Makalenin İngilizcesi için tıklayın
Pestisitler tarımsal üretimde kullanılan zehirli kimyasal maddeler ve kimyasal yapılarındaki benzerliklere göre klorlu, fosforlu, karbamatlı, neonikotinoidler vb. gibi çeşitli gruplar altında toplanıyorlar.
Neonikotinoid grubu bünyesinde 7 adet pestisit (Imidacloprid, Acetamiprid, Thiacloprid, Dinotefuran, Nitenpyram, Thiamethoxam ve Clothianidin) bulunuyor.
Neonikotinoid grubunda yer alan bu yedi pestisitten beşi (Acetamiprid, Clothianidin, Imidacloprid, Thiacloprid ve Thiamethoxam) ülkemiz tarımında uzun yıllar boyunca kullanıldı. Ancak 2018 yılında bu pestisitlerin kullanımına çeşitli ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de bazı kısıtlamalar getirildi.
Neonikotinoid grubunda yer alan pestisitler uçucu böceklere büyük zararlar veriyor; özellikle de toplu arı ölümlerine yol açan en önemli etkenlerden biri olduğu düşünülüyor. 2018 yılında Greenpeace ile birlikte çok sayıda sivil toplum örgütü bu meselenin önemine dikkat çeken, ülkemizde neonikotinoidlerin kullanılmasına son verilmesini talep eden bir kampanya yürütmüştü.
Tarım ve Orman Bakanlığı Türkiye’de neonikotinoidlerin kullanımına 19 Aralık 2018 tarihi itibariyle bazı kısıtlamalar getirdi. Bakanlık tarafından yapılan resmi açıklamada Acetamiprid aktif maddesi içeren pestisitlerin kullanılmasının devam etmesine karar verildiği, Clothianidin kullanımının yasaklanacağı, Thiamethoxam’ın sadece sera ve tohum uygulamalarında, Imidacloprid’in ise sera ve tohum uygulamalarına ilave olarak fidecilikte kullanılabileceğini belirtilmişti.
Bunlara ek olarak, Thiacloprid isimli pestisitin hormonal sistem bozucu etkilere sahip olması nedeniyle Avrupa Birliği'nde (AB) değerlendirme sürecinde olduğu, 30 Nisan 2019 tarihine kadar kullanımına devam edileceği, bu tarihten sonra ise Avrupa Birliği'nde alınacak karar sonucuna göre ülkemizde kullanılıp kullanılmaması gerektiğine karar verileceği de belirtilmişti.
Bakanlık yetkilileri alınan bu kararların 2020 yılı Aralık ayında yeniden gözden geçirileceğini de duyurmuştu.
Bir yıl sonra ne oldu?
Tarım ve Orman Bakanlığı 31 Aralık 2019 tarihinde neonikotinoid grubunda yer alan pestisitlerle ilgili olarak bir önceki yıl almış olduğu kararları yeniden gözden geçirdiğini belirten bir açıklama yaptı. Önceki yıla kıyasla en önemli değişiklik Clothianidin kullanımının yasaklanmış olması.
Ancak benim takıldığım önemli bir nokta var.
2018 yılında alınan kararda hormonal sistem bozucu Thiacloprid aktif maddesini içeren pestisitlerin kullanımı ile ilgili kararın 2019 yılı Nisan ayında verileceği belirtilmiş olmasına rağmen bu konuda herhangi bir karara bakanlığın internet sitesinde rastlamadım.
Avrupa Birliği yasakladı
Avrupa Birliği 15 Ocak 2020 tarihinde aldığı bir kararla Thiacloprid kullanımını yasakladı. Yasaklama kararının Thiaclopridin yeraltı sularına bulaşma potansiyelinin yüksek olması ve insanlarda üreme sağlığı üzerinde olumsuz etkiler göstermesi nedeniyle alındığı belirtiliyor.
Su kirliliğinin ne kadar büyük bir problem olduğunu uzun uzun açıklamaya gerek bile yok.
Doğurganlığın azalması, sperm anormallikleri, düşükler ve doğumsal anomaliler gibi sağlık sorunları ise bir zehirli maddenin üreme sisteminde yol açtığı olumsuz etkilere örnek olarak verilebilir.
Dolayısıyla yasaklama kararının çok önemli gerekçelere dayandığı söylenebilir.
AB’nin aldığı kararın üzerinden dört ay geçmesine rağmen Tarım ve Orman Bakanlığı Thiacloprid konusunda herhangi bir düzenleme yapmadı.
Bakanlığın internet sitesine girildiğinde Thiacloprid kullanımına yazıdaki kapak görselinde de görülebileceği gibi kavun, biber, domates, nar, şeftali, kiraz başta olmak üzere çeşitli gıda ürünlerinde hâlâ izin verildiği görülüyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı suları kirleten, üreme sağlığını bozan Thiacloprid isimli tarım zehrinin ülkemizde hâlâ neden kullanıldığını, niçin yasaklanmadığını açıklamak zorunda.
Avrupa Birliği ülkelerinde yeraltı sularını kirleten, insanlarda üreme sağlığını bozucu etkiler gösteren Thiacloprid Türkiye’de aynı olumsuz etkileri göstermiyor mu yoksa?
-------------------------
NOT: Pestisitler konusunda daha fazla bilgi edinmek ve bir şeyler yapmak isteyen yurttaşlar Zehirsiz Sofralar sitesini (http://zehirsizsofralar.org/) ziyaret edebilir ve aşağıdaki linklerde yer alan rehberleri edinebilir.
Zehirsiz Sofralar Üretici Rehberi
Zehirsiz Sofralar Tüketici Rehberi
(BŞ/DB)
