Engelsiz Film Festivali: Herkesle Bir Arada Film İzleme Keyfi

Ankara Engelsiz Filmler Festivali 24 Mayıs Salı günü akşamı Opera Sahnesi'nde düzenlenecek törenle başladı. Festival 29 Mayıs'ta sona erecek. Goethe-Institut Ankara ve Ulucanlar Cezaevi Sinema Salonu'nda, sekiz tematik başlık altında yirmi yedi uzun, kısa ve belgesel filmin izlenebileceği festival, Puruli Kültür Sanat tarafından düzenleniyor.

Sesli betimleme, işaret dili ve ayrıntılı alt yazının yer aldığı filmleri Ankaralılar ücretsiz izleyebilecek. Festival, engelli bireylerin sosyal ve kültürel haklarını kullanabileceği koşulların yaratılması, onların kültürel ve sosyal bir deneyim yaşamaları için hayata geçiriliyor.

Ankaralılar engelsiz film izlemeyi bu yıl dördüncü kez deneyimleyecek. Program bu içerikteki bir festival için oldukça yoğun. Seçki çok özel ve güzel. Büyük özveri, yoğun emek, fazlasıyla iyi niyet ile mekan, finans dahil bir çok engeli aşarak bu festivali gerçekleştiren ekiple, açılış törenine saatler kala bir araya geldik.

Görmeyenler ve işitmeyenlerle, gören ve işitenlerin bir arada film izleyerek sadece sinema keyfini yaşamalarını değil, tarafların birbiriyle kaynaşmasını da hedefleyerek hayata geçiren bu ekibin başarısına, ilk üç festivalde tanık olmuştum.

Festival Genel Koordinatörü Kıvanç Yalçıner, Festival Genel Yönetmeni Emrah Kalan ve Program-Medya Koordinatörü Ezgi Yalınalp ile; engelsiz film festivali düzenleme fikrinin nasıl oluştuğunu, bu festivali düzenlerken karşılaştıkları engelleri ve yaşadıkları güzellikleri konuşurken ben de heyecanlıydım.

Söz festival ekibinde.

Herkesin bir arada film izleyeceği bir festival düşledik

Ekibimiz üç kişiden oluşuyor. Üçümüzün de festival geçmişi var. Program,  gösterim,  alt yazı koordinasyonluğu gibi sorumluluklar taşıyarak düzenlenmesinde görev aldığımız festivallerin bazılarında görme engelliler için bir-iki gösterim yapılmıştı. Değişik ülkelerde bazı filmler için sesli betimleme yapıldığını da biliyorduk.

Üçümüz birlikte kendi festivalimizin organizasyonunu yapmaya karar verdik. Herkesin bir arada takip edebileceği bir festival yapıp yapamayacağımızı araştırmaya başladık. Ülkemizde yoktu ama dışarıdaki örnekleri incelemeye başladık. Bunun teknik olarak mümkün olabileceğini gördük,  fark ettik. Ve yola çıkıp ilgilenebilecek insanların ve kurumların kapılarını çalmaya başladık. Şanslıydık, içeriğinin engelli bireyler olması nedeniyle festivali gerçekleştirmeyi sağlayacak maddi desteği hemen bulduk.

Engelsiz film festivali yüksek maliyetli

TIKLAYIN - ENGELSİZ FİLM FESTİVALİ 2016 FİLMLERİ

Kültür ve Sanat etkinlikleri sponsorsuz yürümez. Film festivali düzenlemek ekstra maliyet gerektiriyor. Engelsiz film festivali organizasyonu ise bir-iki kat daha maliyetli; erişilebilirlik nedeniyle.

Her bir film için sesli betimleme, işaret dili ve ayrıntılı alt yazı uygulaması yapılıyor ayrı ayrı. Sonra bunlar senkronlu olarak filmin üzerine yerleştiriliyor. Bu ciddi bir maliyet ve çok zaman alıcı. Film programını erken yapmak gerekiyor. Mesela bu yıl Ocak ayının ortasında kapattık programı. Erişilebilirliğin tamamlanması için en az dört ay gerekli çünkü.

Festivalimiz Ankara Engelsiz Film Festivali başladığında, yani 2013 yılında dünyada bu tür bir festival örneği yoktu. Şimdilerde Barselona Festival Inclus ve Belgrat Bosifest var ama bizim format daha detaylı. 2016 yılının ikinci yarısında Cannes’de de engelsiz film festivali düzenleneceğini biliyoruz.

Engelsiz mekan bulmak zor

Film festivali organizasyonlarında mekan bulmak zorlayıcıdır. Engelsiz festivaller için bu ekstra zordur. Ortopedik engellilerin erişilebileceği bir sinema yok, Ankara’da. Gösterim mekanının kent merkezine yakın olması gerekiyor. Tekerlekli sandalyeyle erişilebilecek salonlardan ikisinde yapıyoruz festivali; Goethe-Instıtut  ve Ulucanlar Cezaevinde. 

İngiltere’de ticari sinemaların gösterdikleri toplam film sayısının belli bir oranının,  yüzde on-on beşinin görme ve işitme engellilere ayrılmasına ilişkin yasal düzenleme var. Bizde de olmalı, aslında. İlk festival dosyamızda bir görme engellinin evinden çıkıp sinemaya gelebilmek için önüne çıkan engellerin kaldırılması için gerekli düzenlemelerin yapılması için talep yaratmaları gerektiği hususu yer alıyordu. O günden bugüne sınırlı da olsa bazı düzenlemeler yapıldığını biliyoruz ama yeterli değil.

Engellilerin önündeki tüm engeller kaldırılmalı

Fiziksel düzenlemeler kadar toplumdaki engellilere dair önyargılar da önemli. Engellilik konusu maalesef kategorize edilmiş durumda, ülkemizde. Engellilikle ilgili önyargılar, engellilerin önündeki en önemli engel aslında. Bu festivalde göremeyenle görenin,  işitemeyenle işitenin bir arada olması bir diyalog, iletişim başlatıyor ve bu da bazı değişimlere yol açıyor. Çünkü bilmediğin şeyi kategorize edersin, bildiğin zaman anlamaya başlarsın.

Tüm festival programlarımızda çocuklar için canlandırma atölyelerine yer verdik.  İşitme ve görme engeli olanlarla olmayanları bir araya getirerek birbirlerini fark etmelerini sağlıyoruz. Bu yıl ikinci kez düzenlediğimiz otizm dostu film gösterimi de bu anlamda önemsiyoruz. Sağlıklı bir toplum için zemin oluşturmaya katkı sağlayacağını düşünüyoruz.

Engelsiz film festivali, film günleri sayısı artmalı

Bu festivali yaygınlaştırmak ilk önceliğimiz. Festivali başka şehirlere de götürmek arzumuz ve hedefimiz var. Engelsiz film kütüphanemizdeki ürünlerin daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamak istiyoruz. Engelsiz filmleri gösterebileceğimiz sabit ve engelsiz bir mekan özlemimiz var.  Dört yılda yaklaşık yüze yakın engelsiz film oldu, kütüphanemizde. Gelecekte bu filmlere belediyelerden ve film festivallerinden gelen taleplerin artacağına inanıyoruz. Festivalimizin sürdürülebilirliğini sağlamak bu anlamda çok önemli. 

Festival izleyicileriyle yaptığımız anket sonuçları bizim motivasyonumuzu arttırdığı gibi doğru yolda olduğumuzun da kanıtı.  Festivale dair yapıcı eleştiriler de bize yol gösterici aynı zamanda. Sadece bir görme engelli izleyiciden “ilk defa film izledim” cümlesini duymak için bile çok güzel.

Sahiplenilmesi gereken bir festival

Ankaralılar bu festivale gelmeli. Çünkü sadece Ankaralıların, yılda bir kez, bir arada film izlemesi mümkün. Kültürel erişim bir hak. Ülkemizde bu konuda bir adaletsizlik var. Festival bir nebze olsun, bu adaletsizliği gidermek için bir adım. Ankaralılar bu festivale katılmalı, festivali sahiplenmeli, festivali duyurmalı. Benzeri festival ve etkinlikleri talep etmeli.

Ankaralılara filmlerimizi izleyecekleri bir hafta diliyoruz. Festivalin gerçekleşmesine katkı sunan tüm destekçilerimize teşekkür ederiz.

Teşekkürler Puruli Kültür Sanat

Ankara Engelsiz Film Festivalini başlangıcından bu yana izleyen bir Ankaralı sinemasever ve sosyal hizmet uzmanı olarak bu festivali çok mühimsiyorum.

Engelli bireyleri –bir nebze olsun- anlamak; sesli betimlemeli, detaylı alt yazılı, işaret diliyle senkronlu film izlemeyi deneyimlemek için bence de bu festival izlenmeli.