yolla ilçe belediye başkanlığını kazanan tek parti. Seçimde Büyükşehir belediye başkanlığı ile Kandıra ilçesi belediye başkanlığı seçimleri Kocaeli’nde negatif ya da pozitif aday etkisinin olmadığı iki yerel yönetim seçimine işaret ediyor. Sonuç olarak Kocaeli’nde AKP, belediye başkanlığı seçimlerinde negatif aday etkisi olsun ya da olmasın tüm belediye başkanlıklarını parti ağırlığıyla kazanan ve adayı önemsiz kılan bir güç sergiliyor. Bu güç aynı zamanda kendini, seçimin birinci partisiyle ikinci partisi arasındaki oy oranı farkıyla da ortaya koyuyor.

2009 yerel yönetim belediye başkanlığı seçimlerinde sadece beş ilçede birinci partiyle ikinci parti arasında, 2 ilçede 2 puanın altında, 3 ilçede 5-10 puan arasında, Büyükşehir ve 7 ilçe için ise 10 puanın üzerinde fark ortaya çıkıyor.

2007 genel milletvekili seçimlerinde Kocaeli’nin belediye sınırları içerisinde Büyükşehir ve tüm ilçe belediyelerinde AKP birinci parti olurken, 2009 il genel meclisi seçimlerinde de yine AKP birinci parti oluyor. Demek ki Kocaeli’nde kır ve kent seçmenlerinin siyasi yönelişleri önemli bir farklılık göstermiyor.

2009 – 2011’dan hareketle 2014 Seçimlerine bakış

2009 il genel meclisi seçimlerinde olduğu gibi AKP, 2011 genel milletvekili seçimlerinde de hem Büyükşehir’de hem de Kocaeli’nin tüm ilçelerinde 20 puanın üzerinde oy oran farkıyla birinci parti oluyor.

Kocaeli’nde 2011 seçim sonuçlarına göre (Dilovası ilçesinde kendilerini bağımsız olarak ifade edebilen Barış ve Demokrasi Partisine -BDP- yönelenler hariç) AKP’nin tek rakibi, önemli oy oran farkıyla, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) oluyor, Bu sonuçlara çıplak olarak bakıldığında da ortaya sadece AKP’nin Kocaeli’ndeki tartışmasız birinciliği ve gücü çıkmış oluyor.

Kır/kent ve mahalle ayrımında seçmenin parti yönelişleri

Kocaeli’nde kırsal kesimde, köylerde yaşayan seçmenlerin oranı toplam kayıtlı seçmenler içerisinde ancak yüzde 6,8 oranında. Ama Kocaeli’nin asıl öne çıkan özelliği kayıtlı seçmenlerinin yüzde 64’ünün yaşadığı orta alt/orta/orta üst statülü mahallelerce tanımlanıyor.

Çünkü bu mahallelerde yerleşik yaşayan Kocaeli seçmenleri yüzde 46,7 oranında AKP’ye oy veren bir kesimi temsil ediyor. Bu mahallelerde yerleşik seçmenlerin yüzde 13,3’ünün de seçmeyenlerden (oy kullanmayan, oyu geçersiz sayılanlardan) oluştuğu düşünülürse, burada AKP’nin önüne geçecek bir gücün varlığını tahayyül etmek oldukça zor.

Üst ve en üst statülü mahallelerde yaşayan seçmenlerin oranı Kocaeli’nde yüzde 17,8 oranında. AKP bu kesimin de (6,4 puan, yüzde 35,9 oy oranıyla) birinci partisi. Ama bu kesimde CHP (5,5 puan, yüzde 30,9 oy oranıyla) ikinci parti olarak AKP’ye oldukça yakın bir noktada dururken, Milliyetçi Hareket Partisi (2,2 puan ve yüzde 12,4 oy oranıyla) üçüncü parti oluyor ama, yine de seçmeyenlerin (2,4 puan, yüzde 13,5 oy oranıyla) ancak arkasından gelebiliyor.

Kocaeli’nde kırsal yerleşimlerle alt statülü mahallelerde yaşayan seçmenlerin oranı yüzde 18,3. Bu kesimde AKP’nin ağırlığı en üst düzeye çıkıyor (9,5 puan, yüzde 51,9 oy oranı) ve tüm diğer siyasi tercihlere yönelen seçmenlerden daha büyük bir oy oranına erişmiş oluyor. Dolayısıyla bu kesimdeki ne CHP’nin (1,2 puan, yüzde 6,6 oy oranı), ne MHP’nin (0,6 puan, yüzde 3,3 oy oranı), ne de seçmeyenlerin (0,7 puan, yüzde 3,8 oy oranı) ağırlığı, birlikte hareket etseler bile, Kocaeli yerel yönetim seçimleri açısından pek fazla bir önem taşımıyor gibi görünüyor.

Sonuç yerine

2014 yerel yönetim seçimlerine Kocaeli’nde 2007’den 2011’e yaşanan seçim sonuçlarından hareketle bakılınca ortaya açık ve net, tekleşmiş bir siyasi güç çıkıyor. 2014 seçimlerinin Kocaeli açısından önemi bu tekleşmiş gücün, siyasi bir değişim yaşanması durumunda, ortaya çıkacak siyasal evrilmenin biçim, yön ve hızının nasıl yeni bir yapı üreteceği.

Bekleyip görmeye değecek bir süreç. (ST/HK)

* 19 Mart: Ordu ve Samsun.